Haber Merkezi / TIMETURK
Sudan?da yeni keşfedilen cami, Afrika?daki ilk Müslüman ibadethanelerinden biri olduğu ispatlandı. Keşif, kıtadaki bilinen İslami tarihini değiştireceği düşünülüyor.
Afrika Uluslararası Üniversitesi?nde İslami Araştırmalar Profesörü Dr. Hasan el-Şaiki TIMETURK?e şunları aktardı: ?Birkaç ay önce Hartum?dan bir ilkokul öğretmeni Nawa?ya bir düğüne gitmiş. Orada, bölgede eski bir camiden söz edildiğini duymuş, sonrasında resimlerini çekmiş ve gazetelerde yayınladı. Bağlantıya geçtim ve Nawa?ya kendim araştırmaya gittim?.
El-Şaiki, bölgeye gittiğinde, Afrika sahabeleri ve tabiin tarihi hakkında geniş bir yazıt ve üzerinde ?Allah?ın rahmeti Yezid ibn Ebu Habib?in üzerine olsun? yazan bir köşe taşı bulmuş.
İslami araştırmalar profesörünü on yıldan fazla süredir hicri 2. Yüzyılda Mısır?da yaşamış Nübyeli tabiin ve alim İbni Ebu Habib?in hikayesini araştırıyor. Prof. Şaiki, Afrika sahabeleri hakkında yüksek lisans tezini hazırlarken Kuzey Sudan?dan Nübyeli tabiin Yezid?le karşılaşmış ve daha sonra kitap haline getirdiği doktora tezini de onun üzerine hazırlamış.
İbni Ebu Habib, Dongola?dan Mısır?a getirilen Nübyeli bir savaş esirinin oğlu. Eski Kahire?de (el-Fostat) köle (mawla) olarak yetiştirilmiş. Daha sonra özellikle hadis gibi İslami bilimlerde edindiği başarılar üzerine azat edilmiş. El-Şaiki, ?Ümeyye Halifesi Ömer Bin Abdülaziz zamanında yaşadı ve halife onu Mısır?a müftü olarak atadı? diye açıklıyor.
Halife hadislerin toplanması ve dokümantasyonunu emredince, Yezid 500?den fazla hadis toplayarak önemli bir rol oynamış.
El-Şaiki, ibni Ebu Habi?in öğrenciler arasında tanınmış Mısırlı alim el-Layd ibni Saad gibi isimlere işaret ediyor. Orta Asyalı hadis alimleri Buhari ve Müslim?de ibni Ebu Habib?in öğrencileri.
Tarih yeniden yazılıyor
el-Şaiki, keşfedilen caminin yakınlardaki başka kadim bir camiyle şaşırtıcı bir benzerliğini de ortaya çıkardı. Caminin görünüşü ve yapılış tarzı eski Dongola?daki Abdullah ibni Ebu Sarh camisine benziyor.
İbni Ebu Sarh, MS 8. Yüzyılda Nübye?yi (kuzey ve merkezi Sudan ile güney Mısır) fethetmeye çalışan Müslüman komutanın adı. Nübyelilerin sert mukavemetiyle karşılaşınca barış anlaşması imzaladı.
Bakt adıyla bilinen anlaşma 6 yüzyıl boyunca Mısır-Nübye ilişkilerini şekillendirdi. Nübye başkenti Dongola?da Müslüman tacirler için cami yapılması için izin de bu dönemde çıktı.
Müzeler ve Tarihi Eserler Ulusal Birliği?nden Dr. Hasan Hüseyin, TIMETURK?e, caminin detaylı araştırılması gerektiğini vurgulayarak, Sudan?daki İslami tarihi eserlerinin yeterince ilgi görmediğini ancak bu keşfin bunu değiştireceğini umduğunu kaydediyor.
El- Şaiki, caminin keşfinin Nübye?nin İslami tarihiyle ilgili genel anlayışı değiştireceğine inanarak, ?Cami Yezid ve diğer Nübyelilerin (Mısır?daki) anayurtlarına döndüğünü ve İslam?ı akrabaları arasında tebliğ etmeye çalıştığını gösteriyor? diyor.
IUA tarih profesörü Hasan Mekki, keşfin ?İslam?ın Nübye?ye nasıl girdiğiyle ilgili anlayışta devrim? yaratabileceğini düşünüyor.
Tarihçiler arasında İslam?ın Nübye?ye 14. Yüzyılda Dongola krallığının çöküşüyle girdiği kabul edilir. Ancak bulunan cami, İslam?ın bölgedeki köklerinin birinci ve ikinci Hicri yüzyıla (7 ve 8. Miladi) kadar uzanabileceğini gösteriyor.
