ABD'nin eski Ankara Büyükelçilerinden Mark Parris, 'Hiç kuşkum yok ki, Obama (soykırım) deseydi, Türk-Amerikan ilişkileri derin dondurucuya girecekti ve erimesi yıllar alacaktı' dedi.
Parris, Washington'da Rumi Forum adlı kuruluşta düzenlenen bir oturumda, ABD Başkanı Barack Obama'nın Türkiye ziyareti sonrasında Türk-Amerikan ilişkilerinin durumunu değerlendirdi.
Obama'nın, Türkiye'nin önemini çok çabuk kavrayıp harekete geçtiğini ve ilk ziyaretinin Türkiye'yi de içerdiğini belirten Parris, 'Türk-Amerikan ilişkileri başarıya mahkum' öngörüsünde bulundu.
ABD'nin bir önceki Başkanı George W. Bush döneminde, 'nedeni halen açıklanamayan' terör örgütü PKK konusunun ertelenmesinin ilişkilere büyük zarar verdiğini belirten Parris, bu dönemde, Türkiye'nin bölgesel oyuncularla ilişkilerinin de Bush yönetimi için problem olarak görüldüğünü hatırlattı.
Parris, 'Ancak Ankara'nın angajman politikası sayesinde Türkiye'nin bölgesel ve daha geniş anlamda nüfuzu arttı. Bu çerçevede Türkiye'nin yeni yönetim için önemi büyük' dedi.
Türk diplomasisinin güneyde ve doğuda daha büyük bir rol oynamaya başlamasının, 'bölgedeki realiteler'den kaynaklandığını belirten Parris, 'Türkiye'nin yerinde kim olsa aynı dikkati bu bölgeye gösterirdi' dedi.
Parris, bu durumun, 'Türkiye'nin batıdan kopmakta olduğu veya AB hedefinden saptığı anlamını taşımadığını vurguladı.
Ermeni meselesinin, Obama yönetimi ile Türkiye arasında ilk ciddi sınavı oluşturduğunu belirten Parris, bu tuzağa düşülmediğine inandığını kaydetti.
Parris, 'Hiç kuşkum yok ki, Obama (soykırım) deseydi, Türk-Amerikan ilişkileri derin dondurucuya girecekti ve erimesi yıllar alacaktı' diye konuştu.
Obama, uzlaşmayı baltalamak istemedi
Türk-Ermeni uzlaşması olasılığı varken Obama'nın bunu baltalamak istemediğini belirten Parris, Obama Beyaz Sarayının Ermeni meselesinde ne kadar başarılı olduğunu gördüğü tepkiyle ölçüldüğünde, geçen haftaki açıklamayla Beyaz Saray'ın başarılı olduğunun söylenebileceğini kaydetti.
Mark Parris, gelen tepkilere rağmen, Amerikan-Türk ortaklığı veya Türk-Ermeni ilişkilerinin normalizasyonu sürecinin yara almadığını belirtti ve 'Öyle görünüyor ki, (Başkanlık açıklamasıyla) kalıcı bir zarar verilmedi' dedi.
Ermeni meselesinde 'bugünün ve yarının başa çıkılması gereken önemli realiteleri' bulunduğuna dikkati çeken Parris, 'Ermenilere yapılacak bir jest, durumu iyileştirecek mi yoksa kötüleştirecek mi?' sorusunu sordu. Parris, bu çerçevede, Obama yönetimi döneminde, 'soykırım' sözünü kullanmak için daha uygun bir zamanın geleceğini düşünmediğine işaret etti. Buna karşılık Parris, bu meselenin bir yere gitmediğini ve yeniden gündeme getirilmesinin beklenebileceğini söyledi.
Parris, 'ABD'de bir önceki yönetimde kökleri atılan ve Davos ile de gelişen bir görüşe göre, Türkiye'nin 2002'den bu yana batı karşıtı ve İslamcı bir eksende gittiği ve Obama yönetiminin, Türkiye'yi ziyaret ederek ödüllendirmemesi gerektiği' söylemine dikkati çekti.
Mark Parris, 'Bu tartışmanın temeli her nereden kaynaklanıyorsa kaynaklansın Obama kararlı bir şekilde reddetti. Böylece, (Türkiye belki de kimseye benzemeyen, kendine özgü bir şekilde sınıflandırılmalı) görüşü ağır bastı' dedi.
Pakistan ve Afganistan'ın yeni yönetim döneminde önemli olduğunu ve bu ülkeler üzerinde Türkiye'nin nüfuzunun bulunduğunu hatırlatan Parris, 'Yeni yönetimin, Ankara kendisini kanıtlayıncaya kadar ilişkileri beklemede tutma gibi bir lüksü yoktu' ifadesini kullandı.
Türk-Amerikan ilişkilerinin iyi bir şekilde yönetilmesinin şart olduğunu belirten Parris, farklılıkların olmasının beklenebileceğini ancak krizler ortaya çıkmadan çok önce tarafların birbirine danışacağı mekanizmaların kurulabileceğini kaydetti. Obama'nın Türkiye'yi ziyaretiyle, 'ortak vizyon' belgesinin yeni bir hayat kazandığını belirten Parris, 'Obama böylece bu ilişkiyi sahiplenmiş oluyor. Bu daha önce hiç yapılmadı' dedi.
ABD'nin eski başkanlarından Bill Clinton'ın, yönetiminin sekizinci yılında Türkiye'yi ziyaret ettiğini, Bush'un ise NATO zirvesine katılım çerçevesinde Türkiye'ye geldiğini, ancak ziyaretinin ikili olmadığını söyleyen Parris, Obama'nın Türkiye ziyaretinin 'bir atışlık bir gösteri' olmadığını vurguladı.
Amerikan yönetiminin Türkiye'yi dinlediğini ve uygun şekilde yanıt verdiğini belirten Parris, 'Ortak problemler varsa nasıl birlikte çözebiliriz yaklaşımı, bir şeye ihtiyaç duyduğunda talep eden bir önceki yönetimden çok farklı. Danışmalar söz konusu. Değişmeyen ise, Türk-Amerikan ilişkilerinin gündemi' dedi.
İki ülkenin her konuda anlaşmasının beklenemeyeceğini belirten Parris, potansiyel farklılık gösterebilecek konular arasında, 'İran, Hamas, İsrail-Filistin konuları, enerji meselelerini' saydı. Obama'nın 'umulduğu gibi ilişkilerde iyi bir başlangıç yaptığını' söyleyen Parris, 'yeni Başkan, Türkiye ile ilişkilerde beklentileri çok yükseltti' dedi.
