İşte emekli maaşını düşüren sebep

Bu nedenle, bir kimsenin hangi sistemin uygulandığı dönemdeki çalışması daha fazla ise emekli aylığı da buna göre yüksek veya düşük olacak...

Son zamanların güncel konularından birisi de emekliliği yakın olan çalışanların, çalışmaya devam ettikçe emekli aylıklarının düşüp düşmediği. Özellikle emeklilik şartlarını yerine getirdiği halde, sırf daha yüksek emekli aylığı hayaliyle prim gününü artırmak için çalışmaya devam edenler tedirgin durumda. Bu sorunun cevabını vermeden önce, emekli aylıkları nasıl hesaplanıyor, kısaca özetleyelim.

Aylıklar şöyle hesaplanıyor

Türkiye'de gerek emeklilik tarihinin gerek emekli aylığı tutarının hesaplanması son derece karmaşık bir mevzuata tabi. Aşağı yukarı her hükümet döneminde bir sistem değişikliğine gidildiğinden, kişilerin özel durumlarına göre bu bilgileri hesaplamak, ayrı bir uzmanlık gerektiriyor. Bu yüzden işin detayına girmeksizin, konu hakkında bir fikir vermeye çalışacağız. Ülkemizde emekli aylıkları üç ayrı sisteme göre hesaplanıyor;

2000 yılı öncesi sistem: Yüksek aylık dönemi,

2000 - 2008 arası sistem: Daha düşük aylık dönemi,

2008/Ekim sonrası yeni sistem: Daha daha düşük aylık dönemi. Görüldüğü üzere her sistem değişikliği, emekli aylıklarının daha düşük hesaplanması yönünde sonuçlanmıştır. Zira emekli aylıklarında en belirleyici faktör olan Aylık Bağlama Oranı, her değişiklik sonrası düşmüştür.

Bunun sonucu olarak, her üç dönem boyunca çalışması olan bir kişinin emekli aylığı karma sisteme göre hesaplanıp toplamı bulunur. Hal böyle olunca, bir kimsenin hangi sistemin uygulandığı dönemdeki çalışması daha fazla ise emekli aylığı da buna göre yüksek veya düşük olacaktır. Özellikle 2008/Ekim sonrasında emekli aylıklarını düşüren bir diğer uygulama da gelişme hızından, yani ülke büyümesinden emeklilerin aldığı payın yüzde 100'den yüzde 30'a düşürülmesi olmuştur.

Aylıkta şekerli su formülüne dikkat

Bütün çalışanların değil fakat bazı çalışanların hak ettikleri emekli aylıkları, çalışmaya/prim ödemeye devam ettikçe aydan aya bir miktar (1-2 TL) düşüyor. Bunlar; l 2000 yılı öncesinde çalışması veya prim ödemesi olup,

Bu prim ödemesi ile yaştan veya normal emekliliği hak ettiği halde, sırf emekli maaşını artırabilmek için prim ödemeye devam eden,

Ya da prim günü dolduğu halde yaşı beklerken prim ödemeye devam eden,

Ödemeye devam ettiği primleri de 2 bin TL'nin altında olanlardır. Bu kişilerin aylıklarının düşmesindeki temel sebep ise prim ödemeye devam ettikçe, toplam prim günü içerisinde yüksek aylık döneminin oransal olarak azalması, diğer dönemlerin artmasıdır. Örneğin bir kapta, şekerli su varken siz üzerine ne kadar şekersiz su ilave ederseniz, o suyun tadı o kadar azalır.

İşte 2000 yılı öncesi çalışmalar şekerli su, 2008 sonrası ödediğiniz primler ise şekersiz sudur. Prim ödemeye ne kadar devam ederseniz, aylığınızın ve dolayısıyla sizin tadınız da o kadar kaçar. Bunların dışındaki çalışanların, örneğin 2000 yılı sonrası işe başlayanların çalışmaya devam ettikçe emekli aylıkları düşmüyor, tam tersine artıyor. Zira bu çalışanlar zaten öncekilere göre düşük aylık sisteminde çalışıyorlar. Bu sistem içerisinde emekli aylığını artırmanın yolu ise ya daha uzun süre ya da daha yüksek seviyeden prim ödemektir.