Haber Merkezi / TİMETURK
Yeni bir araştırma, İran?ın bölgede gücüne uygun bir yer edinmesini sağlayan stratejik bir Yol Haritası?na ihtiyaç duyduğunu ortaya koydu.
İran Parlamentosu Araştırma Merkezi?ne bağlı Siyasi İncelemeler Bölümü, ?Gelecek Planı ve İran?ın Dış İlişkileri? Doğu?ya Yeniden Açılma: Asya, Rusya ve Hazar Denizi? başlıklı bir rapor yayınladı.
Geleceğe İlişkin Plan
Araştırmada, Orta Asya bölgesinin ve Hazar Denizi?yle Kafkasya?nın İran?ın elde etmeye çalıştığı role en uygun bölgelerden biri olduğu belirtilerek, önümüzdeki 20 yıl için geçerli bir planın benimsenmesi gerektiğine vurgu yapıldı.
İran İslam Cumhuriyeti?nin, özellikle de Irak, Afganistan, Türkmenistan, Tacikistan, Ermenistan ve Azerbaycan?ın kalkınmalarında İran?ın ne kadar önemli bir faktör olduğuna vurgu yapıldığı araştırmada, bu hedefin gerçekleşmesinin İran?ın güç noktalarına yoğunlaşılarak, fırsatlar değerlendirilerek ve ince hesap yapılarak gerçekleştirilebileceğine dikkat çekildi.
Araştırma, İran?ın Afganistan ve Irak?ın yeniden yapılanması noktasında gerektiği kadar rol alamadığına dikkat çekerek, bunda gerekli siyasi desteğin bulunamamasının rolüne değinildi.
Shanghay İşbirliği Örgütü ve Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) çerçevesinde Asya ülkeleriyle İran arasında iktisadi ve güvenlik işbirliğinin önemine dikkat çekilen araştırmada, bunun kârlı bir işbirliği olduğuna dikkat çekildi.
Eylem Bölgesi
Bu çerçevede araştırmacı Eminzade, Asya?ya yönelimin İran?ın çıkarına olduğunu belirterek, bu yönelimin İran?a ekonomik ve siyasi bir çalışma alanı açacağını ifade etti.
İran?ın Batı?yla olan problemlerinin çok ve çeşitli olduğunu belirten Eminzade, kısa sürede buna bir çözüm bulunamayacağını, iki tarafın kendi iradesiyle Asya?yla işbirliğine yoğunlaşmanın isabetli bir seçenek olacağını kaydetti.
Asya devletlerinin de İran?da iyi bir Pazar bulacağına işaret edilen açıklamada, İran?ın petrol üreticisi bir ülke olması göz önüne bulundurulduğunda Asya?nın enerji talebindeki açığı en iyi İran?la kapatacağına dikkat çekildi.
Güvenlik noktaları
Araştırma, İran?ın güvenlik kaygısının Taliban ve el-Kaide?nin yanı sıra Orta Asya?da Hizbü?t Tahrir gibi İran?a düşman köktenci örgütlerde temsil olunan noktaları aştığına işaret ederek, Shanghay İşbirliği Örgütü?ne katılmanın bu tehlikeleri önleyeceğine dikkat çekti.
Bu çerçevede İran?ı güvenlik açısından rahatsız eden hassas noktaların, gelecekte Irak?ın bölünmesi, bu ülkede iç savaşın patlak vermesi, Körfez ülkesinde ve özellikle de İran?a komşu olan Arap ülkelerinde dış güçlerin yerleşik hale gelmesi olduğunun altı çizildi.
Araştırmada ayrıca, bu hassas noktalar arasında ABD?nin Arap ülkeleriyle İsrail arasında İran?ın artan nüfuzuna karşı cephe oluşturulması gerekçesiyle yeni bir ittifak oluşmasına ön ayak olması, petrol üretiminin artırılma ve değerinin düşürülme çabaları, Şiilerle Sünniler arasındaki ihtilafların derinleştirilmesi gayretlerinin bulunduğu kaydedildi.
Shangay İşbirliği Örgütü
Araştırmada, Shangay İşbirliği Örgütü?nün İran?ın iç güvenliğiyle ilgili konularda yardım edilmesine güç yetirebileceği konusundaki şüphelerini serdederken, etkili oyuncularla kendilerinin belirlemediği ilişki ve mekanizmaların geliştirilmesine vurgu yapıldı.
İran?a komşu ülkelerde ABD üsleri bulunmasının Tahran yönetimine yönelik en büyük meydan okumayı temsil ettiği belirtilirken, İran?a komşu 15 devlet arasında Amerikan üslerinden arındırılmış ülkelerin sadece Rusya, Ermenistan ve Türkmenistan olduğuna dikkat çekildi.
İran yakınındaki Tacikistan, Kırgızistan, ve Kazakistan gibi ülkelerde bulunan Amerikan askerî üslerinin, İran?ın güvenliğine tehdit teşkil ettiğine işaret edildi.
Araştırma, bölgedeki siyasi coğrafyanın değişmesi sonucunda oluşabilecek muhtemel tehditler konusunda uyarılarda bulunurken Irak?ın bölünmesinin ya da burada Federal bir yapının kurulmasının İran?ın dikkat etmesi gereken önemli mesajlar içereceğine vurgu yapıldı.
Taliban?ın bazı Afgan vilayetlerindeki faaliyetlerine işaretle, İran?a yakın bölgelerde fanatizmin arttığına dikkat çekildi.
