Krize karşı hazırlanan 'reçete'ye Pazartesi günü Ekonomik Koordinasyon Kurulu toplantısında son şekli verildikten sonra kamuoyuna açıklanacak.
Kriz reçetesinde İşsizlik Fonu'ndan etkin bir şekilde yararlanmanın yanısıra KOBİ'lere kredi desteği ile firmalar için yurtdışı kaynaklardan faydalanma imkanı yer alıyor.
Hükümetin 'kriz reçetesi'nde İşsizlik Sigortası Fonu'ndan etkin bir şekilde yararlanmanın yanısıra Körfez ülkelerine tahvil ihracatı, mevduata verilen garantinin iki katına çıkartılması, KOBİ'lere kredi desteği ile firmalar için yurt dışı finansman kaynaklarından yeterli derecede faydalanma yer alıyor.
Hükümetin ekonomik tedbir paketinde reel sektörün finansman ihtiyacının karşılanmasının yanısıra üretim ayağını da rahatlatacak düzenlemeler yer alıyor. Kamu alımlarında yerli firmaların kollanmasının yanısıra kamu ihalelerinde şirketler alımlarını öncelikli olarak yerli firmalardan temin etmeleri konusuna da kriz reçetesinde yer verildi. Teşvik Yasası'nın yerine getirilmesi planlanan, bölgesel ve sektörel teşvikler bir an önce uygulamaya geçirilecek. Paket ile istihdam kayıplarının başladığı otomotiv, tekstil, inşaat ve demir çelik gibi kilit sektörler hedef alınarak, firmaların kredi kaynaklarına erişimini kolaylaştırması, istihdam üzerindeki yükleri azaltılacak.
İŞSİZLİK FONU
Küresel ekonomik krize karşı hazırlanan paketin önemli maddelerinden biri de İşsizlik Sigortası Fonu. Hükümet fondan etkin olarak yararlanmayı tasarlarken, hem reel sektörün nakit ihtiyacının karşılanmasını hem de KOBİ'lerin vergi yükünün hafifletilmesini amaçlıyor. İşsizlik Sigortası Fonu'nun toplam varlığı açıklanan son rakamlara göre 36 milyar 711 milyon 743 bin YTL'ye ulaştı. Hükümet ilk etapta fonun bankalarda duran 2 milyar 500 milyon YTL'sini istihdam üzerindeki yüklerin geçici olarak aşağıya çekilmesinde kullanacak. Ayrıca İşsizlik Sigortası Fonu 'Ekonomik kriz durumunda iş yerlerinin çalışanlarını kaybetmemesi için sigorta primlerinin geçici olarak ödenmesi'ni düzenliyor. Hükümet bu maddeden yararlanarak KOBİ'ler üzerindeki vergi yükünü kriz atlatılana kadar nisbet azaltmayı hedefliyor.
SUKUKU İCARA
Hükümetin yeni ekonomik paketi içinde 'sukuku icara' da yer alıyor. Körfez sermayesini çekmek için hazırlanan yasa tasarısı Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Mehmet Şimşek tarafından Başbakanlık'a sunulmuştu. Yasanın çıkmasının ardından ilk etapta 500 milyon ya da 1 milyar dolarlık Körfez Tahvili'nin çıkarılması planlanıyor. Sistemin performansına göre de bu rakamın 10 milyar dolara kadar çıkarılması düşünülüyor. 2003 yılında da düşünülen ancak bir türlü hayata geçirilemeyen Körfez sermayesinin Türkiye'ye çekilmesi planı ekonomik paket içine alınacak. Kâr-zarar ortaklığı esasına göre çalışacak ve sistem borçlanma yoluyla ekonomiye yeni bir kaynak sağlayacak. Kamu gayrimenkulleri ile otoyol, baraj ve köprü gibi altyapı tesislerinin gelirlerine endeksli olan bu kağıtlar, kâr-zarar ortaklığı gibi işleyecek.
MEVDUAT GARANTİSİ 100 BİNE ÇIKIYOR
Halkın küresel ekonomik kriz karşısında güvenini yükseltmek için bankada bulunan nakitlerine verilen devlet garantisi iki katına çıkartılacak. Mevduat garantisi AB üyesi ülkelerde 50 bin Euro'ya kadar uygulanırken bizde hali hazırdaki uygulamada 50 bin YTL'ye kadar tanınıyor. Hükümet paketinde mevduata verilen garanti 100 bin YTL'ye çıkartılıyor. Bu konuda karar verme yetkisi Bakanlar Kurulu'nda bulunuyor. Ekonomik krizin etkilerinin artması durumunda ise Bakanlar Kurulu'nun bankalarda bulunan mevduatın 200 bin YTL'ye kadar olan kısmına garanti verebileceği belirtiliyor.
KOBİ'LERE ACİL KREDİ DESTEĞİ
Küçük ve orta ölçekli işletmeler başta olmak üzere şirketler için yeni ve taze kaynaklar devreye sokulacak. Bu çerçevede Eximbank, KOSGEB ve Halkbank aracılığıyla kredi kullandırılması üstünde duruluyor. Eximbank aracılığıyla ihracatçı firmalara 1 milyar dolar kredi verilecek. Ayrıca 205 milyon YTL bütçesi bulunan KOSGEB'in bütçesi artırılarak 2009 yılında küçük ve orta boy işletmelere 1 milyar 500 milyon YTL civarında kredi açılması çalışmaları tamamlanacak. Öte yandan Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu(KKDF) oranı yüzde 3'ten yüzde 1'e düşürülürken, İhracatçı KOBİ'ler için bu oranın sıfırlandırılması kaynak paketinde yer alıyor.
FİNANSMAN KAYNAKLARI
Avrupa Yatırım Bankası, Dünya Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (Avrupa Bankası) ve Alman Kalkınma Bankası kaynaklarından, düşük maliyetli, uzun vadeli ve uygun koşullu kaynak sağlanarak, Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelere (KOBİ) kullandırılacak. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'ndan gelecek yıl toplamda 250 milyon euro, Alman Kalkınma Bankası'ndan da 100 milyon Euro'luk bir kaynak sağlanması hedefleniyor. AYB, gelecek yıl için 2,2 milyar euro kredi kullandıracak. Yine KOBİ'lerin finansmanı için Dünya Bankası'ndan 150 milyon dolarlık proje kredisi sağlanacak.
TEŞVİK SİSTEMİ
Hükümet, 2008 yılında uygulanan Teşvik Yasası'nın yasal süresinin bitmesi ile birlikte yeni bir Teşvik Yasası çıkarmayı da 'krizin reçete'sine aldı. Bölgesel, sektörel ve stratejik ölçekteki projelerin desteklenmesine yönelik yeni teşvik sistemi en kısa sürede uygulamaya konulacak. Öte yandan pakette TRT'nin elektrikteki payının azaltılarak girdi maliyetlerinin düşürülmesi de hedefleniyor. Bunun yanısıra istihdam garantisi veren firmaların ticari kredi riskleri de teminat altına alınacak.
RİSKLER TEMİNATTA
Hükümet reel sektörün alacağı kredilere garanti verecek. Bunun için Kredi Garanti Fonu kullanılacak. Halkbank ve TOBB ortaklığında kurulan bu fon ile reel sektörün yeni kredi bulma konusunda eli güçlendirilecek. Kredi Garanti Fonu kredi alacak firmalar için teminat oluşturarak kredilerin faizine güvence sağlayacaklar.
2B YASASI DEVREDE
Hükümet orman arazisi vasfını kaybetmiş arazilerin satışına ilişkin kamuoyunda 2B olarak bilinen uygulamayı hayata geçirecek. İşlerliğini yitirmiş ve yerleşim haline gelmiş orman vasfını yitirmiş hazine arazileri satılarak 15-20 milyar YTL arasında bir kaynak elde edilmesi planlanıyor. Yasa kısa süre içerisinde TBMM'ye getirilerek uygulamaya geçilecek.
VARLIK BARIŞI KANUNU UYGULAMAYA GİRECEK
Ülkeden dışarıya çıkartılan sermayenin yeniden yurtiçine kazandırılmasını amaçlayan varlık barışı yasalaşarak uygulamaya alındı. Cumhurbaşkanı tarafından alınan onaylanan yasa ile yurtdışında bulunan Türlere ait 100 milyar doların üzerindeki servetin en azından bir kısmının yurtiçine transferi hedefleniyor.
MERKEZ BANKASI PARA MUSLUĞUNU AÇACAK
Ekonomik paketin belki de en anlamlı ayağını Merkez Bankası'nın yeni uygulamaları alacak. Faiz indirimlerine hız veren MB krize karşı müdahalecei bir tavır alacak. Kredi musluklarının yeniden açılması için gerekli hallerde derhal piyasaya müdahale ederek gerekli likiditeyi sağlayacak. Merkez Bankası'nın bu dönemde daralan kredi piyasasına 10-15 milyar YTL'lik bir müdahale gücü oluşturabileceği bekleniyor.
