'Kriz, insan haklarını unutturdu'

Merkezi Londra'da bulunan Uluslararası Af Örgütü Amnesty International'ın Genel Sekreteri Irene Han, raporu sunuşunda 'Hükümetler ekonomileri düzlüğe çıkarmaya çalışırken insan hakları geri plana itildi' dedi.

Han, artan yoksulluk, bozulan ekonomik ve sosyal koşulların siyasi istikrarsızlık ve kitlesel şiddete yol açabileceği uyarısında bulundu.

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Irene Han, dünya genelinde insan haklarını değerlendiren raporun sunuşunda ekonomik krizden çıkış yolunun insan haklarına saygıdan geçtiğini vurguladı ve hükümetlerin, kendilerini etkileyecek kararlarda yoksullara söz hakkı vermesini istedi.

İnsan haklarının daha önce güvenlik gerekçesiyle çiğnendiğini belirten Han, bu hakların şimdi de ekonomiyi kurtarma gerekçesiyle geriye itildiğini savundu.

'Eşitsizlik, adaletsizlik ve güvensizliğin tetiklediği bir saatli bombanın üzerinde oturuyoruz' diyen Genel Sekreter, bu 'bombayı' etkisiz hale getirmek için yeni bir küresel insan hakları anlayışına ihtiyaç olduğunu kaydetti.

Han'a göre, söz konusu anlayış, ?yeni sözleşmeler oluşturulmasından ziyade, hükümetlerin insan hakları alanındaki yükümlülükklerini yerine getirmesini temel almalı.?

İdam rakamları

Raporda, en az 81 ülkede ifade özgürlüğünün kısıtlandığı, geçen yıl dünya genelinde idamların yüzde 78'inin, dünyanın en gelişmiş ekonomilerini bir araya getiren G20 grubuna üye ülkelerde gerçekleştirildiği belirtiliyor.

Rapora göre, çoğu Çin, Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere geçen yıl 2390 kişi idam edildi.

Rapora göre, işkence evrensel düzeyde yasaklanmasına karşın, dünyanın yüzde 50'sinde insanlar sorguları sırasında işkence görüyor ya da kötü muameleye maruz kalıyor.

Örgüte göre, bu oran G20 ülkelerinde yüzde 79'a çıkıyor.

Amnesty International, adil yargılanma hakkı ve gözaltı süreleri konusunda da G20 ülkelerinin diğer ülkelerin gerisinde olduğuna dikkat çekiyor.

Uluslararası Af Örgütü'ne göre, Avrupa Birliği insan hakları konusunda çelişkili bir yaklaşım sergiliyor.

Standartların uygulanması

İdam cezası, ifade özgürlüğü ve insan hakları savunucularının korunması konusunda kararlı bir tutum sergileyen birçok Avrupa ülkesi, kendi sınırları içinde, mültecilerin korunması, ırkçılık ve ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına yönelik uluslararası standartlar konusunda daha az istekli davranıyor.

Irene Han'a göre, geçen yıl insan hakları alanındaki olumlu gelişmelerden biri Obama'nın iktidara gelmesi ardından Amerika'nın insan hakları konusunda Bush dönemine kıyasla tamamen farklı bir yöne girmesi oldu.

Obama'nın Guantanamo kampı ve CIA'in gizli gözaltı merkezlerini kapatma kararını öven Han, ABD'nin insan hakları konusunda İran ve Sudan'a olduğu gibi İsrail ve Çin'e de baskı yapması gerektiğine dikkat çekti.

Türkiye bölümü

Rapora göre, Türkiye'de geçen yıl işkence ve kötü muamele şikayetleri arttı.

Ülkede ?muhalif sesler de yargı ve taciz yoluyla engellendi.?

Uluslararası Af Örgütü raporuna göre Türkiyede ayrıca ?Barışçıl toplantı ve gösteri yapma hakkı sınırlandı. Emniyet güçlerin gösterileri dağıtmak için orantısız güç kullandı. Terörle mücadele yasaları ifade özgürlüğünü kısıtladı.?

Raporda, terörle mücadele kapsamında adil olmayan yargılamaların devam ettiği, insan hakları ihlalleriyle suçlanan emniyet görevlilerini cezalandırmaya yönelik engellerin kalkmadığı savunuldu.

Amnesty International'a göre ayrıca askerlik görevine ilişkin vicdani ret hakkının kullanılması yolunda ilerleme sağlanamadı, Türkiye'ye gelen mültecilerin sınır dışı edilmesi uygulaması sürdü.

Rapora göre, cinsiyet ve cinsel tercihe dayalı ayrımcılık devam ederken kadınlara ve kız çocuklarına yönelik şiddeti engellemeyi amaçlayan yasaların hayata geçirilmesinde yavaş kalındı. (BBC)