Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta, bahar alerjisinden korunma yöntemlerini ve daha pek çok önemli noktayı sizler İçin anlattı!
Bahar alerjisi nasıl oluşuyor?
Bahar alerjisi, bağışıklık sistemimizin bir çeşit yanılgısı sonucu gelişiyor. Bu mevsimde havadaki polenler soluma yoluyla vücudumuza yerleşiyor. Bağışıklık sistemimiz de aslında zararlı olmayan polenleri adeta düşman gibi görüp takip altına alıyor ve ona karşı 'IgE' adı verilen özel antikorlar üretiyor. Siz daha sonra duyarlı olduğunuz polenle karşılaştığınızda, polen ile antikorun birleşmesiyle salgılanan histamin ve benzeri maddeler aracılığıyla alerjik reaksiyonlar ortaya çıkıyor.
Her polen alerjiye neden oluyor mu?
Polenlerin hepsi alerjik reaksiyona yol açmıyor. Halk arasında bilinenin aksine alerjik reaksiyona renkli bitkiler değil; kavak, huş ağacı, meşe, akçaağaç, karaağaç, kayın, dişbudak, zeytin ve fındık gibi ağaç polenleri ile ayrık otu, tilki kuyruğu, domuz ayrığı, yumak otu, delice otu gibi çayır ve hububat polenleri neden oluyor.
Polenler hangi hastalıklara yol açıyor?
Havada bolca bulunan polenler solunum yoluyla burunda, bronşlarda veya gözlerde alerjik hastalıklara neden oluyorlar. İşte bu yüzden bahar mevsiminde; alerjik rinit, astım, alerjik göz nezlesi ve ürtiker (kurdeşen) hastalıklarında büyük bir artış gözleniyor.
Saman nezlesi olarak bilinen alerjik rinit nedir?
Çiçek tozlan ve hayvan tüyleri gibi çeşitli maddelere karşı aşırı duyarlılığı olan kişilerde, bu maddeler burun yoluyla vücuda alındıklarında, histamin adlı bir madde salgılanıyor. Bu madde de dokularda kılcal damar genişlemeleri ile dokuların şişmesine yol açıyor ve saman nezlesi adıyla bilinen alerjik rinit adlı hastalığı ortaya çıkartıyor. Burun tıkanıklığı, nezle, aksırık ve göz yaşarması gibi belirtileri olan alerjik rinit tedavi edildiğinde hastalar daha rahat bir hayat sürebiliyor. Ancak önlem alınmazsa, hastalık; sinüzit, orta kulak iltihabı, bronşit veya astıma dönüşebiliyor.
Astım krizleriyle baş etmek mümkün mü?
Alerjik bünyeliyseniz, bahar aylarında çok dikkatli olun. Çünkü polenler astım krizlerine yol açabiliyor. Astım, akciğerlere kadar ulaşan hava yollarını etkileyen bir hastalık. Belirtilerin krizler şeklinde ortaya çıkması ve arada hastaların hiçbir şikayetlerinin bulunmadığı dönemlerin olması, astımın en tipik özelliği. Öksürük, nefes darlığı, hırıltılı solunum, göğüste sıkışma hissi ise hastaların sıkça yakındıktan belirtiler. Ancak çeşitli ilaç ve korunma yöntemleriyle polen dönemini banş içinde geçirmek mümkün.
Alerjik hastalıklara tanı nasıl konuyor?
Doktorunuz eğer alerjiden şüphelenmişse, yakınmalarınızın yanı sıra tanıyı kesinleştirmek için bazı testler isteyecektir. Bu testler de 4 ana gruba ayrılıyor: Kan tetkiki, alerjik deri testi (prick-test), burun salgılarının kimyasal analizi ve burun içine alerjen maddelerle yapılan uyarı testi.
Alerjik hastalıkların kesin tedavisi var mı?
Alerjik hastalıklar, herhangi bir tedavi yöntemiyle tamamen ortadan kaldırılamıyor. Tedavide amaç, hastalığın tekrarlamasını önlemek ve belirtilerin şiddetini azaltmak. İlaçlar, alerjiye yol açan polenin etkisini en aza indirgeyebiliyor. Eğer alerjik şikayetleriniz ilaçlarla geçmiyor ve giderek artıyorsa, bu durumda aşı tedavisi uygulanıyor. Aşının tedavisi 4-5 yıl sürüyor. Tedavinin en önemli parçası ise polenler gibi duyarlı olduğunuz faktörlerden uzak durarak korunma yollarını harfiyen uygulamak.
Göz nezlesine karşı hangi yöntemlere başvuruluyor?
Gözlerde ve göz etrafında kaşıntı ile yanma, göz yaşarması,ışığa karşı hassasiyet, göz kapaklarında şişme ve gözde yabancı cisim hissine kapılmak gibi belirtilerle seyreden bu sorundan korunmak için öncelikle alerjenlerden kaçınmalısınız. Aynca güneş gözlüğü kullanmadan sokağa çıkmayın. Tedavide başvurulan koruyucu göz damlaları, daha şiddetli durumlarda ise kısa süreli kortizon damlaları ve aşı etkili sonuçlar verebiliyor.
Ürtiker ne tür sorunlar oluşturuyor?
Halk arasında kurdeşen olarak bilinen ürtiker de, polenlerin yol açtığı bir başka önemli hastalık. Sınırları belirgin, pembe-kırmızı renkte, deriden hafif kabarık, pürüzsüz ve genellikle kaşıntılı lezyonlar olan ürtikerlerin büyüklükleri birkaç milimetreden birkaç santimetreye kadar değişebiliyor. Ürtiker, vücudun herhangi bir yerinde görülebiliyor; tek bir yerde veya yaygın olabiliyor. Aşırı kaşıntı nedeniyle kaşınan ciltte ciddi yaralar oluşabiliyor. Bu yüzden de hastaların yaşam kalitesini ciddi boyutlarda etkileyebiliyor. İlaç tedavisiyle hastaların yakınmaları büyük bir oranda giderilebiliyor.
Polen alerjisinden nasıl korunmalı?
Öncelikle doktorunuza başvurarak, hangi polenin bünyenizde alerjiye yol açtığını öğrenin ve bunlardan uzak durun. Polenlerin atmosferde yoğun olarak bulunduktan sabahın erken saatlerinde, sıcak, kuru ve rüzgârlı havalarda dışarı çıkmayın. Mutlaka çıkmanız gerekiyorsa, ağzınızı ve burnunuzu koruyan maskelerden yararlanın. Polen zamanı açık havada spor yapmayın ve ağaçlık ile çimenlik yerlerde bulunmayın. Evde ve arabada filtreli klima sistemi kullanın. Açık havada gözlük ve şapka takın. Günlük kıyafetlerinizi yatak odasında çıkarmayın ve saçlarınızı her gün yıkayın.
Formsante Dergisi
