'İsrail Yahudiler için güvenli değil'

Hamza Muhammed / TİMETURK / Filistin

Filistin-İsrail Araştırmalar Merkezi Midar, Filistin?in Ramallah kentinde İsrail?in kuruluşunun 60. yılı nedeniyle düzenlediği konferans geçtiğimiz gün sona erdi. Konferansta İsrail'in, bazı kurucu liderlerinin ''ideal göçmen modeli'' hayallerinden nasıl da uzaklaşılıp siyasi yolsuzluklardan, suç oranlarının artmasından, sınıflar arasında fakirliğin yayılmasından, fakirler ve zenginler arasındaki uçurumun büyümesinden şikâyet eden sıradan bir topluma dönüştüğü ele alındı.

Konferansta uzmanlar ayrıca, 2008 yılında İsrail toplumunun şeklinde ve siyasi liderlerin yönelimlerinde bir nev'i değişiklik olduğu, siyasetindeki, askeri ve ekonomik koşullarındaki değişikliklerin de İsrail'i dünyadaki Yahudiler için en az güvenli yer kıldığında birleşti.

Bu değişime paralel olarak uzmanlar, İsrail'in kurulduktan sonra tüm dünya Yahudilerine vaadettiği ''güvenilir mekan'' olmaktan çok uzak kaldığını, aksine dünyadaki herhangi bir mekanla kıyaslandığında en az güvenilir mekan olduğunu belirtti. Kuruluşunun üzerinden 60 yıl geçmiş olmasına karşın çevresiyle ilişkiler kurmasında ''güç'' hala stratejik bir prensip sayılmaktadır.

İsrail'i Etkileyen En Önemli Olaylar

Midar Merkezi'nin genel müdürü Henide Ganim, İsrail'in bakış açısını ve gelecekteki seçimlerini etkileyecek en önemli yerel ve uluslararası olayları inceledi. Bunların en önemlisi Amerika'nın yeni başkanı Barack Obama'nın seçilmesi, küresel ekonomik kriz ve İsrail solunun çökmesi karşılığında İsrail toplumunun sağa kayması neticesinde gerçekleşen Gazze savaşıydı.

Dış ilişkiler hususunda ise Amerikan-Arap Üniversitesi Siyasi Bilimler alanında profesör Aymen Yusuf; ''Obama'nın seçilmesi, İsrail'in dış siyasetinde Filistin ve İran dosyaları konusunda yeni bir zorluk olarak karşısına çıkmıştır'' dedi.

Yusuf, İsrail'in Amerika'nın diplomatik seçeneğinden endişe duyduğunu, bu nedenle de Obama yönetiminin diplomatik çözüm seçeneğini başarısız kılmak için İran'ın nükleer programı projesine karşı kendi askeri seçeneğini hazırladığını açıkladı.

Filistin dosyasına gelince, Amerikan yönetiminin, İsrail kökten sağcı hükümetinin gölgesinde ''Yol Haritası'' ve ''Annapolis Konferansı'' esaslarına dayalı olarak gerçekleşen İsrail-Filistin müzakerelerine etkin bir şekilde katıldığı görülmektedir.

Bu durum, Amerika yönetimi ve İsrail arasında farklılıklar kapısını açacak. Ancak bu ayrışmaların çarpışmalara ya da stratejik ittifakların etkilenmesine yol açmayacağı tahmin edilmektedir. Yani bu, Amerika'nın İsrail'e askeri, ekonomik ve siyasi desteğinin duracağı anlamına gelmemektedir.

Seçimler ve Sonuçları

Siyasi partiler üzerine İsrail meselelerinde uzman Antoine Shalaht, Kadima'nın gücünü korumasına karşın Çalışma ve Mirtis Partilerinde vücut bulan solun iflası karşısında İsraillilerin kendisini Likud ve İsrail Beytuna partilerinde temsil eden sağa kaymalarına ek olarak 2009 yılı Şubat ayında gerçekleşen İsrail seçim sonuçlarının, - farklı ideolojilere sahip partilerden oluşan Bünyamin Netenyahu hükümetinin kurulması fiiliyle- erken seçimlere hazır bir senaryoyu beraberinde taşıdığını açıkladı.

Askeri Çıkmaz

Güvenlik ve askeri durum üzerine konuşan ulusal güvenlik konusunda araştırmacı Fadi Nuhas, Gazze'ye karşı açılan savaşın, düzensiz silahlı gruplar karşısında izlediği strateji belli olmayan İsrail'in içine düştüğü stratejik askeri çıkmazı iyice ortaya çıkardığını söyledi.

Nuhas, bu çıkmazın geleceğe yönelik düşüşleri doğuracağını bunların en önemlisinin de kanlı çatışmaların yaşanması ve güçle sağlanamayan caydırıcılığın daha fazla güçle sağlanması olacağına işaret etti.

İç Tehdit

İsrail'in Filistin'le içteki ilişkisine gelince araştırmacı Omtans Shehada, ''terörü'' destekliyor olmaları gerekçesiyle bu sahada Filistinlilere yapılan baskının giderek arttığına dikkat çekti. Shehada, içte Filistinlilerin hangi gruba tabi olduğunu önemsemeden Filistinli direnişçilerin yanında olduklarını ispatladıklarını belirtip İsraillilerin de bunu, bir devlet olarak kendilerini içten tehdit eden bu unsura karşı savunma haklarının doğduğu yönünde yorumladıklarını belirtti.

Ekonomik Durgunluk

Ekonomik konuda uzmanlar konferansta küresel ekonomik kriz nedeniyle İsrail'in tüketim ürünlerinin üretimini yavaşlatması, ücretleri dondurması, işsizliğin bedelinin iki kat ödenmesine, geniş çaplı işten çıkarmalara, toplumsal, sıhhi ve eğitim alanlarındaki refah ölçülerinde kesintiye bunlara ek olarak da hisse senedi fiyatlarında düşüşe sebep olması mümkün büyük bir durgunluk dönemiyle karşı karşıya olduğunu açıkladı.

Filistin Planı

İsrail konusunda uzman Antoine Shalahat şöyle dedi; ''geçtiğimiz yıl İsrail'de görülen değişiklikler sadece Filistinlilerle askeri bir ilişki kurulması için gerçekleştirildi. Müzakereler, iktidardaki sağcı partiye göre barış süreci için bir platform oluşturmayı sağlayamamıştır''.

Diğer bir yandan Shalahat Amerikan yönetiminin şu ana kadar Ortadoğu krizi hakkında iki devletli çözümü onayladığına dair konuşma dışında açık bir görüş sahibi olmadığı kanaatini taşımaktadır. Shalahat şöyle dedi; ''örneğin bu çözüm İsrail'in ''Yahudi'' devleti görüşüne uyuyorsa bile nasıl bir çözümdür?''.

Shalahat, bu veriler ışığında Filistin'den üstlenmesi beklenen rolün, Batı Şeria ve Gazze arasındaki siyasi bölünme ve coğrafik parçalanmaya acil bir bitirici çözüm araması olduğunu, Kudüs ve dönüş hakkı konularına ilişkin çatışmaların sona ermesi için de açık bir görüş içeren net bir Filistin siyasi planına sahip olması gerektiğini vurguladı.