Haber Merkezi / TIMETURK
Soğuk savaş döneminde Sovyetler Birliği ve Amerika arasında yaşanacak bir nükleer savaşın tüm dünyayı nükleer bir kışa dönüştüreceği senaryosu bilinir. Ancak bölgesel bir nükleer savaşın da sonuçlarının en az onun kadar yıkıcı olabileceğini yapılan son araştırma ortaya koydu.
Rutgers Üniversitesi Çevre Araştırmaları?ndan Prof. Alan Robock, son araştırmasında, Mumbai saldırılarıyla araları gerilen Hindistan ve Pakistan arasında yaşanacak nükleer bir savaşın sonuçlarını inceledi. TIME?a konuşan Robock, 20 milyon kişiyi öldürecek böylesi bir savaşın, dünyada da büyük bir gıda kıtlığına ve sıcaklık düşmesine neden olacağını öngördü. Robock?un söyleşinde şunları söyledi.
Hindistan ve Pakistan arasındaki gerilim son zamanda bir hayli arttı. Eğer bu tam ölçekli bir nükleer savaşa dönüşürse bunun küresel iklim üzerindeki sonuçları ne olur?
Her ülkenin cephaneliğinde olduğuna inanılan 50 tane Hiroşima bombası kullandığı senaryosuna baktık. 20 milyon insan ölecek. Patlamalarla oluşacak dumanın güneş ışığını engellediği, gezegeni soğuttuğunu ve yakın insanlık tarihinde yaşanmayan şekilde iklimi değiştirdiği sonucu bizi şaşırttı.
Araştırmanız kitlesel soğumayı öngörüyor. Patlamalardan çıkacak tüm ısı ve radyasyonla neden nükleer savaş gezegeni ısıtmasın ki?
Her ne kadar yakınlardaki nüfusa etkisi korkunç olsa da bunun patlamaların radyoaktivitesiyle ilgisi yok. Patlamalar büyük yangınlar çıkaracak ve bunlardan büyük kara dumanlar oluşacak. Güney dumanı ısıtıp onu stratosfere taşıyacak. Burası bizim yaşadığımız troposferin tam üzerindedir ve burayı temizleyecek yağmur yoktur. Tüm dünyanın yüzeyine yayılarak güneşi engelleyecek. Sonuç belki nükleer kış olmayacak ancak küçük buz çağından (17?nci ve 18?nci yüzyıl) biraz daha soğuk olacak. Bu değişim çok hızlı, birkaç hafta içerisinde gerçekleşecek.
Duman görülebilecek mi?
Gökyüzü artık mavi olmayacak. Grileşecek.
Bunun insanlık için sonuçları ne olacak?
Birkaç hafta içerisinde Avrupa ve Amerika?nın da içinde bulunduğu Kuzey Yarımküre?nin orta enlemlerinden ?yetiştirme sezonunun? kısalmasının gerçekleşeceğini hesapladık. Yetiştirme sezonu, baharını son soğuğu ile sonbaharın ilk soğuğu arasında kalan süre olarak tanımlanıyor. Tüm sezon boyunca yetişen bazı mahsuller olgunlaşamayacak ve hasat olmayacak. Buna ek olarak daha az yağış olacak ve karanlık artacak. Bu da hasadı etkileyecek. Bunu halihazırdaki dünya gıda ticaret ağının kapanmasına eklediğinizde, yani ülkelerin gıda ihracatını keserek kendi nüfuslarını beslemeye başladığında, büyük bir kriz çıkacak. Farklı tarım rejimlerindeki mahsullere etkilerini inceleyecek detaylı analiz için kaynaklarımız yok ancak bunun ciddi bir sorun olacağı kesin.
Modelinizin doğru olduğundan nasıl emin oluyorsunuz?
NASA Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü?nün tasarımı ve Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli?ndeki (IPCC) sonuçlar için kullanılan ModelE?den yararlandık. Bu model geçmişte volkanik patlamalardan sonraki iklim değişikliklerin simülasyonları için harika işler çıkarmıştı. Bu bize güven verdi. Daha da ötesi, Pakistan-Hindistan senaryosunu başka bir grup Boulder Ulusal Atmosfer Araştırmaları?nda test etti ve sonuçlar neredeyse tamamen aynıydı. Onların araştırmaları yangınlardan çıkacak dumanın ozonda delikler açacağını ve bunun insanlık için daha büyük sorunlar doğuracağını gösterdi. Başka gruplarında sonuçları kendi modelleriyle test etmesini istiyoruz fakat aynı cevapları alacağından oldukça eminiz.
Yani nükleer bir savaşın etkilerini volkanik patlamalardan anlayabilir miyiz?
Evet. 1816, ?yazı olmayan sene? olarak bilinir. Endonezya?da 1815?de Tambora Volkanı?nın patlamasının ardından yaşandı. Benzer bir ölçekteki iklim değişikliğiydi ve Avrupa?da ciddi açlık krizine, ayaklanmalara ve toplu göçlere neden oldu. Volkanik püskürtülerin stratosferde bir yıl boyunca kalır. Nükleer yangınlardan çıkacak kurumun hayat süresi ise 5 yıldır. Bir toplumun böylesi uzun bir soğumadan kendisini toplamasının ne kadar zor olacağı açıktır.
Bazı bilim adamları özelikle Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü?nden Freeman Dyson gibi isimler, nükleer silahların küresel ısınmadan daha acil bir tehdit olduğunu söyleyerek tartışmayı alevlendirdi. Siz de aynı fikirde misiniz?
Evet. Eğer Hindistan ve Pakistan, nükleer bir savaşa girerse yaklaşık nükleer mühimmatlarının yüzde 0,3?ünü kullanacaklar. Ancak iklim üzerindeki etkileri esaslı olacak. 1980?ler öncesinde yaptığımız nükleer kış hesaplamaları modern iklim modellemeleriyle de doğrulandı. Temel olarak durum aslında değişmedi. Hatta azaltılan stoklara rağmen, nükleer kışa neden olacak kadar silah var. Bu insanların farkında olmadıkları bir şey.
Bence bu silahların varlığı sorununu küresel ısınma için endişelenme lüksüne sahip olmadan önce çözmek zorundayız.
