Nobel?de 89 erkeğe bir kadın düşüyor

1901 yılından buyana 178 kişi Nobel Fizik Ödülü?nü aldı. Bunlar arasında sadece iki kadın var: 1903?de Marie Curie ve 60 yıl sonra da Maria Geoppert-Mayer. Kadınların fizik alanında sayısı yavaş yavaş artsa da, erkeklerle kıyaslandığında büyük bir eşitsizlik görülüyor.

Yaşamın diğer alanlarında olduğu gibi Nobel Ödüllerinin verilmesinde de büyük bir kadın-erkek uçurumu var. Nobel Fizik Ödülü?nü alan kadınların sayısı ne beş, ne on ne de sıfır. Ama sıfıra yakın. 1901 yılında bu yana 178 kişi Nobel Fizik Ödülü?ne layık görüldü. Bunlar arasında 1903 yılında ödülü alan Marie Curie ve bu tarihten 60 yıl sonra aynı ödüle layık görülen Maria Goeppert-Mayer, iki kadın olarak dikkat çekiyor. Maria Goeppert-Mayer?in ödül almasının ardından 40 yıl daha geçti ve halen bir kadına daha bu ödül verilmedi.

MARI CURIE VE GOEPPER-MAYER

Varşova?da yoksul bir ailede doğan Marie Curie, çalışması ve aklı ile iki Nobel ödülü almayı başaran tek kadın oldu. Radyoaktivite üzerine buluşları ile Nobel Fizik Ödülü aldıktan sonra 1911 yılında Kimya ödülüne hak kazandı. Kızı Irène Joliot-Curie onun mirasına sahip çıktı. Eşi Frédéric Joliot ile birlikte yapay radyoaktiviteyi keşfetti ve eşiyle birlikte 1935 yılında Nobel Kimya Ödülü?nü aldı.

1948 yılında Alman kökenli Amerikalı Maria Goepper-Mayer, atom çekirdeği tabakalarının yapısı üzerine bir teori formüle etti. 1949 yılında Hans Jensen isimli Alman fizikçi aynı teoriyi içeren bir yazı yazdı. 1963 yılında ikisi birlikte Nobel Fizik Ödülü?ne layık görüldü. Bu alanlara yönelmede kadın ve erkek arasındaki eşitsizlikten dolayı bu ödülü alan erkeklerin sayısı kadınlardan çok daha fazla.

CERN?DE KADIN SAYISI ARTIYOR

Parçacık fiziğinde bugün çoğunluğu Amerikalı olmak üzere 10?u aşkın kadın çalışmaları ile dikkat çekiyor. Bunlardan biri de Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN)?de çalışan Sau Lan Wu. Bir ressam olmayı hayal ediyordu. Ancak Marie Curie?nin biyografisini okuduktan sonra yaşamını fiziğe adadı. 1995 yılında Avrupa Fizik Şirketi ödülü ödülünü elde etti. Sau Lan Wu bugün Wisconsin Üniversitesi?nde bir gruba başkanlık yapıyor. Grup özellikle yakında başlaması beklenen LHC detektörlerinden (İnsanoğlunun kurduğu en büyük hızlandırıcı Large Hadron Collider-Büyük Hadron Çarpıştırıcısı) biri olan ATLAS denemeleri üzerine araştırma yapıyor.

NEDEN KADINLAR BİLİMDE DAHA AZ

Ünlü olsun veya olmasın, ödüllendirilsin veya ödüllendirilmesin kadınlar parçacık fiziği ve genel fizik alanındaki yerlerini yavaş yavaş alıyor. Özellikle CERN?de kadınların sayısı giderek artıyor. Bilimsel alanda da kadın erkek eşitsizliğinin birçok nedeni var. Ancak kadınların entelektüel düzeyinin buna engel olduğunu ileri sürmenin bilimsel bir dayanağı yok. 2005 yılında Harvard?ın eski müdürü Lawrence Summers, skandal bir açıklamada bulunmuştu: ?Düzenli olarak erkeklerin sınavlarda en iyi sonuçları elde ettiğini tespit ettim ve kimse nedenini bilmiyor, nedeni belki biyolojiktir.?

Bu tarihten beri yapılan araştırmalar erkek ve kadın arasındaki farkın beyinlerini kullanmasıyla ilintili olmadığını gösterdi. Bilimsel alanda kadın erkek eşitsizliğinin ne cins ne de etnik kökenle bir ilgisi yok. Bilime eğilimin şekillenmesinde eğitimle ilgili olduğu kaydediliyor. Geriye ailelerin beklentileri ve toplumsal ön yargıların ne kadar etkide bulunduğu tespit etmek kalıyor.