Kıbrıs'ın kuruluş yıldönümü unutuldu

Kıbrıs Cumhuriyeti ilk kez 11 Şubat 1959 yılında Zürih?te imzalanan bir anlaşma ile kuruldu. Bu anlaşmanın altında Türkiye?nin, Yunanistan?ın, Kıbrıs Türk ve Rum liderlerin imzası vardı. Anlaşmanın amacı, Kıbrıs adasında ortak bir Türk-Yunan (ya da Türk-Rum) devleti oluşturmaktı. Başkanı Rum; Başkan yardımcısı Türk olacaktı ve Kıbrıs vatandaşları, Türk-Rum ayrımı yapılmaksızın, Kıbrıs Cumhuriyeti anayasası karşısında eşit haklara sahip olacaktı. Bu ?ideal? anlaşma geçtiğimiz 11 Şubat Çarşamba günü 50. yılına girdi. Bu ?tarihi gün? ne Kıbrıs?ta, ne Türkiye?de, ne de Yunanistan?da anımsanmadı bile. Anımsanmamasının ise birkaç nedeni var.

Bu nedenler ana hatlarıyla şöyle:

1- Kıbrıs Rumlarının 1955-59 yılları arasında, İngilizlere karşı başlattıkları silahlı mücadele sonrasında, Kıbrıs?ı Yunanistan?la birleştirme emellerini gerçekleştirmek yerine, 1959 Zürih anlaşmasıyla 1960?ta Kıbrıs?ı bağımsız bir Cumhuriyet olarak kabullenmek zorunda kalması

2. Cumhuriyetin ilanından hemen sonra, Kıbrıs Rumlarının Kıbrıs Türkleri aleyhine Zürih anlaşmasını ihlal etmesi

3- Yunanistan?daki askeri yönetimin, 1974?te Kıbrıs?ın legal Rum Cumhurbaşkanı?na darbe düzenlemesi

4- Türkiye?nin de aynı yıl Kıbrıs?a askeri operasyon düzenlemesi karşısında, ne Kıbrıs?lı Rumların, ne Yunanistan?ın, ne de Türkiye?nin söyleyecek bir sözü olmamasından kaynaklanıyor.

MAKARİOS ANLAŞMAYA HİÇ İNANMAMIŞTI
Kıbrıslı Rum gazeteci-yazar Makarios Drusiottis, Kıbrıs sorununun altında yatan gerçekleri her zaman ortaya çıkartan bir Rum aydını olarak bu kez 1959 Zürih anlaşmasının niçin ?çöktüğünü? araştırdı. Zürih Anlaşması 1959 yılında, Türkiye ve Yunanistan?ı ne denli rahatlattıysa; Kıbrıs Cumhuriyeti?nin ilk legal Cumhurbaşkanı olan din adamı Makarios?u hiçbir zaman ikna etmemişti.

Drusiottis, adaşı Makarios?un Zürih Anlaşması?nı imzalamasına rağmen, ilerleyen yıllarda Yunanistan Başbakanı Yorgos Papandreu?ya (bugünkü Yorgos Papandreu?nun dedesi) ilettiği bir mektubunda açıkça ??Zürih Anlaşması?nı imzaladığı gün dahil, bu anlaşmaya bir an olsun inanmadığını; Kıbrıs?ı Yunanistan?la birleştirmekten bir an olsun vazgeçmediğini.? kaleme almıştı. Makarios, Zürih?te doğan Kıbrıs Cumhuriyeti?nin ?ilelebet? yaşamasını istemediğini ve bu nedenle altında kendi imzasının da bulunduğu anlaşmayı yürürlüğe sokmayı kasıtlı olarak geciktirdiğini kabul ediyordu.

TÜRKLER DAHA NE KADAR DAYANABİLECEK Kİ?
Cumhurbaşkanı Makarios, dört yıl içinde -yani 1964?e kadar- Kıbrıs Türkleri aleyhindeki bu planını kısmen gerçekleştirmişti. Kıbrıs Cumhuriyeti Devleti?ni bütünüyle ?Rumlaştırmış?; nüfusun yüzde 18?ini oluşturan Kıbrıs Türklerinin ?kantonlaşmasına? neden olmuştu. Makarios?un asıl hedefi, Kıbrıs?ı Yunanistan?a bağlı bir Rum Cumhuriyeti; Kıbrıs Türklerini de ?azınlık? hale getirmekti.

Drusiottis?in tarihin dolabından çıkardığı araştırmasına göre Cumhurbaşkanı Makarios, 6 Şubat 1967 ?de Atina?ya gelerek o dönemin Yunan Kraliyet Konseyi?ne şu açıklamaları yapmıştı: ?.. Kıbrıs?taki Türkler, her şeyin Rumların elinde bulunduğu bir Kıbrıs?ta nasıl bir kuşak yetiştireceklerdir ki? Ne kadar dayanabileceklerdir ki? 3, 5 hadi bilemediniz 10 ay sonra diz çökecekler ve bize teslim olacaklardır. Üstelik moralleri de son derece bozuk.?

Makarios?un bu emellerini dile getirmesinden 7 yıl sonra, Yunanistan?daki askeri yönetim (cunta) 1974 Temmuz?unda Makarios?u devirmek için darbe yaptı. Hemen aynı ay Türkiye, Zürih Anlaşması?ndan kaynaklanan ?garantörlük hakkı? ile adaya askeri operasyon düzenledi.

ÇÖKEN TARAF MAKARİOS?UN POLİTİKASI OLDU
Drusiottis, Eleftherotypia gazetesinde yayınladığı yorumunda şunları yazıyor: ?.. Nitekim çöken taraf Kıbrıs Türkleri değil; Makarios?un kendi politikası olmuştur. Türkiye 1974 yılının Temmuz ayında Kıbrıs?a askeri operasyon düzenlediği gün; oto-sürgünde bulunduğu New York?tan, selefi Glafkos Klerides?e bir mesaj ileterek, Zürih Anlaşması?nın harfiyen yerine getirilmesi; Kıbrıs Türklerine başkan yardımcılığı, bakanlıklar, polis makamları ve devlet memurluğu haklarının derhal geri verilmesini talep etmişti. Ancak Klerides bunları Kıbrıs Türklerinin lideri Rauf Denktaş?a ilettiği zaman, Denktaş kendisine ?Too little ?too late?? yani -hem çok az şeyler veriyorsunuz hem çok geç kaldınız-?? demişti..

Sonuç olarak: 50. yaş gününde Kıbrıs, kendi sorununa bir çözüm bulmak için tarafların göstereceği iyi niyeti bekliyor...

(STELYO BERBERAKİS/ ntv )