İran'dan taşımacılara akaryakıt baskısı

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Türkiye'deki akaryakıt fiyatının yüksekliğini gerekçe gösteren İran'ın, bu ülkeye giden veya transit geçiş yapan Türk TIR'larından akaryakıt alsa da almasa da 591 ile 689 Euro arasında akaryakıt fiyat farkı aldığını bildirdi.

UND'den yapılan açıklamaya göre, İran'ın Türk TIR'larından aldığı, dünyada benzeri olmayan yüksek meblağ, nakliye ve ihracat sektöründe krizi tırmandırıyor.

Açıklamaya göre geçen hafta Tahran'da yapılan KEK toplantısında da bir çözüme ulaşılamadığını belirten UND Başkanı Tamer Dinçşahin, 'Dünyanın hiçbir ülkesinde olmayan İran'daki bu uygulama, hem nakliyecinin, hem de ihracatçının ümüğünü sıkmaktır. İran'dan akaryakıt alınsa da alınmasa da akaryakıt fiyat farkını talep eden İran'ın uzlaşmaz tavrı, nakliyecimizi bıktırdı. Artık kesin bir çözüm bulunmalıdır' dedi.

Protokol ne diyor?

İran ile karayolu taşımacılığı alanında 26 Aralık 2001 tarihinde imzalanan, Karma Ekonomik Komisyonu 16. Dönem Protokolü'ne göre, 'Taraflar birbirlerinin topraklarına girişlerinde araçların standart yakıt tanklarında bulunan yakıta herhangi bir vergi veya harç uygulamama hususunda anlaşmışlardır. Taraflar Türk araçlarının İran toprakları içerisinde yakıt satın almaları durumunda Kapıkule, Erenköy ve Kumport pompa istasyonlarındaki vergisiz ve harçsız fiyatların ortalaması ile İran yakıt fiyatı arasındaki fark kadar, yakıt fiyat farkı alınacaktır' hükmü bulunmaktadır. Ancak, uygulamade tersi yapılıyor ve yıllardan bu yana Türk taşımacısı akaryakıt fiyat farkı ödemek zorunda kalıyor.

İran araçları ödeme yapmıyor

İran plakalı araçlar, Türkiye'ye geldiklerinde Türk plakalı araçların ödemiş oldukları otoyol, köprü vb. giderlerinin dışında hiçbir ücret ödemezken, İran tarafı, 21 Mart 2002 tarihinden bu yana, akaryakıt satın alsa da almasa da, transit geçen veya İran'a taşıma yapan tüm Türk araçlarından Akaryakıt Fiyat Farkı Ücreti tahsil ediyor. Bu fark, Gürbulak-Tahran arası için 591 euro, transit geçişlerde kullanılan Gürbulak- Lotfabad (Türkmenistan sınırı) arası için 689 Euro. Fiyat farkı uygulaması, 2007 yılı başında Gürbulak -Tahran arasında 309 Euro, Gürbulak-Lotfabad güzergâhında ise 360 Euro idi.

Rekabet gücümüz kırılıyor

İran tarafından tahsil edilen yüksek ücretlerin, Türk taşmacıların ve ihracatçının maliyetlerini arttırarak rekabet gücünü zayıflattığına dikkat çeken Tamer Dinçşahin şunları söyledi:

'Geçen hafta Tahran'daki Karma Ekonomik Komisyon(KEK) çerçevesindeki Ulaştırma Teknik Toplantısı'nda yapılan toplantıdan da sonuç çıkmadı. Ama bu sorun uzadıkça taşımacılar olarak bizim zararımıza çalışıyor. 2 yıl önce bu fark USD olarak alınırken, Euroya çevrildi. Ayrıca 1 yıl öncesine oranla petrol fiyatı yaklaşık yüzde 300 düşmesine karşın, İran'ın hala bu düşüşü fiyatlara yansıtmasını akıl almıyor.

Ayrıca akaryakıt fiyat farkının hesaplanmasında, 30 yıl öncesinin araç teknolojisi baz alınıyor. 30 yıl önceki araçlar 100 km'de ortalama 42 litre yakıt tüketirken, günümüz teknolojisi ile üretilen araçların tüketimi yaklaşık 30 litre civarındadır. İran; Azerbaycan ve Orta Asya Cumhuriyetlerine yapılan taşımalarda transit ülke konumundadır. 2007 yılında araçlarımız bu bölgeye İran üzerinden 25.418 adet taşıma gerçekleştirmiştir. İran içine yapılan taşımalar da hesaplandığında, bu ülkeye yaklaşık 30 milyon Euro bedel ödenmektedir. Bu hem ihracatçımız, hem de nakliyecimiz için çok büyük maliyettir. Sınır girişinde araçların depoları mühürlenerek, bu ücretlerin alınması önlenebilir. Kriz ortamında yeni krizlere yol açmaması için, hükümetimizin derhal çözüm bulmasını istiyoruz.'