Haber Merkezi / TIMETURK
Batı destekli Filistin Erki, İsrail?in 40 yıllık işgalini sonlandırmak için iki-devletli çözümün yegane olasılık olduğuna inanmayı sürdürürken, artan sayıda Filistin entelektüeli, yaşayabilir bir Filistin devletinin yaratımının Yahudi yerleşimlerinin mantar gibi çoğalması ışığında artık mümkün olmadığı görüşünü paylaşmaya başlıyor.
Gazze?den yazar Leyla el-Haddad, ?İki devletli çözümün öldüğüne hiç şüphe yok. Aslında uzun zamandır ölüydü. Baskın ?siyasi soykırım? politikalarının yanı sıra Yahudi yerleşimlerin yayılması, iki devletli çözümü imkansız hale getirdi? diye konuştu.
İsrail?le yavaş ilerleyen barış görüşmelerinin sonuç vermemesi ve umutların azalması Filistinlileri tek-devletli çözümü savunmaya itiyor. Barış görüşmelerinin tıkanmasının ana nedeni İsrail?in 1967?de işgal ettiği yerleri geri vermek istememesi.
El Hadda, ?Yaşayabilir, var olabilir ve adil tek çözüm, herkesin eşit haklara sahip olduğu Tek Devlet?tir? dedi.
Kamuoyu araştırmalarına göre, iki-devletli çözüme olan inanç Filistinliler arasında sürekli azalıyor. Filistinliler daha fazla topraklarının Yahudi yerleşimleri tarafından yutulmasını seyretmek zorunda kalıyor.
1967?den beri İsrail sadece Batı Şeria?da 150?den fazla Yahudi yerleşimi inşa etti. Burada yarım milyon Yahudi yaşıyor.
Gelenlerin çoğu, Batı Şeria?nın ?İsrail?in Ahit Toprağı? olduğuna inanan ?ideolojik yerleşimciler?. İşgalci yerleşimler, işgal ettikleri toprakları barış için bile vermeye yanaşmıyor.
Ancak birçok gözlemci, istese dahi, hiçbir İsrail hükümetinin bu büyük yerleşimleri boşaltabileceğini inanmadıklarını söylüyor.
Aynı zamanda, Filistinliler ve Araplar arasında bu yerleşimler ve yerleşimciler çıkarılmadan Filistin devletine ulaşılamayacağı görüşü paylaşılıyor.
Fetih lideri ve baş müzakereci Ahmet Kurey, eğer ?yaşayabilir bir Filistin devleti olasılığı ortadan açık olarak kalkarsa? Filistin?in İsrail?le olan barış görüşmelerinden çekileceği uyarısını yaptı: ?Tek-devletli çözüme başvuracağız. İsrail?in bize sonsuza dek ırkçılık uygulamasına izin vermeyeceğiz?.
Zor seçim
Tek devletli çözümün etkin savunucularından ekonomist Hazım el-Kavasmi, başka bir alternatifin olmadığını şu sözlerle savundu: ?Yahudi yerleşimlerin yayılmasının bedelini biz ödeyemeyiz. İsrail, Filistin davasını yok etme amacıyla iki-devletli çözümü yok etti. Yani Filistinliler, ulusal varlığımızı ve hayat hakkımızı koruyacak birleştirici ve demokratik devlet için çaba göstermek zorunda. Alternatifi ise uzun vadede ulusal bir irtihal olur?.
Filistinliler genelde tek-devletli stratejinin çok tehlikeli olduğunun farkında. Ayrıca ne sonuç getireceğini de emin değiller.
Fikrin İsrail tarafından şiddetle reddedilmesi Filistinlilerin bu görüşü tamamen kabul etmesine engel teşkil ediyor. Aynı zamanda onlarca yıldır süren şiddet ve kanın bu vizyonun uygulanmasının zor hale getirdiğini düşünüyorlar.
Kavasmi şunları söyledi: ?Dünya Güney Afrika?daki ırkçılığın tesis edilmesinden daha fazla olarak İsrail?de Siyonizm?in yaşanması için ahlaki ya da yasal bir zorunluluğa sahip değil. Filistin halkının özgürlük ve insan hakları, İsrail?in Yahudi kalma istemesine galip gelecektir?.
Eski Filistin görüşmecisi Ziyad Ebu Ziyad, ekseri İsraillinin barışa hazır olmadığına ve İsrail siyasi liderliğinin kamu algısını değiştirebilecek erke ve yetkinliğe sahip olmadığı görüşünde. Ziyad şunları aktardı: ?Genişleyen yerleşimlerin Filistin devletine yer bırakmadığı gerçeğinden artık kaçamayız. Bence üç seviyede çalışmalıyız. İlki halkımızın azmini garanti altına almalıyız. İkinci olarak kısa vadide İsrail?in yerleşimleri durdurması için uluslararası kamuoyunu hareket geçirmeliyiz. Bu işgal altındaki bölgelerdeki Yahudi kolonilerin kaldırılmasının ilk adımı olacak. Üçüncüsü haklarımızı kazanmak için kendimizi uzun bir savaşa hazırlamalıyız?.
