Haber Merkezi / TİMETURK
Global kriz, Pakistan ekonomisini uçurumun eşiğine getirdi. Ülkede günde 7 aydır 8 ila 16 saat arası elektrikler verilmiyor. Halk yeni hükümetin bu konuda adım atmamasından dolayı ciddi kaygı içinde. Mali kriz, ABD ile ilişkilerde gerginliğe yol açarken Pakistan, eski kozu Çin kartını oynamaya başladı.
Timetürk?e açıklamalar yapan uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Şemim Ahtar, ?Pakistan ABD üzerinde baskı uygulamak amacıyla Çin kartını oynayarak aslında daha fazla imtiyaz koparmak istiyor.? şeklinde konuştu.
Başkan Zerdari, ülkedeki can alıcı Çin yatırımlarını hareket geçirmek amacıyla dört günlük resmi ziyaret için Beijing?e gitti.
Çin, geçtiğimiz Perşembe yaptığı açıklamada, nakit sıkıntısı çeken Pakistan?a yardımcı olmak ve bu ülkede bir finansal krizin meydana gelmesini engellemek için elinden geleni yapacağını kaydetti.
Çin Dış İşleri Bakanlığı sözcüsü Qin Gang, habercilere yaptığı açıklamada ?Pakistan?ın kadim bir dostu olan Çin, bu ülkenin bazı finansal sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu anlamaktadır.? dedi.
Sözcü, ?Biz, Pakistan?a imkânımız nispetinde yardım etmek ve onu desteklemeye hazırız.? şeklinde konuştu.
Zerdari, Çinli meslektaşı Nu Jintao ile Çarşamba günü yaptığı görüşmede, ikili ilişkileri geliştirmek ve eski bağları güçlendirmek için, içinde ekonomik işbirliğinin de bulunduğu tam 11 anlaşmaya imza attı.
Güvenlik uzmanı Ahmet İştiyak ise bu ilişkilerle ilgili olarak, ?Biz, bir ülkenin yalnızca bir süper güce bağlı kaldığı 19. ya da 20. yüzyılda yaşamıyoruz.? ifadelerini kullandı.
İştiyak, sözlerini ?Bana göre Pakistan, kendini geliştirmek için mümkün bütün yolları kullanıyor.? şeklinde sürdürdü.
Pakistan?ın ekonomisinin temel ekonomik göstergeleri, ülkenin hızla baş aşağı inişe geçtiğini gösteriyor.
Şu anda bir ABD Doları 80 Rupi civarında. Hâlbuki bundan 6 ay önce bir dolar sadece 60 Rupi?ye eşitti.
Ülkenin dış ticaret açığı 12 milyar dolar civarında seyrederken bunun son 61 yılın en büyük rakamı olduğu ifade edildi.
Küresel finansal kriz, Pakistan ekonomisini iflasın eşiğine getirirken İslamabad tarafından yalanlanan haberlerde ülkenin önlem alınmadığı takdirde Şubat ayında iflas edeceği tahminleri yapılıyor.
Son yıllarda Pakistan?ın en önemli müttefiklerinden biri olan Amerika, birçok Wall Street şirketinin batışının yol açtığı finansal kriz nedeniyle Pakistan?a yardım edebilecek konumda değil.
Eski Dostlar
Çin, Pakistan?ın en önemli bölgesel müttefikleri arasında yer alırken, Çin de Pakistan?a, Hindistan?ı dengeleyebilecek bir güç olarak bakıyor.
Önde gelen güvenlik uzmanı ve diplomatik analist Müşahid Hüseyin, ?Çin, Pakistan?a daha yoğun bir şekilde yatırım yapmak istiyor ve bu arzusunu farklı yerlerde dile getirdi.? şeklinde konuştu.
Ancak o da Çin?in Pakistan?la olan ilişkilerini güçlendirme isteğine rağmen, iki önemli engelin bulunduğunu ifade ediyor.
Hüseyin, ?Bu engellerin en önemlisi Pakistan?da güvenlik zaaflarının bulunması.?
Çin, Pakistan?a, Belucistan?daki Gawadar limanın inşası için 450 milyon dolar finansal yardımda bulundu. Bu bölge son derece stratejik Hürmüz Boğazı?ndan pek de uzakta sayılmaz. Çin, böylelikle Orta Asya ve Körfez ülkelerine doğrudan erişim imkânına sahip olabilmeyi umut ediyor.
Bununla birlikte, son yıllarda, limanda çalışan birçok Çinli mühendis, kimliği belirsiz kişi ya da kişiler tarafından kaçırılarak rehin alındı ya da öldürüldü. Buradaki amacın limanı yapan Çinli şirketleri ülkeden ayrılmaya zorlamak olduğu tahmin ediliyor.
Dr. Ahtar ?Çinli mühendislerin kaçırılması ve Pakistan?da ikamet eden Çin vatandaşlarının tehdit edilmesi, durumu daha da çıkmaza sokuyor? ifadelerini kullandı.
Ahtar, sözlerini şöyle sürdürdü: ?İronik olarak Gawadar limanı Çinlilerin yardımıyla kuruldu ancak Amerikalılara devredildi.?
Uzman, Pakistan-Çin ilişkilerinin önündeki diğer bir engelin ise İslamabad?ın ABD ile ilişkileri olduğunu söylüyor.
Ahtar?a göre Çin, ABD?nin bölgede nüfuzunu artırmasından hiç hoşnut değil ve bunu kendi güvenliğine tehdit olarak algılıyor.
Aynı fikirde olan Hüseyin de ?Çin, bölgedeki ABD ve NATO nüfuzu nedeniyle üzerindeki baskının giderek arttığını düşünüyor.? dedi.
Vazgeçilmez Amerika
İştiyak Ahmed ise, Çin?le ilişkileri geliştirmenin Pakistan?ın ABD ile ilişkilerini koparacağı anlamına gelmediğini söylüyor.
Ancak uzmanların önemli bir bölümü, Bejing?le olan ilişkilerin sonucu ne olursa olsun Amerika?nın Pakistan açısından vazgeçilmez olarak kalacağını belirtiyor.
Uluslararası ilişkiler uzmanı Ahtar şunları ifade etti: ?Şüphesiz Pakistan?ın, eski dostumuz olan Çin?le ilişkilerini yeniden güçlendirmeye çalışması akıllıca atılmış bir adım. Ancak bunun işe yarayıp yaramayacağından emin değilim.?
Uzman, ?Amerika bu adımla birlikte kendini baksa altında hissedecek değil. Çünkü ABD, Pakistan?ın kendisinin desteği olmadan ayakta kalamayacağının farkında. Pakistan, Amerikan yörüngesinden kola kolay çıkmaz.?
İslamabad merkezli güvenlik analisti Dr. Ahmet de bu tespitlere katılıyor: ?Çin?le ilişkileri geliştirmek, hiçbir şekilde ABD ile olan ilişkileri kopacağı anlamına gelmiyor.? diyen Ahmet, ne Pakistan ne de Çin?in Washington?u bütünüyle kaybetmeyi istemediğini söylerken sözlerini ?Çin bile Amerikan pazarı olmadan ayakta kalamaz.? şeklinde sürdürdü.
Dr. Ahmet, ?ABD pazarına yönelik en fazla üretim yapan ülkelerden biri olan Çin ve onun ekonomik politikaları, ABD ve Amerika?dan çok daha kapitalist? dedi.
Ona göre Pakistan, ekonomi dünyasından ayrı kalma gibi bir arzusu olmayan pragmatist Çin?le bu şekilde anlaşabiliyor.
