Gedik Yatırım Araştıma'nın hazırladığı raporda 2008 yılı sonunda dünya sinemalarının yaklaşık 25 milyar dolarlık gişe hasılatı elde etmesi ile Türkiye'nin 200 milyon dolarlık hasılatı ile dünya sinemalarındaki payı % 0.8 olduğu belirtiliyor. Aynı oranın ABD'de %40'a yakın olduğu belirten araştırma çarpıcı rakam ve bilgileri ile Türk sinema sektörünün geleciğine dair beklentileri de sıralamış.
Satış hasılatına; salonlara verilen reklamlar, DVD, VCD, film müziği albümü satışları, televizyona satılan gösterim hakları gibi diğer gelirler de eklenince, Türkiye sinema sektörünün ekonomik büyüklüğü 300 milyon dolar olarak hesaplanmakta. Bu rakama yaklaşık aynı büyüklükteki Televizyon filmleri ve dizileri dahil değil
Mevsimsellik özelliği gözlenen sektörde gelirlerin yüzde 70'i, yılın ilk ve son çeyreğinde elde edilmektedir. Bu nedenle yapımcılar filmlerini genelde bu dönemlerde dağıttırmaktadır. Örneğin Kurtlar Vadisi Irak gösterim için Şubat ayını, AROG ise Kurban Bayramı tatiline denk gelen Aralık ayını tercih etmiştir.
TÜRK SİNEMASI YENİ ZİRVESİNİ 2008'DE YAPTI
Özel televizyonlarda filmlerin gösterilmesiyle 1990lardaTürkiye'de klasik yerli sinema sistemi ortadan kalkmıştır. Ancak 2000'li yıllarla beraber seyirci sayısı yeniden artma trendine girmiştir. Türkiye'de 1999'da 20 milyonu aşan sinema seyircisi sayısı, 2006'da 30 milyonu aşmış ve 2008'de 40 milyon sınırına yaklaşmıştır. Türk sinemasındaki yaşanan bu gelişmede, ana etken televizyon yıldızlarıyla desteklenmiş olan yerli filmlerin gördüğü talep olurken, ekonomik gelişmişliğin artması ve sinema salonlarının fiziki yapılarının değişmesi, hizmet kalitesinin artması ile klasik işlevlerinin haricinde birer kültür, eğlence ve alışveriş merkezine dönüşmesi diğer etkenler olmuştur.
1995-2000 yılları arasında seyirci sayısında ortalama yıllık % 18, gişe gelirlerinde ortalama yıllık % 27 büyüme sağlanırken, 2000-2005 yılları arasında seyirci sayısında ortalama % 7, gişe gelirlerinde ortalama % 12 artış sağlanmıştır. Son 3 yılda ise gişe gelirleri yıllık ortalama dolar bazında % 14 artarak toplamda 200 milyon doları aşarken, seyirci sayısı yıllık ortalama % 19 artarak 38.6 milyona ulaşmıştır.
2008 yılında Türkiye sinemalarında 264 yeni film vizyona girmiştir. Bu filmlerin toplam seyirci sayısı 36.935.780 olurken önceki yıl gösterime giren filmleri izleyen 1.593.176 kişi ile beraber 38.528.956 seyirci toplamına ulaşılmıştır. Bu rakam 2007 yılına göre % 23.7 oranında artışı ifade etmektedir. 2008 yılında toplam hasılat ise 302.5 milyon YTL ile 2007 yılındaki 244.8 milyon YTL'ye göre % 23.6 artış sağlanmıştır.
Ortalama bilet fiyatı ise genel kabulün aksine artmamış, 7.80 TL'den 7.85 TL'ye yükselmiştir. Bunda ana etken ise bilet fiyatlarının tam biletlerde 10 TL'nin üzerinde olmasına karşın Turkcell'in kampanyaları ile haftanın iki günü bir biletin bedavaya gelmesi olmuştur.
TURK İYE SI NEMALARINDA SEYİRCİ RAKAMLARI
Yıl Yerli Film Sayıs ı | Yabancı Film Sayısı | Yerli Film Seyirci Yabancı Film Seyirci Sayısı Sayısı | Toplam Seyirci say ısı | ||
2002 | 9 | 159 | 1,987,574 | 21,522,477 | 23,510,051 |
2003 | 16 | 172 | 5,631,832 | 18,988,317 | 24,620,149 |
2004 | 18 | 189 | 11,108,044 | 18,594,427 | 29,702,471 |
2005 | 27 | 194 | 11,441,856 | 15,809,133 | 27,250,989 |
2006 | 33 | 204 | 17,800,496 | 17,060,348 | 34,860,844 |
2007 | 42 | 210 | 11,851,331 | 19,276,961 | 31,128,292 |
2008 | 50 | 264 | 23,148,009 | 15,380,947 | 38,528,956 |
TÜRK FİLMİ MUCİZESİ YÜZDE 60'A ULAŞTI
1995 yılında toplam seyircinin % 1'inden az oranında pay alabilen Türk Filmleri, 2003 yılı ile atağa geçmiş ve 2003'te % 23, 2004'te % 37 ve 2005'te % 42 paya ulaşmıştır. 2006 yılında ilk kez % 50'yi aşarak % 51'e ulaşan yerli film seyircisinin payı 2007'de % 38'e gerilese de 2008 yılında %60 ile yeni bir rekor kırmıştır. 2008 yılında sinemaya giden 38.5 milyon kişiden 23.1 milyonu yerli filmi tercih etmiştir. Türkiye sinemaları bu rakamlarla dünyada ABD, Hindistan ve G.Kore'nin ardından yerli filmini en çok izleyen 4. ülke konumunu korumuş olmaktadır. Türkiye bu performansıyla Avrupa'da ulusal film piyasası en iyi performans gösteren ülke olmaktadır.
Yerli filmlere olan talep neticesinde son 8 yılda 'bir milyon izleyici' sınırını aşan Türk Filmi sayısı ise 31'e ulaşmıştır. 2007 yılında seyircisi 1 milyonu aşan 4 film varken, 2008 yılında 7 film bu barajı geçmiştir. Türkiye sinema tarihinde en çok izlenen filmler listesinin ilk 20 sırasında 17 yerli filmin olması ve 'Eşkıya' hariç diğerlerinin 2001 yılı sonrasında gösterime girmiş olması, son yıllarda yaşanan canlılığa dikkat çekmektedir. Öyle ki dünya genelinde 1.8 milyar dolar ile en çok hasılat yapan film ünvanını elinde bulunduran 'Titanic' filmi, Türkiye'de ancak 8. sırada bulunmaktadır.
Türkiye'de En Çok İzlenen İlk 20 Film | ||
Sıra Film (Tarihi) Seyirci | ||
1 | Recep İvedik (2008) | 4,301,641 |
2 | Kurtlar Vadisi-Irak (2006) | 4,256,567 |
3 | G.O.R.A (2004) | 4,001,071 |
4 | Babam ve Oğlum (2005) | 3,837,876 |
5 | A.R.O.G (2008) | 3,457,966 |
6 | Vizontele (2001) | 3,308,120 |
7 | Vizontele Tuba (2004) | 2,894,802 |
8 | Titanik (1998) | 2,844,022 |
9 | Hababam Sınıfı Askerde (2005) | 2,586,132 |
10 | Eşkiya (1996) | 2,571,133 |
11 | Organize İşler (2005) | 2,558,069 |
12 | Kahpe Bizans (2000) | 2,472,162 |
13 | Muro (2008) | 2,165,199 |
14 | Hababam Sınıfı 3.5 (2006) | 2,068,165 |
15 | Beyaz Melek (2007) | 2,030,444 |
16 | Issız Adam (2008) | 2,012,780 |
17 | Kabadayı (2007) | 2,002,005 |
18 | Asmalı Konak (2003) | 1 ,791,396 |
19 | Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliğ i (2001) | 1,759,705 |
20 | Truva (2004) | 1,692,458 |
Türkiye'de en çok izlenen filmler listesinin zirvesinde son yıllarda yerli filmler yer almaktadır. 2005 yılında en çok izlenen ilk 10 filmin yedisi yerli film iken, 2006'da da aynı oran gerçekleşmiş, 2007'de ise bu rakam 5'e gerilemiştir. 2008 yılında Türk sineması seyirci rekoruyla beraber 10'da 10 yaparak bu alanda da yeni bir rekor kırmıştır. Şubat ayında gösterime giren Recep İvedik entellektüel eleştirilere rağmen 31 hafta gösterimde kalarak 4.3 milyon ile Türkiye tarihinin en fazla izlenen filmi olurken, Aralık ayında gösterime giren AROG bir haftada 2 milyonu aşkın seyirciyi sinemaya çekerek bu alanda rekor kırmıştır. Yıl sonu itibariyle 3.5 milyon seyirciye ulaşan AROG'un 2009 yılındaki performansı ile zirveyi ele geçireceği tahminleri ise yılın sonunda gösterimdeki 4. haftasında filmin seyirci sayısının 190 bine gerilemesi ile bir miktar hayal kırıklığına uğrasa da 5TL'ye indirilen bilet fiyatları ile zirveyi ele geçirmesi beklenebilir.
Listenin 3. sırasındaki Issız Adam ise Çağan Irmak'ın son filmi olup, Babam ve Oğlum'daki gibi her geçen hafta seyirci sayısını artırmıştır. Öyle ki gösterimdeki 8. haftasında olmasına ve daha az sinemada gösterilmesine rağmen yılın son haftasında AROG'u toplamda 283 bin seyirci ile geçmiştir. Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını anlatan bir kurgu belgesel olan 'Mustafa' ile 'Atatürk olmasaydı'yı anlatan 'Osmanlı Cumhuriyeti' sezonun tartışmalı filmleri olurken, Gani Müjde'nin filmi 1.4 milyon seyirci ile 5., Can Dündar'ın belgeseli 1.1 milyon seyirci ile 6. olarak yılı tamamladı. Ancak 'Mustafa' bu performansı ile Türkiye'nin en fazla izlenen belgeseli olarak bir rekor kırmayı başardı. '120' filmindeki gösterilen destansı mücadelenin etkileyiciliği nedeniyle ticari düşünceden uzaklaşılmış ve çoğu çocuk 1 milyon seyirci 4.86 TL ortalama bilet fiyatı ile film yılın en ucuz biletli filmi olmuştur.
Sıra | Film | İlk Gösterim | Gösterim | Toplam | |
Tarihi | Haftası | Has ılat YTL | Seyirci | ||
~T | RECEP İVEDİK | 22.02.08 | 31 | 30,172,270 | 4,301,641 |
2 | A.R.O.G: BİR YONTMATAŞ FİLMİ* | 05.12.08 | 4 | 28,583,963 | 3,457,966 |
~~3 | MURO* | 05.12.08 | 4 | 17,085,385 | 2,165,199 |
~ | ISSIZ ADAM* | 07.11.08 | 8 | 17,568,208 | 2,012,780 |
5 | OSMANLI CUMHURİYETİ* | 21.11.08 | 6 | 11,365,044 | 1,401,420 |
6 | MUSTAFA | 29.10.08 | 10 | 8,498,535 | 1,098,687 |
7 | 120 | 15.02.08 | 37 | 5,019,833 | 1,033,917 |
'8 | MASKELİ BEŞLER: KIBRIS | 10.01.08 | 30 | 6,795,141 | 960,979 |
9 | ÇILGIN DERSANE KAMPTA | 10.01.08 | 22 | 6,314,199 | 899,314 |
10 | O... ÇOCUKLARI | 16.05.08 | 18 | 5,307,359 | 713,546 |
~M | ULAK | 25.01.08 | 34 | 3,983,320 | 523,745 |
~12 | SAW V | 24.10.08 | 9 | 3,888,733 | 498,966 |
~13 | DARK KNIGHT | 25.07.08 | 17 | 3,752,996 | 446,708 |
~54 | 3 MAYMUN | 24.10.08 | 10 | 1,166,633 | 125,628 |
'899 | NO COUNTRY FOR OLD MAN | 07.03.08 | 29 | 689,970 | 78,816 |
Genel Toplam | 302,565,001 | 38,528,956 | |||
2008 yılında Türkiye'nin yurtdışındaki sinema festivallerinden daha fazla ödül aldığı gözlenirken en büyük başarı Cannes Film Festivalinde Nuri Bilge Ceylan'ın en iyi yönetmen ödülünü alması olmuştur. Ödüllü '3 Maymun' filmi Türkiye'de sadece 125 bin kişi tarafından seyredilirken, ancak 54. en çok izlenen film olmuştur. Yurtiçinde ise üç isim öne çıkmıştır. Bunlar Çağan Irmak, Şahan Gökbakar ve Cem Yılmaz'dır.
Türkiye'nin her kesimin ortak yıldızı Çağan Irmak olmuştur. Babam ve Oğlum sonrasında çektiği Ulak 25 Ocak'ta gösterime giren Irmak'ın asıl ses getiren filmi 7 Kasım'da vizyona giren Issız Adam olmuştur. Ulak 523 bin kişi ile 11., Issız Adam 2.0 milyon seyirci ile 4. sırada yılı tamamlamıştır. Cem Yılmaz'ın büyük beklenti yaratan ve sadece üç hafta sinemalarda seyirci sayısını artıran AROG'unun aksine beklentisi düşük olan Şahan Gökbakar'ın Recep İvedik'i yılın diğer bir yıldızıydı ve 31 hafta gösterimde kalarak seyirci rekorunu kırdı.
2008 yılında dünyada en çok izlenen film Batman serisinin son filmi olan 'The Dark Knight' olmuştur.
Film ABD'de 531 milyon dolar diğer ülkelerde 464 milyon dolar hasılat elde ederek tümzamanların en yüksek hasılatlı 4. filmi konumuna yükselmiştir. Bu film Türkiye'de 17 hafta gösterimde kaldığı halde 446 bin seyirci tarafından izlenmiş ve yılın en çok izlenen 13. filmi olmuştur. Yılın en çok izlenen yabancı filmi ise 499 bin seyirci ile kendine 12. sırada yer bulan 'Testere 5' olmuştur. 2008 yılının En iyi film Oscarı'nı kazanan 'İhtiyarlara Yer Yok' filmi ise Türkiye'de 29 hafta gösterimde kalmasına karşın 78 bin seyirci tarafından izlenmiş ve en çok izlenen 89. film olabilmiştir.
