Mayından temizlenen arazilerin, temizleme ihalesini alan firma tarafından 44 yıllığına tarımsal amaçlı olarak kullanma hakkı tanıyan tasarı Cumhurbaşkanlığı'nda. Cumhurbaşkanı, yasayı olduğu gibi onaylarsa, muhalefet düzenlemeyi Anayasa Mahkemesi'ne götürecek. Kamuoyu, Gül'den tasarıyı veto etmesini bekliyor.
Düzenlemede son sözü Cumhurbaşkanı Abdullah Gül söyleyecek. Gül'ün yasayı onaylaması durumunda, muhalefet düzenlemeyi Anayasa Mahkemesi'ne götürecek. Suriye sınırındaki mayınlı arazilerin temizlenmesi ihalesine ilişkin esasları düzenleyen ve içerdiği 'temizlenen alanların tarımsal amaçlı kullanım hakkının azami 44 yıllığına olmak üzere temizleme ihalesini alan firmaya' verilmesine ilişkin hüküm nedeniyle tepki çeken tasarı, dün gece Meclis'ten geçti. AKP, askerin talebi doğrultusunda tekriri müzakere yöntemiyle tasarının 2. maddesini değiştirerek, mayın temizleme işini öncelikle Milli Savunma Bakanlığı'nın yapmasını ve NATO Bakım, İkmal Ajansı'na da (NAMSA) verilebilmesinin yolunu açtı. Şayet iş bu yolla yaptırılamazsa Maliye Bakanlığı hizmet satın alarak mayınları temizletecek. Bu da olmazsa çok tartışılan ve yasada aynen korunan Yap-İşlet-Devret (YİD) modeline göre mayınlı alanları temizleyen yıllarca ekip biçecek.
Yoğun şekilde engellendi
Muhalefetin yoğun engellemesi nedeniyle saat 11.00'de açılan Genel Kurul'da, Suriye sınırındaki mayınlı alanların temizlenmesi ihalesini düzenleyen tasarı görüşmelerine ancak akşam saat 17.00'de geçilebildi. Tartışmaların önüne geçebilmek için TBMM Başkanı Köksal Toptan'ın görüşmeleri bizzat yönetmesi de işe yaramazken, Genel Kurul'da gün boyu iktidarla muhalefet arasında sert tartışmalar yaşandı. Tasarıya tepki gösterirken hükümete ağır bir dille yüklenen Kamer Genç'e, AKP'li Bekir Bozdağ'ın 'Biz her şeyde yarışırız ama iftirada, ahlaksızlıkta, edepsizlikte yarışamayız' yanıtını vermesiyle tartışma maratonu başladı.
'Karartılmış vicdanlar'
MHP'li Şenol Bal, AKP'lilere 'Bastırılmış, örtülmüş, karartılmış vicdanlarınızın sesini duymak için bizi dinlemelisiniz' diye seslendi. Bal'ın bu sözleri Meclis'i karıştırdı. AKP'li bazı vekillerin kürsüye yürümesi üzerine Toptan birleşime 5 dakika ara verdi. 5. madde görüşülürken, Enerji Bakanı Taner Yıldız'ın bazı soruları Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in yanıtlayabileceğini belirterek yanıtsız bırakması eleştiri konusu oldu. Yıldız, Şimşek'in başka bir toplantı nedeniyle Meclis'ten ayrıldığını söyledi. Bunun üzerine TBMM Başkanı Toptan, 'Bundan daha önemli bir toplantı olmaması lazımdı' diyerek eleştirdi. Uzun tartışmalar-dan sonra yasa 14.5 saatlik oturumun ardından sabaha karşı 02.00'ye doğru yasalaştı.
Yasada neler var?
Türkiye ile Suriye Arasındaki Kara Sınırı Boyunca Yapılacak Mayın Temizleme Faaliyetleri ile İhale İşlemleri Hakkındaki Kanun, sınırda bulunan anti personel, anti tank mayınları ile patlamamış mühimmatın temizlenmesini, imha edilmesini ve bu şekilde elde edilecek arazilerin tarımsal amaçlı kullanılması işlemlerine ilişkin esas ve usulleri düzenliyor. Yasaya göre, mayınlı alanda bulunan maden ve petrol gibi her türlü yeraltı zenginlikleri hakkında Maden Kanunu, Petrol Kanunu ve Devlet Su İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun ile diğer ilgili mevzuat hükümleri saklı olacak.
Önce Milli Savunma, daha sonra Maliye Bakanlığı
Mayın temizleme işini, öncelikli olarak Milli Savunma Bakanlığı yaptıracak; bu usulle gerçekleşmezse, Maliye Bakanlığı devreye girecek ve hizmet satın alarak yaptıracak. Milli Savunma Bakanlığınca mayın temizleme; Kamu İhale Kanununa tabi olmayan; savunma, güvenlik veya istihbarat alanlarıyla ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine ilgili bakanlıkça karar verilen, mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesinde özel güvenlik önlemleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren durumlarla ilgili mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Kamu İhale Kanununun istisna hükmüne göre yaptırılacak. Mayın temizleme bu usulle olmazsa Kamu İhale Kanuna göre Maliye Bakanlığınca hizmet satın alınarak yaptırılacak. Mayından temizlenen alanlardaki Hazine taşınmazlarının tasarrufu, Maliye Bakanlığına geçecek. Maliye Bakanlığı, ihale komisyonlarının oluşum ve çalışmasına ilişkin usulleri, esasları belirleyecek. Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma, Maliye, Tarım ve Köyişleri bakanlıkları temsilcilerinden oluşacak ortak komisyon, yapılacak işin muayene ve kabulünün yanı sıra ihale şartnamesini de hazırlayacak. Komisyonların görevleri ve çalışmasına ilişkin usulleri bu komisyonca belirlenecek.
3. Alternatif
Mayın temizleme bu iki usulle de olmazsa; Devlet İhale ve Kamu İhale kanunlarına tabi olmadan, Hazineye ait ya da Maliye Bakanlığınca idare edilen mayından temizlenecek alanlar ile müstakil kullanılamayan ve bu taşınmazlarla bütünlük oluşturan Hazineye ait diğer taşınmazların, tarımsal faaliyetlerde kullandırılması karşılığında ihale edilecek. Mayın temizleme ihalesi, kullanım süresinden en fazla indirimi teklif edene verilecek.
Ayrıca, söz konusu alanda bulunan ve diğer kamu kurum, kuruluşlarına ait olan taşınmazlar da aynı yöntemle Maliye Bakanlığınca ihale edilecek. Mayınlı alanda bulunan, Bakanlar Kurulu kararı gereğince belirlenen askeri yasak bölge ile sınır hattı boyunca kurulacak sınır fiziki güvenlik sistemi için ihtiyaç duyulacak alanlar, temizletilecek ancak yüklenicinin kullanımına bırakılamayacak. Bu düzenlemenin uygulanması halinde, ihale komisyonlarının oluşumu ve çalışma esaslarını Maliye Bakanlığı belirleyecek. İhale şartnamesinin hazırlanması, yapılacak işin muayene ve kabulü, Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı temsilcilerinden oluşan ortak bir komisyonca yapılacak. İhaleyi yapan bakanlık gerekli gördüğü hallerde, taşınmazları bir bütün olarak ya da kısımlara ayırmak suretiyle ihale edebilecek. Kanunun uygulanmasına ilişkin bilgi, belge, teknik personel gibi talepler, diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca acilen karşılanacak. Temizlenecek mayınlı alanların öncelik sırası, Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma, Dışişleri ve Maliye bakanlıklarının mutabakatı ile belirlenecek.
44 yıllığına kullandırma
Maliye Bakanlığınca yapılacak kullanım karşılığı temizleme ihalesinde mayınlar, taşınmazların yükleniciye tesliminden itibaren 5 yıl içinde temizlenecek. Taşınmazların temizleme karşılığı tarımsal faaliyetlerde kullanıldırılması süresi ise kabul işlemlerinin yapılmasından itibaren 44 yılı geçmeyecek. Maliye Bakanlığı, mayın temizleme işi ve ihalesi için Kamu İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın danışmanlık hizmeti alabilecek.
Milli Gazete
