2000'ler şiiri eleştirmenini arıyor

Şairleri ve şiirleri belli gruplara ve okullara kaydedip bir kuşak çatısı altına alarak değerlendirme gayreti her dönem oldu. Kuşakların ortak özellikleri üzerine tartışmalar da hiç bitmedi. 'İkinci Yeni devam ediyor mu? 80 kuşağı sentetik mi gerçekçi mi?

90'lar kayıp kuşak mı?' vs. gibi sorular edebiyat çevrelerinin heyecanla tartıştığı konular olageldi. 2000'lerin şairleri ise henüz etraflıca bir incelemeye tabi tutulmadı.

Peki, ikinci bin yılın genç şairleri bir 'kuşak' sayılabilir mi? 'Edebiyatta Üç Nokta' dergisi, '2000'ler' başlığı altında sanat, edebiyat ve şiirde 'Milenyum Kuşağı'nın izini sürüyor. Geçen yıl birinci sayısında 90'lar şiirini mercek altına alan Özcan Erdoğan ve Cenk Gündoğdu, yekûnu bir hayli fazla tutacak bu dosyayı tek başına üstlenmemiş. Ezgi Okay'ın 2000'lerin 17 şairinin katıldığı geniş çaplı soruşturması üzerinden ilerliyor dosya. Cenk Gündoğdu, giriş yazısında, 2000'li yıllara eğilmeleri için pek çok sebep sıralamış. Bu yeni dönemde teknolojinin ilerlemesiyle şiirin daha önce hiç karşılaşmadığı sonsuzlukta bir 'sorunsal' çıktı karşısına: İnternet! Ucu bucağı olmayan bu sanal ve 'özgür' dünya, şiirin ufkunu genişletmediği gibi adeta bir şiirimsi çöplüğü hâline geldi. Dolayısıyla internet, şiir kitaplarının ve dergilerinin rakibi olmaktan kendi eliyle azat edilmiş oldu. Ayrıca, ortalama ayda bir verilecek kadar sayısı artan şiir ödülleri de müteşairlere şair payesi vermekten başka hangi fonksiyonu üstlendi o da meçhul. İşte yeni bin yılın yeni şairleri böyle bir ortamda serpildi. Aralarında Nilay Özer, Azad Ziya Eren, Gonca Özmen, Baki Ayhan T., Serkan Işın, Bünyamin K., Eren Aysan, Serkan Ozan Öz-ağaç gibi şairlerin bulunduğu isimler, dâhil oldukları kuşağı değerlendiriyor. Soruşturmadan ortaya çıkan sonuçlardan en ilgi çekici olanı, ortak bir 'kuşak' kabulünün olmaması. Bünyamin K., 'İki bin yılında yazmak dışında adı konulmuş, belirgin bir ortaklıktan söz etmek mümkün değil.' derken; Baki Ayhan T., bu dönem şairlerinin olsa olsa bireyler kuşağı olacağını ifade ediyor. Yeni dönemin şairleri geleneğe bakışlarında da genel olarak reddiyeden de bağlılıktan da kaçınıyor. Bu genel eğilim, Gonca Özmen'in ifadelerine şu şekilde yansıyor: 'Gelenekten beslenmek kadar onu dönüştürüp aşabilmek için de onun bilinmesi gerekir. Bu bağlamda geleneğe tutkuyla bağlanmayı, ona öykünmeyi ya da onu tümden yadsımayı uygun bulmuyorum.' Şairlerin birleştiği ortak nokta ise 2000'lerin şiirine ve şairlerine eğilen, bu döneme vâkıf, sağlıklı ve kapsamlı bir çalışma yapmış eleştirmenin bulunmayışı.

Edebiyatta Üç Nokta'da, 17 genç şairle yapılan soruşturmanın ardından konuyu bütünleyici başka bir dosya var. Bu bölümde, aralarında Şeref Bilsel, Tahir Abacı, Mahir Karayazı, Hasip Bingöl, Mustafa Atapay, Şirin Tatlı ve Veysel Çolak'ın da bulunduğu şair ve eleştirmenler, 2000'lerin şiirine dair değerlendirmelerde bulunuyor. (0212 427 27 68)

2008'in Şiir Defteri
Baki Asiltürk ve Veysel Çolak'ın yıllıklarından sonra mart ayında da Şeref Bilsel ve Cenk Gündoğdu'nun hazırladığı 'Şiir Defteri' yayınlandı. 'Şiir ve Hayat 2009' alt başlığıyla çıkan yıllık, Bilsel ve Gündoğdu'nun İkaros Yayınları'ndan çıkan ikinci yıllıkları. İkili, yine incelikli bir emeğe imza atmış. 'Defter', sadece bir şiir seçkisi değil, 2008'in sosyal, kültürel ve edebi olaylarının da değerlendirildiği bir kaynak. '2008 Yılında Şiir ve Hayat'ta, geçtiğimiz yılın şiir kitaplarını ve şiirlerini değerlendiren ikili; Çankaya Sofraları'ndan AKM tartışmasına, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti çalışmalarından Fazıl Say'a ve oradan Can Dündar'ın Mustafa'sına kadar geniş yelpazede bir kültür sanat 'hayatı'nı da özetliyor. Geçen yıl aramızdan ayrılan Mehmet H. Doğan, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Fethi Naci, Erdem Beyazıt, Aytmatov, Mahmut Derviş, Harold Pinter ve Soljenitsin gibi şair ve yazarları anmayı da ihmal etmemiş çalışma.

Dergilere dair gelişmelerin, taşranın en ucundakinden merkezdekilere kadar takip edildiğini de görüyoruz 'Şiir Defteri'nde. Bilsel ve Gündoğdu, edebiyat dergilerindeki konu, dosya, şiir ve yazı grafiğinin dökümünü yapmış. Yıllığın en can alıcı bölümü ise Necmiye Alpay, Tahir Abacı, Nihat Behram, İbrahim Tenekeci, Oya Uysal'ın da aralarında bulunduğu 22 isimle yapılan '2008 Yılı Poetik Ortamı İçin Soruşturma'. Bu bölümde, şiire iyimser yaklaşım sürmekle birlikte 2008'in şiir için verimsiz bir yıl olduğu görüşü öne çıkıyor. Sennur Sezer, Egemen Berköz, Ramis Dara ve Küçük İskender'in oluşturduğu seçici kurula da, yıllıktaki şiirleri nasıl ve neye göre seçtiklerini sormuş Gündoğdu ile Bilsel. Şiir Defteri'nde geçtiğimiz yılın dergilerinden derlenmiş şiirlerden başka, Metin Celal'in 2008'in kitaplarına dair değerlendirmesi, Cihan Oğuz'un 'poetik kitaplar' incelemesi, Ali Ayçil'in ilk kitapları ele aldığı yazısı ile Özcan Erdoğan'ın elektronik ortamların şiirle ilişkisine bakışını da bulabilirsiniz. Üç Nokta'yla birlikte verilen yıllık, tek başına da satılıyor.