Kendisiyle yaptığımız söyleşide Mısır sanatına olan ilgisinden resimlerine ve kitabına kadar pek çok şeyi bulacaksınız.
Son senelerde açtığınız sergilerde ?Mısır? temasının ön planda olduğu görülüyor. Mısır konusuna ilginiz nasıl başladı?
Çocukluk yıllarında okuduğum kitaplardan ve izlediğim filmlerden dolayı Antik Mısır?a ve Piramitlere ilgim her zaman yoğundu. Piramitlerin yapılışındaki gizem ve matematiksel metodlar beni Mısır?a çekti. Piramitlerin dünyanın merkezinde oluşu ve yıldızları doğrultusunda yapılmış olması da bir diğer etkendi. Aynı zamanda 2. Ramses serileri kitaplarında yer alan 2. Ramses?in karısı Nefertari için yapmış olduğu Ebusimbel?deki tanrıça Hathor tapınağı bir kadına verilen değerin en önemli simgesi olması bir diğer sebepti. Bundan binlerce yıl önce firavunların eşlerine göstermiş olduğu saygı ve sevginin medeniyetlerinin ne kadar ileride olduğunu bana gösterdi.
Yani Mısır?ın sadece sanatı değil bilimsel ve tarihsel açılımları da sizi etkiledi?
Evet. Mısır?lıların dördüncü işlemi de buldukları tesbit edildi. Bilimde çok ileri seviyede oldukları kanıtlandı. Yunanlı Büyük İskender?in savaşçılarından Ptolemaios?un İskender?in ölümüyle Mısır?ı alması, yönetmesi, Mısır dinini benimsemesi ve Kleopatra?nın gerçekte bir Yunanlı oluşu en büyük etkenlerdendi.
Geçtiğimiz günlerde Carpe Diem?de gerçekleştirdiğiz sergide Mısır?a ait son dönem resimleriniz izleyicilerin karşısına çıktı. Bu yapıtlarda ön planda tuttuğunuz Mısır?a ait hangi izler görülüyor?
Bu yapıtlarda dinsel ritüeller ve kullandıkları semboller yanı sıra günlük hayattan ve tören ortamından seçkinlerin giydikleri kıyafetler ve taktıkları takılar, dinsel referanslı eşyalar ve simgeler kısacası Mısır sanatının temel argümanları resimlerimi oluşturdu.
Peki renk açısından diğer çalışmalarınızla olan farklılıkları ya da benzerlikleri nelerdir?
İlk çalışmalarımda daha ekspresif ifadeyle daha çarpıcı atik dönemdeki toprak boyalarının direkt kullanımları ve jüt üzerine uygulanmaları göze çarpmaktaydı. Şimdiki resimlerimde ise renkler daha sade daha yalın ve pastel tonlar görülüyor. Resmin zemini ise tutkal ile yapılmış olan akıtmaların izlerinden oluşuyor.
Daha önceki yapılarınızda bu izler yoktu sanırım?
Tutkalın bu tarzda kullanılma biçiminde bir farklılık vardı. Daha çok eski dönem duvar yazılarındaki kabartmaları ve eskitilmiş bir görüntü vermeye çalışmıştım.
Yine serginiz sırasında Mısır Sanatı hakkında hazırlamış olduğunuz bir kitap da tanıttınız. Kitap projesi nasıl gelişti?
Yüksek lisans tezimin konusu ?Antik Mısır?ın Çağdaş Sanata Uzantıları ve bir yeniden yorumlama?ydı. Profesör Özdemir Altan danışmanlığında hazırlamış olduğum tez, çok ilgi çekti. Tezi hazırlamam sırasında Ümit Gezgin, Vural Yıldırım, Hülya Küpçüoğlu, Ayhan Kalaycı ve daha birçok sanatçı ve yazar arkadaşımın katkıları oldu. Böyle bir araştırmanın kitaba dönüşmesi konusunda beni çok yüreklendirdiler. Araştırmalarımız sırasında Mısır konusunun ne kadar evrensel ve güncel bir konu olduğu ortaya çıktı ve Türkiye?de Mısır konusunda detaylı yazılmış bir eser olmadığı ve bu konunun birçok kültüre etkisinin olduğu görüldü. Bu kültür zinciri içerisinde günümüze kadar aktarıldığını gözlemledim. Bu konuda Ümit Gezgin ve Ayhan Kalaycı ile yapmış olduğumuz söyleşiler sırasında dinleyicilerin yoğun ilgisi ile karşılaştım. Tezi hazırlarken bir Mısır sözlüğü de oluşturdum. Amacım tüm bu birikimleri okurlarla paylaşmaktı. Tez olarak kalsaydı üniversitenin kütüphanesinde halktan uzak belli kişilerin ulaşabileceği bir alanda kalacaktı. Bütün bunları herkesle paylaşmak istedim. Mısır?ın gizemi, piramitleri, firavunları, efsaneleri hala güncelliğini korumakta ve aynı zamanda bundan sonraki araştırmacılara yol göstermesi niyetiyle yola çıkıldı. Fakat bu yolun bu kadar çetin ve zorlu olacağını beklemiyordum.
Ne gibi zorluklarla karşılaştınız?
Öncelikle araştırmanın büyüklüğü ile orantılı maddi boyutu var. İkincisi de araştırma sırasında yeterli kaynak yok. Dolayısıyla ingilizce kaynakların Türkçeye çevrilmesi gerekti. Kitabın bir ekip işi olduğu aynı film gibi bir yönetmenin önderliğinde birçok uzmanın bir araya gelerek bir kadro oluşturup birbirleriyle bir fikir alışverişinde bulunmaları ve bunun sonucunda karara varmaları gerektiği ortaya çıktı. Dünyada İngiltere?de Fransa?da Almanya?da Mısır?da Kahire?de ve Amerika?da Mısır ile ilgili araştırma merkezleri ve enstitüleri bulunmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde himayesi altında olan Mısır?la ilgili bir araştırma merkezi olmadığını üzülerek gözlemledim. Sadece Osman Hamdi?nin İstanbul Arkeoloji Müzesi?ne bağışladığı Mısır heykellerini gördüm. Uzun yıllar piramitlerle görkemli heykellerle iç içe yaşayıp Mısır ile ilgili bir müze olmaması çok üzücü, kaldı ki İstanbul?da Sultanahmet?te bulunan Dikili Taş?ın anlam ve öneminin yeterince vurgulanmamış olması da ayrı bir sıkıntı.
Açılışınızda sanatınız ve kitabınızla ilgili bir de söyleşi vardı. Bir söyleşi programınız olduğunu da biliyorum. Bu söyleşi dizisinden bahseder misiniz?
Açılışta Sanat Eleştirmeni Ümit Gezgin ve Hülya Küpçüoğlu ile birlikte benim Mısır Sanatında yola çıkarak yapmış olduğum resimler ve ?Antik Mısır Sanatı ve Tarihsel Akıştan Günümüze Etkileri? başlıklı kitabın tanıtımı yapıldı. Mısır?ın Leonardo Da Vinci dahil birçok sanatçıya yapmış olduğu bilinçaltı veya bilinç üstü etkileri anlattıktan sonra Hülya Küpçüoğlu resimlerimin biçimsel analizini yaptı. Ümit Gezgin de araştırmanın önemini ve içeriğini vurguladı. Kitabın kapağında ve içerisinde bulunan birçok tezin önemini vurguladı. Kapaktaki 2. Ramses?in kızı Meritamon?un Mona Lisa ile olan duruşsal ve ifadesel olarak benzerliği vurgulandı. Freud?un Leonardo?nun bir akbaba düşlemiyle anlatmış olduğu anısındaki akbaba düşleminin Mısır?daki ana tanrıça Nekbet?ten yola çıktığını ifade etti. Kitabın tanıtımıyla ilgili yapılan söyleşi dizisine bir yenisi de yakında 12 Mayıs?ta Bahariye Sanat Galerisi?nde yapılacak.
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Bu kitabın televizyonda bir belgesel olması ve daha çok izleyiciye ulaşmasını diliyorum. TRT?de uygarlık tarihi ve insan konulu belgeseller çekilmekte. Neden bir Türk Mısır belgeseli yapmasın?
Söyleşi: Hülya Küpçüoğlu
Not: Yazar ve Sanatçı Perihan Sadıkoğlu'nun 'Antik Mısır Sanatı' adlı kitabı özelinde yaptığımız Mısır Kültürü ve Tarihi konularındaki güzel söyleşiyi de sitemizde yakında yayınlayacağız.
Ayrıca Perihan Sadıkoğlu'nun 'Tarihteki En Önemli Mısırbilimi Uzmanları' başlıklı dizi yazısını da sitemizden takip edebilirsiniz...
