Ban: 'Müzakerelere hız verin'

Ban raporunda, ''Tarafların kendisi de çözümsüz geçen her günün bir çözüme ulaşmayı daha güç kıldığının, adadaki statükonun kabul edilemez olduğunun ve sürecin ucunun açık olamayacağının farkındalar'' ifadesini kullandı.

Genel Sekreter, adadaki cesaret verici gelişmelere rağmen henüz kapsamlı bir anlaşma sağlanamadığı gerekçesiyle adadaki BM Barış Gücü'nün (UNFICYP) Kıbrıs'ta önemli bir rol oynamaya devam ettiğini belirterek, gücün görev süresinin 6 aylığına uzatılmasını tavsiye etti. BM Güvenlik Konseyi, Ban'ın raporunu bugün basına kapalı danışma toplantısında ele alacak.

-GELİŞMELER-

Genel Sekreter Ban, adada 24 Kasım 2008 ile 10 Mayıs 2009 tarihleri arasındaki gelişmeleri özetlediği raporda, BM Güvenlik Konseyi'nin 12 Aralık 2008'de aldığı 1847 sayılı kararla iki lider arasındaki görüşmelerin ivmesinin artmasını talep ettiğini anımsattı. Ban, Konsey'in 30 Nisan 2009 tarihinde de bir başkanlık açıklaması kabul ederek, liderlerden yine müzakerelerdeki ivmeyi artırmalarını istediğini vurguladı. Ban, raporu yazdığı dönemde, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis, KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ve Rum yönetimi lideri Dimitris Hristofyas ile ayrı ayrı Kıbrıs konusunu görüştüğünü de ifade ederek, tüm liderlerin kendisine adada ortak olarak kabul edilecek bir çözüme destek vereceklerini söylediklerini kaydetti.

BM Güvenlik Konseyi'ne 30 Nisan'da ilk brifingini veren Kıbrıs özel danışmanı Alexander Downer'ın Londra'da ve Paris'te temaslarda bulunduğunu belirten Ban, Downer'ın Mayıs ve Haziran aylarında da Moskova ve Pekin'e gideceğini ifade etti.

-GÖZLEMLER-

BM Genel Sekreteri, raporun gözlemler kısmında, iki lider arasındaki müzakerelerin olumlu ve yapıcı bir tarzda devam ettiğini, tarafların değişik konuları ele aldıkları görüşmelerde pek çok noktada birbirine yaklaştıklarını, ancak uzlaşma sağlanamayan konuların çoğunluğunun son derece önemli ve temel konular olduğunu vurguladı.

Ban, adada tarafların görüşmelerde bugüne dek düzenli ilerleme sağladıklarını, ancak tarafların konulara daha bütünsel açıdan bakmaya başladıkları dönemde görüşmelerin hızının artması gereğini gözlemlediğinin altını çizdi. ''Tarafların kendisi de çözümsüz geçen her günün bir çözüme ulaşmayı daha güç kıldığının, adadaki statükonun kabul edilemez olduğunun ve sürecin ucunun açık olamayacağının farkındalar'' ifadesini kullanan Ban, Kıbrıs'ta iki lider arasında yapıcı ve açık bir tarzda devam eden görüşmelerin, çözümün de makul bir süre içinde sağlanmasını gerektirdiğini belirtti.

Karşılaştıkları güçlüklere rağmen Talat ile Hristofyas arasındaki ''mükemmel kişisel uyumun (kimyanın)'' güçlü bir şekilde sürdüğüne dikkati çeken Ban, iki liderin devam eden süreci birlikte sahiplendiklerini ve sorumluluğunu üstlendiklerini, bu çerçevede iki liderin önlerindeki yeni müzakere safhasına girerken elde ettikleri ivmeyi korumaları gerektiğini kaydetti. Bu kapsamda iki liderin birlikte mesajlar vermelerinin bu yönde yararlı olabileceğini de belirten Genel Sekreter, bu noktada adadaki iki toplumun devam eden müzakerelere karşı şüpheli yaklaştıklarının görüldüğünü, iki liderin çözümün yararlarını ve çözümün uzlaşma gerektirdiğini toplumlarına anlatmaları gerektiğini ifade etti.

Ban raporunda, tarafların üzerinde anlaştıkları güven artırıcı önlemleri uygulamaya koymada çok az ilerleme kaydetmelerinin hayal kırıklığı yarattığını da belirtti.

İki liderin 3 Eylül'den bu yana 27 kez bir araya geldiğini anımsatan Ban, ayrıca temsilci ve uzman düzeyindeki görüşmelerin sayısında da son dönemde artış olmasının cesaret verici olduğunu kaydetti. Uluslararası toplumun iki liderden yakın gelecekte önemli ilerleme sağlama amacıyla müzakerelere esnek ve yapıcı olarak katılmaya devam etmelerini istediğini belirten Ban, bu kapsamda BM'nin sürece desteğinin devam edeceğini ve tarafların istemesi halinde daha fazla yardım sunmaya hazır olduğunu bildirdi.

Ban ayrıca, adadaki mayın temizleme çalışmalarının ve kayıp kişilerin akıbetinin belirlenmesi için uğraşan komitenin insani çalışmalarının sürmesinin memnuniyet verici olduğunu belirtti. Raporun yazıldığı dönemde Yeşil Hattaki durumun sakin olduğunu kaydeden Ban, ancak Yeşilırmak (Limnitis) ve diğer geçişlerin açılması konusundaki çıkmazın devam ettiğini kaydetti. Raporda, Limasol'da Türkçe dilinde eğitim yapan bir ilkokul kurulması yönünde herhangi bir gelişme olmadığı da belirtildi.

Genel Sekreter Ban'ın Kıbrıs raporunu bugün ele alacak BM Güvenlik Konseyi'nin önümüzdeki günlerde UNFIYCP'in görev süresini 6 aylığına uzatan bir karar alması bekleniyor.

UNFICYP'nin 10 Mayıs 2009 itibariyle 859'u asker, 69'u polis olmak üzere 928 kişilik personeli bulunuyor.