Osmanlı arşivlerine yoğun yabancı ilgisi

Budak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Osmanlı Devleti'nin yönetim başarısını merak eden yabancı araştırmacıların devlet arşivlerinde araştırma yaptığını belirtti.

Türkiye'de tarih bölümlerinin sayısının artmasına paralel olarak, iktisat tarihi, siyaset tarihi, siyaset bilimi ve sanat tarihi alanında son yıllarda farklı kesimlerden araştırmacıların, çok farklı konularda araştırma yaptığını ifade eden Budak, ''geçmişte Osmanlı sınırları içinde yer alan ülkelerin araştırmacıları Osmanlı arşivlerine yoğun ilgi gösteriyor. Amerika'dan Japonya'ya, Finlandiya'dan Yemen'e, Kuzey Afrika ülkelerine, özellikle Osmanlı hinterlandı sınırları içinde geçmişte yer alan Balkanlar ve Arap dünyası olmak üzere yoğun bir talep var. Bunların dışında Amerikan ve Japon araştırmacılar arşivle daha yoğun şekilde ilgileniyorlar'' dedi.

-''OSMANLI TARİHİ KONUSUNDA JAPONYA BİR MERKEZ HALİNE GELDİ''-

Yabancı araştırmacıların Osmanlı'nın başarısındaki sırrı araştırdıklarını kaydeden Budak, özellikle Japonlar'ın bu konuda yoğun bir çalışma içinde olduklarını belirtti.

Osmanlı Devleti'nin 16. ve 20. yüzyıl arasında Avrasya'nın merkezine hükmettiğini hatırlatan Budak, şunların söyledi:

''Yabancılar Osmanlı arşivleriyle neden ilgileniyor? Osmanlı başarılı bir şekilde hükmetmiş. Osmanlı'nın başarısının neye dayandığını öğrenmek istiyorlar. Osmanlı tarihi konusunda Japonya bir merkez haline geldi. Bizden bile Japonya'ya misafir öğretim üyesi olarak giden araştırmacılarımız var. Büyük emperyal devletler bunu yapar. Hedeflerindeki ülkelerin tarihini araştırırlar. Nitekim Napolyon da Mısır'ı işgal etmeden 10 yıl önce Mısır'a bir araştırma heyeti göndermiştir. İnsanlar ne yer, ne içer, neye tepki gösterirler? Bunları raporlar halinde almıştır. Rusya Orta Asya'yı fethetmeden önce 1857'lerde İstanbul Büyükelçisini Türkistan'a gönderip raporlar almış, bu raporlara dayanarak 1864'ten sonra Buhara, Semerkant ve Kaşkar'a kadar olan bölgeyi işgal etmiştir. Irak'ın işgalinden önce de kim bilir ne kadar araştırma yapılmıştır.''

Araştırmacıların Osmanlı Devleti'nin sosyo ekonomik yapısı, bürokratik organizasyonu ve siyasi işleyişini araştırdıklarını kaydeden Budak, şöyle konuştu:

''Bizdeki çalışmalar ise kişilere bağlıdır, bir yönlendirme yoktur. Çalışmalarımız niteliklidir ama çoğu da istikametsizdir, rastgeledir. Batıda bilgi güce endekslidir, gücün hizmetine verilmek için yapılır. Belki Amerika'da Kürtler konusunda daha fazla çalışma yapılmıştır. Rusya'da Kürdoloji Enstitüsü 19. yüzyılda kurulan bir bölümdür. Bizim kendi sorunumuz; Türkiye'de bu konuda üniversitelerimizde araştırma yoktur.''

Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğünün çalışma şartları ve personelin niteliği konusunda yerli ve yabancıların cennet olarak nitelediği bir kurum olduğunu ifade eden Budak, hizmetler konusunda yerli ve yabancı araştırmacıların takdirini kazandıklarını sözlerine ekledi.


aa