Haber Merkezi / TİMETURK
Ümraniye Belediyesi, IRCICA ve Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi?nin ortaklaşa düzenlediği ?İslam Medeniyeti?nde Bağdat? sempozyumu dün yapılan oturumla sona erdi.
Üsküdar Bağlarbaşı Kültür Merkezi?nde düzenlenen ve üç gün süren sempozyumun kapanış töreninde söz alan konuşmacılar, sempozyumla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
BAŞKAN CAN: ?SEMPOZYUM ÖNEMLİ BİR ADIMDI?
Ümraniye Belediye Başkanı Hasan Can, ortaklaşa düzenledikleri bu sempozyumla Bağdat?ın tarihi, sosyolojik, siyasi ve coğrafik yönlerini alanının uzman akademisyenleriyle tartışmaya açtıklarını söyledi. Bağdat?ın hem bulunduğu coğrafya hem de İslam dünyası için önem taşıdığını belirten Başkan Hasan Can, sempozyumla Bağdat?ın öneminin anlaşılması için büyük bir adım attıklarını söyledi. Kültüre ve sanata yaptıkları katkılardan büyük mutluluk duyduklarını vurgulayan Başkan Can, bu tür uluslar arası organizasyonlar düzenlemenin kendileri için gurur verici olduğunu da sözlerine ekledi.
'OSMANLI DÖNEMİ BAĞDAT İDARESİ'
Üsküdar Bağlarbaşı Kültür Merkezi?nde düzenlenen sempozyumun son gününün ilk oturumunda konuşmacılar 'Osmanlı Dönemi Bağdat İdaresi' başlığı altında tebliğlerini sundu.
IRCICA'da görevli Prof. Dr. Fazıl Mehdi Bayat, 'Bağdat Vilayeti'nde Osmanlı İdaresi'nin Tezahürleri, Osmanlı Kaynak ve Vesikaları Işığında Tarihi Bir Değerlendirme' başlıklı bir sunum yaptı. Sunumda, başlangıcından Tanzimat dönemine kadar Osmanlı Devleti'nin Bağdat vilayetinde uyguladığı idari düzenlemeler, Osmanlı belge ve kaynakları ışığı altında kapsamlı bir şekilde ele alındı.
Bağdat Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fleiah Kaream al-Rekabi ile Sosyoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. Abdul-Wahied Mishaal Abid'ın 'Osmanlı Dönemi'nde Bağdat Vilayeti'nde Sosyal Durum' başlıklı sunumundaysa, Osmanlılar'ın günümüze kadar Bağdat'ın sosyal hayatına, adet ve geleneklerine etkisi değerlendirildi.
Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Akkuş, 'Hatibi'nin Tezkire-i Şuara-i Bağdad'ında Bağdat ve Civarında Türk Kültürü' başlıklı sunumunda Bağdat valisi Davud Paşa (1774-1851) zamanında (1816-1831) yazılan ve tek nüshası Medine'de Arif Hikmet Kütüphanesi'nde bulunan Tezkire-i Şuara-yı Bağdad'ı esas alarak Bağdat ve civarında Türk kültürü ele alındı. Hatibi'nin Tezkire-i Şuara-i Bağdad'ında, o zaman o bölgede yaşayan Türk şairlerin hayatları, şiirleri, Türkçe'nin o havalideki durumu hakkında bilgiler sunduğu ifade edildi.
'BAĞDAT'TA GÜZEL SANATLAR'
Sempozyumun aynı saatlerde İstanbul Salonu'nda gerçekleşen diğer oturumundaysa konuşmacılar 'Bağdat'ta Güzel Sanatlar' başlığı altında birer sunum gerçekleştirdi.
Başkanlığını Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam'ın yaptığı oturuma konuşmacı olarak katılan Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Şeyda Algaç, 1270 - 1297 Yılları Arasında Bağdat'ta Tezhiplenmiş Yakut el-Musta'simi Kur'an-ı Kerim'leri' başlıklı sunumunda, devrin en zengin ve kaliteli tezhipleri ile muhtemelen de saray atölyelerinde tezhiplenen Yakut el-Musta'simi'nin elinden çıkmış Kur'an-ı Kerim'lerin, Abbasi tezhip sanatının son dönemi ve İlhanlı tezhip sanatının kuruluş döneminin niteliklerini tespit edilip belirlenmesini sağlayacağı belirtildi.
Boston Koleji ve Virginia Üniversitesi öğretim üyesi Sheila S. Blair, tebliğinde Moğollar döneminde Bağdat'ta ortaya konan hat sanatı ile Yaküt'un hat ve hattat olarak üslubunun Mısır ve İran'a yayılmasını anlattı.
14. yüzyıl başlarına kadar Çin-Moğol sanatsal bağlantısını sunan Yuka Kadoi, İslam sanatının gelişiminde bir merkez olarak Bağdat'ın Doğu Asya'daki gayr-i müslim kültürel havza ile sanatsal ilişkisine atıfta bulunarak yeniden bir değerlendirmede bulundu. Son olarak Uludağ Üniversi Fen-Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Zeren Tanındı Bağdat'ta hazırlanan resimli kitaplara dikkat çektiği sunumunda, Bağdat'ta görevli Osmanlı bürokratlarının günümüze kadar ulaşan tasvirli eserler hakkında bilgiler verdi.
'BAĞDAT'TA MİMARİ'
Dün gerçekleşen Dr. Subhi al-Azzawi'nin başkanlığını yaptığı ikinci oturumda konuşmacılar 'Bağdat'ta Mimari' başlığı altında birer tebliğ sundu.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Prof. Dr. Suphi Saatçi, Mimar Sinan'ın Bağdat'taki eserleri hakkında bir sunum gerçekleştirildi. Mimar Sinan'a ait Bağdat'ta bir çok eser bulunduğunu vurgulayan Saatçi, özellikle Kanuni Sultan Süleyman'ın Bağdat'ta izleri günümüze kadar süren zengin bir uygarlık ve kültürel mirası bıraktığını anlattı.
Batman Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Abdüsselam Uluçam'da Bağdat'ta İlhanlı ve Celayirli Dönemleri'nde yapılan eserlerden örnekler sundu. İlhanlı ve Celayirli dönemlerinde Bağdat'ta yapılan abidelerde Selçuklu mimari geleneğinin devam ettiğine dikkat çeken Uluçam, son savaşa kadar bu dönemde yapılan eserlerin, Bağdat'ın son yüzyıla ulaşan en eski eserleri arasında tarihe geçtiğini belirtti.
Oturumda son olarak söz alan Musul Üniversitesi Mühendislik Koleji öğretim üyesi Ahmad Abdulwahid Thanoon Taha, Bağdat'ın eşsiz mimariye sahip şaheserlerinden, Irak mimarisinin zirvesini temsil eden Bağdat Müstansıriye Medresesi'nin mimari özellikleri hakkında bir sunum gerçekleştirdi. Müstansıriye'nin dört mezhep üzerine tetkiklere tahsis edilmiş ilk medrese olduğunu belirten Taha, medresinin plan ve mimari özelliklerini aynen koruması gibi ayrıcalıklara sahip olduğunu ifade etti.
'MODERN DÖNEM BAĞDAT 1'
Sempozyumun öğleden sonraki oturumundaysa katılımcılar 'Modern Dönem Bağdat' başlıklı bir sunum gerçekleştirdi.
Bağdat Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim üyesi Dr. Mahmoud Abdulwahid Mahmoud sunumunda, 1869-1914 yılları arasında Bağdat'ın yaşadığı değişim ve dönüşümün Irak toplumunda meydana gelen gerçek değişim ve dönüşümlere etki ettiğini ve bu yüzden Bağdat'ın önemli bir merkez olduğunu anlattı.
Mahmoud'da sonra söz alan Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi öğretim görevlisi Davut Hun ise Bağdat'taki İttihat ve Terakki örgütlenmesi üzerinde durdu. Sunumda, şubenin 1908 yılındaki faaliyetleri ile 2. Meşrutiye'in ilanının Bağdat'taki yansımaları ve gösterilen tepkileri ele alan Hun, Osmanlı'nın Arap vilayetlerindeki genel durumunu anlama bakımından İttihatçı örgütlenme için Bağdat'ın ne kadar önemli bir yer olduğunu anlattı.
Tikrit Üniversitesi Eğitim Koleji öğretim üyesi İsmail Nuri Hamidi ise konuşmasında Birinci Dünya Savaşı sırasında Bağdat ahalisinin Osmanlı Kuvvetleri'ne karşı tututumunu irdeledi. İngiltere'nin bölgedeki emellerine dikkat çeken Hamidi, zayıf Osmanlı askeri cephesi karşısında güçlü İngiliz Kuvvetleri'nin galip geldiğini ancak Bağdat halkının işgali kabullenmeyerek zaman geçmeden Müslüman Osmanlı güçlerinin yanında yer aldığını ifade etti. Hamidi, Bağdat ahalisinin onlarla aynı cephede savaşıp binlerce şehit verdiğini belirterek, yaklaşık yüz bin İngiliz'e zarar verildiği ve iki yüz milyon pound ziyana uğradıklarını savundu.
Oturumun sonunda söz alan Bağdat üniversitesi Güzel Sanatlar Koleji öğretim üyesi Prof. Dr. Osamah A. Noaman al-Doori, İngiliz işgali döneminde Bağdat'ın sosyal durumu hakkında bilgi verdi. Doori, işgalci İngiliz kuvvetlerinin halk nezdinde itibar kazanmak ve sorunları çözmeye yönelik bazı girişimlerde bulunduğunu ancak bunlara rağmen halkın 1920 yılında işgalcilere karşı ayaklandığını belirtti.
'MODERN DÖNEM BAĞDAT 2'
Sempozyumun son oturumunda Irak'ın şu an yaşadığı durumu anlatan 'Modern Dönemde Bağdat 2' başlıklı bir sunum gerçekleştirildi.
1958 İhtilali arefesinde Bağdat ve Sosyo-Politik atmosferindeki kültürel sahneyi anlatan Wissiam al-Zahawie 1953 ve 1958 yılları arasında Bağdat'tan geçen, şimdi unutulmuş, yabancı şahsiyetler üzerinde durdu. Işık Üniversitesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Salih Bıçakçı'ysa ABD önderliğindeki birleşik güçlerin Irak'ı işgal etmesi öncesi ve sonrasında Bağdat'ta iki ana unsur olan Sünni ve Şii grupların yerleşimleri ve yaşamlarını ortaya koyan bir sunum yaptı. Son olarak, Arap Tarihçileri Birliği, Elyazmaları Tahkik Merkezi'nden Elyazmaları Uzmanı Usama Nasır al-Naqshibandy de, işgal döneminde Irak yazmalarına yönelik saldırıları ele aldı. Körfez savaşında Irak Milli Müzesi kütüphanesi'nde bulunan bazı el yazmaların tahribata uğradığı ve çalındığını vurgulayan Naqshibandy, bir kısmının hala kayıp olduğunu, 2003 işgalinde önce ellerinde elyazmalarının korunma altına alındığını bildirdi.
SEMPOZYUMDA SUNULAN TEBLİĞLER KİTAPLAŞACAK
Kapanış konuşmasında söz alan Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Raşit Küçük ise Bağdat Sempozyumu?nun birçok açıdan önemli bir organizasyon olduğunu söyledi. Amaçlarının Bağdat?ı her yönüyle konuşmak ve tartışmak olduğunu belirten Prof. Dr Küçük, parlak geçmişi ve etkilediği akımlar açısından Bağdat?ın bulunduğu coğrafyada önemli bir fonksiyonu üstendiğini söyledi. Sempozyumun son derece yararlı geçtiğini hatırlatan Küçük, katkıları ve yakın alakalarından dolayı Ümraniye Belediye Başkanı Hasan Can?a teşekkür etti.
3 gün süren ?İslam Medeniyeti?nde Bağdat? isimli sempozyumuna yurt içi ve yurt dışından yüzü aşkın akademisyen katıldı. Sempozyumda akademisyenlerce sunulan tebliğler Ümraniye Belediyesi tarafından kitap haline getirilecek.
