'Mayın temizleme işi yabancılara verilmemeli'

TBMM Genel Kurulu'nda, Türkiye ile Suriye sınırındaki mayınların temizlenerek toprakların tarıma açılmasını öngören tasarının maddelerinin açık oturumda görüşülmesine başlandı.

TBMM Başkanvekili Güldal Mumcu, kapalı oturumda yapılan görüşmenin ardından görüşmelere açık oturumda devam edileceğini bildirdi. Mumcu, tasarının 1. maddesini okutarak, parti gruplarına söz verdi.

CHP Grubu adına söz alan Bursa Milletvekili Onur Öymen, tasarıyla mayınların temizleyecek şirkete, bu arazileri 44 yıl kullanma hakkı verilmesinin öngörüldüğünü belirterek, ülkenin 50 yıllık geleceği açısından önemli bir konu olduğunu söyledi.

Mayınlı arazilerin temizlenmesi konusunda 2001 yılında hükümet ile Genelkurmay Başkanlığı'nın görüşmeleri sonucunda çıkarılan kararnameyle mayınları temizleme işinin Genelkurmay Başkanlığı'na verildiğini bildiren Öymen, mayınların temizlenmesi için Komite oluşturulduğunu ve ihtiyaç duyulan 35 milyon doların bir kısmının ödendiğini kaydetti.

Genelkurmay Başkanlığı'nın 'biz bu işi yapamayız' şeklinde görüş belirtmediğini bildiren Öymen, 'Elinizde yazı olduğunu söylüyorsunuz, getirin bu kürsüde okuyun. Genelkurmay Başkanlığı'nın böyle bir işi yapamayacağını ilan ettiğine inanmıyoruz. Elinde kroki var, kendi döşediğini mayını temizleyemeyecek mi? Mayın temizleme işinde Maliye Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı'ndan daha mı tecrübeli? Bırakın TSK'yı, polis bile Ergenekon kapsamında eliyle koymuş gibi bombaları yerin altından, suyun altından bulup çıkarıyor. CHP, TSK'nın kendi döşediği mayınları temizleyemeyeceğine inandıramazsınız' diye konuştu.

Türkiye-Suriye sınırında 615 bin 419 mayın, Türkiye'nin diğer yerlerinde ise 921 bin 80 mayının döşeli olduğunu kaydeden Öymen, kullanım karşılığı mayınlı arazilerin temizlenmesinin Danıştayın önceki ihaleyi iptal kararına aykırı olduğunu savundu.

'One minute nerede kaldı?'

Sınırdaki toprakların, o bölgede yaşayan vatandaşların atalarının toprakları olduğunu ve bu toprakların yarım yüzyıllığına özel şirkete verilemeyeceğini dile getiren Öymen, 'Daha önce açtığınız 2 ihaleye teklif veren firmalardan anlaşıldığı gibi bu işi, İsrail firmasına veya İsrail ortaklı firmalara ihale edeceksiniz. One minute nerede kaldı? Davos'ta esip gürlüyordunuz. O bölgede yaşayan insanların haklarını böyle mi koruyacaksınız? Mayınları temizlemek için verecek 40 milyon dolarınız yok, Başbakan'a 60 milyon dolara uçak alıyorsunuz. O parayla toprakları kendi vatandaşlarımıza verelim. Başbakan'ın bir uçağı da eksik olsun. Hükümet karar vermiş, sofrasını kurmuş, şimdi tezgahlıyor. Biz bunu reddediyoruz. Derhal tasarıyı geri çekin' ifadesini
kullandı.

MHP: 'Mayın, en aptalca bir silah'

MHP Grubu adına söz alan İzmir Milletvekili Erdal Sihapi ise 1950'li yıllarda Türkiye-Suriye sınırının 510 kilometrelik bölümüne döşenen mayınların, 178 bin dönümlük alanı kapsadığını belirterek, 'Mayın, en mantıksız, en aptalca silah; döşeyene de zarar verici bir silah' dedi.

Sınırın diğer tarafında kalan bölümünde tarım yapıldığını ve bazı yerlerde petrol çıkarıldığını, Türkiye bölümündeki arazinin ise döşeli mayınlar nedeniyle çorak bir arazi olduğunu bildiren Sipahi, şimdiye kadar bu mayınların temizlenmiş olması gerektiğini söyledi.

Mayınların temizlenip temizlenmeyeceğinin değil, nasıl temizleneceğinin tartışıldığını ifade eden Sipahi, 'Mayınları kim döşemiş? TSK. Nasıl temizleneceğini de en iyi TSK bilir. TSK'nın 100 civarında mayın temizleme tankı var; teçhizatı, eğitimi, tecrübesi
var. 2008 verilerine göre terör örgütü PKK'nın döşediği mayınların yüzde 71'i bulunmuş. TSK'nın 'biz yapamayız' dediğine yönelik evrak getirin, kanıt gösterin. TSK, 2002 yılında mayınların yabancılara temizletilmemesi yönünde görüş verdi. Bunu nereden biliyoruz çünkü o dönemde MHP iktidar ortağıydı' dedi.

Türkiye-Suriye sınırının temizletilerek kullanılması işinin yabancılara verilmemesi gerektiğini kaydeden Sipahi, 'Hudut kutsaldır, milli namus ve şerefin korunduğu yerdir; bu nasıl namus ve şereftir ki 44 yıllığına yabancıya havale ediliyor' diye konuştu.

TBMM Başkanvekili Mumcu, tasarının 1. maddesinin üzerindeki görüşmeler devam ederken, çalışma süresinin dolduğunu bildirerek yarın saat 14.00'te toplanmak üzere birleşimi kapattı.


'Mayınlar yüzünden ölümler oluyor'

TBMM Genel Kurulu'nda, Türkiye ile Suriye arasındaki kara sınırı boyunca yapılacak mayın temizleme faaliyetleri ile ihale
işlemleri hakkındaki kanun tasarısının tümü üzerindeki görüşmelerde DTP grubu adına söz alan Diyarbakır Milletvekili Akın Birdal, Kürtlerin yoğun şekilde yaşadığı söz konusu mayınların bulunduğu illerde çok sayıda ölüm ve sakatlanmanın meydana geldiğini söyledi.

DTP grubu adına söz alan Diyarbakır Milletvekili Akın Birdal, Türkiye'nin; Suriye, İran, Irak, Ermenistan gibi komşularıyla olan sınırlara yasa dışı geçişleri önlemek ve güvenlik gerekçesiyle anti personel kara mayını döşendiğini belirtti.

Birdal, Kürtlerin yoğun şekilde yaşadığı söz konusu mayınların bulunduğu illerde çok sayıda ölüm ve sakatlanmanın meydana geldiğini söyledi.

Birdal, mayınlı arazilerin temizlendikten sonra tarımda kullanılmak üzere yöre halkına verilmesi gerektiğini ifade etti.

AK Parti grubu adına söz alan Sivas Milletvekili Mustafa Açıkalın, tasarı hakkında bilgi verdi. Mayınların temizlenmesine ilişkin yapılan ihalelerin CHP'nin başvurusu üzerine Danıştay tarafından yürütmesinin durdurulduğunu belirten Açıkalın, tasarıyla sorunun giderileceğini bildirdi.

Açıkalın, sınır ülkelerle komşuluk ilişkilerinin artırılması ile teknolojik imkanların artması nedeniyle de mayınların temizlenmesi gerektiğini vurguladı.

Tasarının hazırlanması ve komisyonlarda görüşülmesi sırasında Milli Savunma Bakanlığı'ndan bilgi alınmadığına ilişkin eleştiriler yapıldığını belirten Açıkalın, Milli Savunma Bakanı Vecdi Gönül'ün Plan ve Bütçe Komisyonu'na davet edildiğini, Komisyonda yapılan gizli görüşmede konuyla ilgili üyelerin bilgilendirildiğini söyledi.

Şahsı adına söz alan DSP İzmir Milletvekili Harun Öztürk ise sınırdaki mayınların temizlenmesinin 'yap-işlet-devret' modelinin başka bir versiyonu olan 'temizle-işlet-devret' modeliyle yapılmak istendiğini belirtti.

Arazilerin mayınlardan temizlenmesi ile kullanımının 'tek iş' şeklinde ihale edildiği gerekçesiyle ihalenin iptal edildiğini belirten Öztürk, 'Arazilerin mayınlardan temizlenmesi işi, Milli Savunma Bakanlığı tarafından ihale edilmelidir. Bu arazilerin kullanımı ise ihtiyaç sahibi yöre halkına bırakılmalıdır' diye konuştu.

Araştırma önergesi

TBMM Genel Kurulu'nda, Türkiye-Suriye sınırındaki arazilerin mayınlardan temizlenmesine ilişkin tasarının görüşülmesine geçilmeden önce MHP'nin, yaş sebze ve meyvede yaşanan sorunların belirlenmesi için verilen araştırma önergelerinin
görüşülmesine ilişkin grup önerisi ele alındı.

Önerinin görüşmelerinde söz alan CHP Antalya Milletvekili Osman Kaptan, Türkiye'nin, patlıcan, biber, salatalık, fındık, kayısı, incir, kiraz, kavun ve karpuz üretiminde AB ülkeleri içinde birinci sırada yer aldığını ancak ihracatta aynı başarının gösterilmediğini söyledi.

Kaptan, 'Rakip ülkeler 1 yıl önceden ne satacağının planlamasını yaparken, biz pazar bulamadığımızda, ihraç yapamadığımızda ürün ya dalında kalıyor ya da dökülüyor' dedi.

AK Parti Mersin Milletvekili Ali Er ise daha önce aynı konuda araştırma komisyonu kurulduğunu ve komisyonun raporunda, konuların detaylı şekilde yer aldığını belirtti.

Er, üç mesleğin zor olduğunu ifade ederek, bunları; çiftçilik, çobanlık ve kamyon şoförlüğü olarak sıraladı. Ali Er, 'Çapa sallarsınız, 32 kemiğiniz birden acır' dedi.

AK Parti Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün de daha önce kurulan komisyona işaret ederek, komisyonun raporunun Genel Kurulda 2007'de görüşüldüğünü anımsattı. Üstün, komisyonun önerilerinin bir kısmının hayata geçirildiğini, diğer önerilerin uygulanması için de zaman tanınması gerektiğini kaydetti.

Görüşmelerin ardından MHP'nin grup önerisi reddedildi.

TBMM Genel Kurulu'nda, Türkiye ile Suriye sınırındaki mayınların temizlenerek toprakların tarıma açılmasını öngören tasarının görüşmelerine devam ediliyor.

Şimşek: 'Mayın temizlemede uzmanlaşmış firma yok...'

Şimşek, TBMM Genel Kurulu'nda, Türkiye ile Suriye arasındaki kara sınırı boyunca yapılacak mayın temizleme faaliyetleri ile ihale işlemleri hakkındaki kanun tasarısı üzerinde milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtladı.

Mayın temizlemenin maliyetinde çok büyük aralıklar bulunduğunu belirten Şimşek, Milli Savunma Bakanlığı'nın yaptığı çalışmaya göre, 14 şirketten, değişik ülkelerden teklif alındığını söyledi. Şimşek, asgari metrekare birim fiyatının ortalama 2 dolar olduğunu, azami metrekare birim fiyatının 15 dolara kadar çıkabildiğini bildirdi.

Şimşek, önce mayın temizleme işini ihale edeceklerini ifade ederek, 'Şu anda Türkiye'de hem tarımsal faaliyette uzmanlaşmış hem de mayın temizlemede uzmanlaşmış firma belki yoktur, bilemiyorum. Ama bu, bu türden bir faaliyetin yapılmayacağı anlamına gelmiyor. Bir firma, mayın temizleme firmasıyla anlaşır, dolayısıyla birlikte bu işi yapabilirler. Buna aykırı bir şey yok' diye konuştu.

Kamu İhale Kanunu çerçevesinde, öncelikli olarak temizleme ihalesinin yapılacağını kaydeden Şimşek'e, MHP Grup Başkanvekili Mehmet Şandır, 'Bakan doğru bilgiler vermiyor' diyerek itiraz etti.

Tasarıyı okuduğunu bildiren Şimşek, düzenlemenin son derece açık olduğunu vurguladı.

Mevcut yasalara göre kiralamaların maksimum 49 yıllık yapıldığını anımsatan Şimşek, tasarıda temizleme süresinin maksimum 5 yıl, kullanımın ise maksimum 44 yıl olduğunu ifade etti.

Kamu İhale Kanununun dışına çıkmadıklarını, yapılmak istenilenlerin öncelikli olarak bu kanun kapsamında değerlendirdiklerini ifade eden Şimşek, bunun olmaması halinde diğer yöntemlerin deneneceğine kaydetti.

Şimşek, tasarıda iki usulün belirlendiğine işaret ederek, 'Öncelik, Kamu İhale Kanunu kapsamında hizmet alımına verilecek' dedi.

Şimşek, sınır güvenliğine ilişkin herhangi bir sakıncanın, ulusal sınırların özelleştirilmesinin söz konusu bulunmadığını, bu konudaki diğer bütün düzenlemelerin geçerli olduğunu söyledi.

Bakan Şimşek, mayınlı arazilerin temizlendikten sonra neden yöre halkına dağıtılmadığına yönelik eleştirilere ise 'Bundan önce toprak reformu çerçevesinde, bu türden dağıtımlar yapıldı. Ama tarım alanlarının verimli kullanılması anlamında optimal bir ölçeğe hiçbir dönemde ulaşılamadı. Tarımın da en büyük sorunlardan biri ölçeğin küçük olması' yanıtını verdi.

Temizlenecek alanın uzunluğunun, yaklaşık 877 kilometre olduğunu bildiren Şimşek, '1992'den beri mayın temizleme işi, bir şekilde görevlendirme yoluyla yapılmış ama bir türlü bir noktaya gelemedi. Ama Hükümetimiz Ottowa Sözleşmesinin
gereğini yerine getirmek için hem de bu alanı ekonomik açıdan, Türkiye'nin yararına sunmak için bu tasarıya gerek duymuştur' diye konuştu.