Kış sporları canınızı yakmasın!

Acıbadem Bursa Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji bölümünden Doç Dr. Nadir Şener kış sporları nedeniyle ortaya çıkan sakatlık ve yaralanmalarla ilgli önerilerde bulundu.

Kış sporlarının yaralanma yönünden bir özelliği var mı ? Daha mı sık yaralanma görülüyor ?

Kış sporları sportif aktivitelerin en keyiflilerinden olsa gerek. Bir tarafta doğanın bembeyaz görünümünün verdiği keyif, temiz hava; diğer taraftan hız ve heyecanın doruğa taşıdığı adrenalin düzeyi. Kış sporları çoğumuzun senede 1-2 defa en fazla 1-2 hafta yaptığı türden bir spor. Hani uzun süre bisiklete binmez de sonradan binince önce bir bocalarsınız ya. Onun gibi her seferinde bir acemilikle başlanır. Ayrıca doğası gereği hız ve ayakların yere sağlam basmaması söz konusu. Hal böyle olunca yaralanmalar da çok oluyor.

Ne tür yaralanmalar sık gözleniyor?

Yapılan spora göre yaralanmalar değişiyor. Bizde en çok kayak yapılıyor. Onu snow board takip ediyor. Kayak yaralanmalarının yarıya yakını diz yaralanmalarıdır. Çünkü diz hem kayarken hem de düşerken aşırı dönmelere ve açılanmalara maruz kalır. En sık da ön çapraz bağ ve iç yan bağ yırtığı ve iç menisküs yırtığı gözlenir. Üst tarafta ise kayak sopalarına bağlı el baş parmak yaralanmaları, köprücük kemiği kırıkları ve omuz çevresi çıkıkları gözlenir. Snow board?da ise saha çok üst taraf yaralanmaları en çok da el bileklerinin geriye doğru gerilerek düşmelere bağlı el bileği kırıkları gözlenir.

Bir de çarpışmalara bağlı yaralanmalar var ki bunlar maalesef genellikle yüksek enerjili yaralanmalar oluyor ve tüm kemiklerde kırıklar gözlenebiliyor. Özellikle de uyluk kemiği gibi uzun kemik kırıkları, boyun kırıkları, kafa içi yaralanmalar gözlenebiliyor.

Nasıl önleyebiliriz bu tür yaralanmaları?

Uygun ekipman seçimi çok önemli. Doğru boyda kayak seçimi, kayak ayakkabılarının doğru sıkılıkta bağlanması, ders almadan ve yeterli tecrübe kazanmadan kayılmaması çok önemli. Bu nedenle kaymaya başlayanlar ve mutlaka profesyonel destek almalılar. Ayrıca doğru pist seçimi de önemli. Herkes tecrübesine uygun pistte kaymalı. Yeterli kar olduğundan ve pistin düzeltilerek hazırlanmış olduğundan emin olunmalı.

Peki yaralanma olduğunda neler yapılmalı?

Kış sporu yaralanmalarında soğuğun etkisi ile çok ağrı duyulmaz ve sıklıkla yaralanma önemsenmez. Günün sonunda ağrı belirginleşir. Bu nedenle yaralanma şüphesinde kaymaya devam etmemeli bir süre dinlenmeli, ağrımaya başlıyorsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna ulaşılmalı. Ayrıca mutlaka yaralanma bölgesine doğrudan cilde olmamak üzere soğuk yani kar uygulanmalı. Eğer kırık varsa da kaymaya devam etmemeli ve yardım istemeli. Yaralı uygun bir şekilde sağlık merkezine ulaştırılmalı.

Ülkemizde kayak merkezlerinde hemen ulaşılabilecek sağlık merkezleri var mı?

Hemen tüm kayak merkezlerinde irili ufaklı sağlık merkezleri var. Bizim de Uludağ?da Acıbadem Bursa Hastanesi?ne bağlı olarak çalışan bir polikliniğimiz var. Burada 24 saat hizmet veriliyor ve sürekli bir hekim var. Ayrıca sedye ile hasta taşımaya uygun bir kar motorsikleti de gün boyunca kayak pistlerinde dolaşıyor. Diğer taraftan bir ambulansımız da poliklinik ile hastane arasında hasta iletimini sağlıyor.

Kayak yaralanmalarının tedavisi zor mudur?

Zor değildir ama uzun sürelidir. Örneğin ön çapraz bağ ve menisküs yaralanmaları cerrahi tedavi gerektirir. Kırıkların bazıları da ameliyat gerektirir. Bazıları ise alçılı tedaviyle düzelirler. Kırıklar içinde en kısa zamanda kaynayan bir el bileği kırığı bile genellikle 6 hafta alçılı tespit gerektirir. Genellikle ameliyatsız tedavi edilen iç yan bağ yırtığı 3-4 haftadan önce tam iyileşmez. Bu nedenle en iyisi yaralanmamak, bu güzel kış tatilini rezil etmemek, tedbirli olmaktır.