Dolar dışında ruble, riyal, yuan gibi diğer para birimleriyle de alışveriş yapılması amacıyla Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındaki Karar'da değişiklik yapıldı.
Yeni düzenlemeyle Merkez Bankası, sadece kendi işlemlerinde kullanacağı konvertibl (çevrilebilir) dövizi tespit edecek. Merkez Bankası, kendi listesinde yer almayan paralarla ilgili özel bankaların yaptığı işlemlere ise karışmayacak. Böylece isteyen banka ruble başta olmak üzere diğer para birimleriyle işlem yapabilecek. Bunun için bankalar ruble ile TL arasında bir kur belirleyecek. Kendi para birimi ile ticaret konusunda Türkiye, Rusya'nın yanı sıra İran (riyal) ve Çin (yuan) ile de görüşmeleri sürdürülüyor.
Bakanlar Kurulu kararının, bankacılık sisteminin iyi olmadığı Rusya ve İran gibi ülkelerle ticaretin artırılması yönünde önemli artışlar sağlayacağına işaret eden Gülle, 'Bu ülkelerle daha rahat ticaret imkânı ortaya çıkacak. Alışveriş, bankalardan veya aracı ticarî kuruluşlardan döviz sağlayarak yapılmaya çalışılıyor. Kriz durumunda da döviz temin etmek zorlaşıyor.' diyor. Düzenlemeyle ülke paraları ile doğrudan ticaret yapılacağını dile getiren Gülle, mal alım satımının daha rahat gerçekleşeceğini kaydediyor. Ruble ile ticaretin öncülüğünü yapan İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi ise yasal engelin ortadan kalktığını, bundan sonrası için Türk bankalarının bu projede aktif rol almalarını beklediklerini kaydediyor. Tanrıverdi, 'Ruble ile ticaretin başlamasıyla birlikte 6,5 milyar dolar olan ihracatımızı 10 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz. Hazır giyim ve konfeksiyonun yanı sıra başta turizm sektörü olmak üzere bu ülke ile ticaret yapan tüm sektörler, yeni süreçten olumlu etkilenecekler.' değerlendirmesini yapıyor. 10 yıl önce 3 milyar dolar olan Rusya ile ticaret hacmi bugün 37 milyar doları aşmış durumda. Rusya, Almanya'nın ardından Türkiye'nin ikinci büyük ticari partneri konumunda.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Rusya ile ticaretin yerel para birimleri ile yapılması konusunda kendilerinin talepte bulunduğunu, kararın ardından Dış Ticaret Müsteşarlığı ve diğer ilgili kurumların uygulama ile ilgili çalışmalar yapması, bankaların da uygulama şartlarını açıklaması gerektiğini söylüyor. TİM Başkanı, 'İşlerin bedelini ruble ile ödemek isteyen kuruluşlar var. Uygulamada kolaylık sağlanır, anlaşma olursa, alacak sorunlarının önemli bölümü çözülür.' bilgisini veriyor.
Bakanlar Kurulu'nun Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Kararı, Resmî Gazete'de dün yayımlandı. 32 Sayılı Kararın 'dövize ilişkin işlemler' maddesini düzenleyen altıncı maddenin birinci fıkrasında yapılan değişiklik uyarınca, 'Bu karar kapsamındaki dövize ilişkin işlemler Merkez Bankası, bankalar ve bakanlıkça uygun görülecek diğer kuruluşlar tarafından yapılacak. Merkez Bankası kendi işlemlerinde kullanacağı konvertibl dövizleri belirleyecek.' ifadesi getirildi. Karar uyarınca söz konusu 6 maddenin 'Konvertibl olmayan dövizlerin alış ve satışında uygulanacak esaslar Merkez Bankası'nca belirlenir.' şeklindeki fıkrası yürürlükten kaldırılmış oldu.
İhracatta rekor üstüne rekor kıran Türkiye, Rusya ve Çin'e daha çok mal satmaya başladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, geçen yıl toplam 132 milyar dolarlık ihracat yapılırken, ithalat 201,8 milyar dolar oldu. Yaklaşık 70 milyar dolarlık dış ticaret açığı ortaya çıkarken bunun yüzde 56'sı Rusya ve Çin'den kaynaklandı. Türkiye geçen yıl sonu itibarıyla Rusya'ya 6 milyar 481 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. İthalat ise doğalgazın da etkisiyle 31 milyar 317 milyon doları buldu. Türkiye'nin Çin'e olan ihracatı ise son bir buçuk yıl içerisinde yüzde 60'lık artışla 1 milyar 437 milyon dolara çıkarken, ithalat 15,6 milyar dolar oldu.
Yeni uygulama neler getirecek?
Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret hacmi artacak. İhracatçı dövizdeki iniş çıkıştan etkilenmeyecek. Türkiye'ye gelen Rus turistlerin sayısı artacak. İyi ilişkiler sebebiyle TIR'lar gümrükte beklemeyecek. Rus firmaların Türkiye'deki yatırımı artacak.
Gümrük krizine 'basit' çözüm
Rusya gümrüklerinde kangrene dönüşen kriz, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Moskova ziyaretinin ardından yoğunlaşan ikili görüşmeler sonucu 5 Mart'ta yayınlanan tebliğle aşıldı. İstanbul'dan Moskova'ya 8 ay sonra Basitleştirilmiş Gümrük Hattı (BGH) kapsamında ilk sorunsuz sevkiyat önceki gece gerçekleştirildi. Anlaşmayı ilk uygulayan Günaltrans Yönetim Kurulu Başkanı Göksel Günal, gümrük krizinin, üzerine gelen ekonomik krizle büyük darbe alan ikili ticaretin bu gelişmeyle birlikte hızlı bir ivme yakalayacağını söyledi. Günal, Basitleştirilmiş Gümrük Hattı'nın resmi olarak işler hale gelmesinin ardından ilk uçuşun taşıdığı öneme uygun olarak Türkiye'nin en seçkin firmalarından oluşan karma bir gönderim hazırladıklarını kaydetti. Günal, şu anda sadece 3 havalimanı arasında kurulu olan BGH'nin önümüzdeki aylarda hem TIR hem de liman gümrüklerinde de hayata geçeceğini açıkladı. Yeni sistem ihracatçılara, Basitleştirilmiş Gümrük Hattı'na dâhil olmayan Türk ve Rus şirketleri ile Türkiye ve Rusya'da gümrük beyanı yapan diğer şirketlere kıyasla gümrük noktalarında öncelik sağlayacak. Uygun olduğu durumlarda ayrı hatların kullanımı yoluyla gümrükleme zamanının kısalmasına yol açacak şekilde kolaylaştırılmış gümrük işlemlerinden faydalanacak. Kaçakçılıkla ve gümrük suçları ile mücadele gereklilikleri dışında gümrük muayenesinden muaf olacak. BGH'ye katılan firmalara dış ticarette banka garantisini kullanma imkanı tanınacak. Sisteme katılan şirketlerin eksik belge sunması ve bu belgeleri tamamlayacaklarına dair taahhütte bulunmaları halinde kargo beyannameleri tarafların gümrük idarelerince kabul edilebilecek.(Zaman)
