Fasulye ve diğer baklagillerin insanlar üzerindeki yan etkisi, midede gaz oluşumuna sebep olmasıdır. Bu gazın oluşumundaki temel sebep, alfa-glakto-oligosakkarit olarak adlandırılan bir karbonhidrat sınıfından kaynaklanır. Bu sınıfın en önemli karbonhidrat çeşidi ise rafinoz'dur. Rafinoz, melitoz olarakta bilinir. Fasulyeler bol miktarda rafinoz içerirken; lahana, brüksel lahanası, karalahana, kuşkonmaz, diğer bazı sebze çeşitleri ve tahılların tamamında az miktarda rafinoz vardır.
Rafinoz, insanların üst bağırsak bölümünde sindirilmez. Sindirilemeyen rafinoz kalın bağırsağa gelir. Rafinoz, kalın bağırsakta, bağırsak bakterileri tarafından hızlıca fermantasyona uğratılır ve bunun sonucunda da karbondioksit ve hidrojen gazları açığa çıkar. Bağırsakta toplanan bu gazların bir kısmı, bağırsaktaki yüksek basınç sebebi ile vücuttan gaz olarak dışarıya atılırken; diğer kısmı kana karışarak, akciğerler aracılığıyla atılır. Bazı insanlarda, fasulye yedikten sonra gaz oluşumunun fazla olmasının sebebi, her insanda gazın kana karışımı durumunun ve bağırsak bakterileri bileşiminin farklı olmasından kaynaklanmaktadır.
Fasulyeler dışında da bazı gıdalar içermiş oldukları karbonhidratlar nedeniyle gaz oluşturabilmektedir. Gaz oluşturabilecek diğer yiyecekler aşağıdaki gibidir.
Lifler: Çoğu gıda çözünebilen ve çözünmeyen lif içerir. Çözünebilen liflerin sindirimi kalın bağırsakta olur ve gaz üretirler. Kuru bezelye, soya fasulyesi, mercimek, yulaf kepeği ve çoğu meyve lif içerir.
Nişastalar: Patates, mısır, şehriye ve buğday kalın bağırsakta gaz üretimine neden olur. Nişasta içeren pirinç gaz üretilmesine neden olmaz.
Sorbitol: Doğal olarak meyvelerde bulunur. Elma, armut, erik ve şeftalide sorbitol vardır. Sorbitol aynı zamanda yapay tatlandırıcı olarak sakız ve şekerlerde bulunur.
Fruktoz: Soğan, enginar, armut ve buğdayda bulunur. Fruktoz aynı zamanda bazı içeceklerde ve meyve sularında tatlandırıcı olarak kullanılır.
Laktoz: Laktoz sütte bulunan doğal şekerdir. Aynı zamanda süt ürünlerinde de bulanabilmektedir.
Rafinoz: Fasulyede fazla miktarda bulunurken lahana, brüksel lahanası, brokoli ve kuşkonmazda da az miktarda bulunmaktadır.
Kaynak: http://www.kolonrektum.com , http://www.food-info.net/tr/index.htm
Servet KARDOĞAN / Gıda Mühendisi
