Tiananmen'in Türk Lideri'nden özel açıklamalar

Uygur Türkü olan Devlet, anavatanındaki durumu da değerlendirdi. Örkeş Devlet, 1989'da Çinli güvenlik güçlerince katledilen öğrencilerin liderlerindendi.

Tiananmen protestolarının Çin hükümetindeki yolsuzluklar sebebiyle başladığını hatırlatan Örkeş Devlet, 'Yolsuzluk siyasi güçle bağlantılıdır. Çin'de halkın hiç bir gücü yoktu. Bütün güç devletin elindeydi. Yolsuzluklar bu şekilde başladı' dedi.

Örkeş Devlet, Çin halkının, eşitliğin olmadığı bir toplum ortaya çıkaran ayrıcalıklardan nefret ettiğini, protestoların da bunlara tepki olarak başladığını belirtti. Çin hükümeti o dönem, siyasetçileri, yolsuzluk yapsalar dahi her türlü yaptırımdan koruyordu.

Çin'in son yıllarda artan ekonomik gücü hakkında da konuşan konuşan Örkeş Devlet, 'Çin hükümeti 1980'lerden beri bir ekonomik program üzerinde çalışıyor. Ama hiçbir zaman insanlara siyasi haklarını vermek istemediler. Biz ekonomik reformun yeterli olmadığını düşündüğümüz için protesto yapmıştık. Herkes için eşit şans ve eşit dağılım sağlayacak siyasi haklar istiyorduk' sözlerini sarfetti.

Örkeş Devlet, bu haklar olmazsa yolsuzlukların ortaya çıkacağını ve halkın ekonomik iyileşmeden faydalanamayacağını ifade etti.

2 BİNDEN FAZLA KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ

14 Nisan 1989'da 100 bin kişi demokrasi yanlısı ve yolsuzluk karşıtı politikacı Hu Yaobang'ı anma törenleri için başkent Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda toplanmıştı. O tarihte Pekin Üniversitesi'nde öğrenci olan Örkeş Devlet, Tiananmen'daki göstericilerin liderlerindendi. Anma töreni hükümet karşıtı gösteriye dönüştü ve olaylar 4 Haziran'a kadar devam etti. 4 Haziran'da meydanı kuşatan Kızıl Ordu, yabancı basın dışarı çıktıktan sonra protestocuların üzerine ateş açtı. Bağımsız kaynaklara göre 2 bin'den fazla kişi hayatını kaybetti. Protestolar sırasında açlık grevi yapan Devlet Örkeş, 4 Haziran'dan önce hastaneye kaldırıldığı için ölmekten kurtuldu. Devlet önce Hong Kong'a, oradan da Fransa ve ABD'ye kaçtı.

'ÇİN'DE BİR UYGURLU OLMAK FELAKETTİR'

Uygur Türkü olan Örkeş Devlet, Doğu Türkistan'da yaşananları da 'Çin'de bir Uygurlu olarak doğmak felakettir' sözleriyle anlatıyor. Çin hükümetinin Uygur halkını asimile etmek istediğini belirten Devlet, 'Uygurlulara ikinci sınıf vatandaş gibi davranılıyor. Bize toprakları işgal etmişiz muamelesi yapılıyor' dedi.

Devlet, Çin hükümetinin insan hakları adına yapılan her talebi sert bir şekilde bastırdığını, son 50 yılda yüzlerce kere askeri baskılara maruz kaldıklarını ekledi.


(CİHAN)