Haber Merkezi / TİMETURK
ABD?li beş eski Dışişleri bakanı, George Bush?un şer mihveri olarak nitelendirdiği ve nükleer programı nedeniyle arasının iyice kötüleştiği İran?la ilişkiler konusunda diyaloğa girilmesini istedi.
Madeleine Albright, Warren Christopher, Colin Powell, Henry Kissinger ve James Baker, İran?la diyaloğun önemli olduğunu, Washington?un gündeme getirdiği askeri seçeneğin bir rahatlamaya neden olmayacağını açıkladı.
George Washington Üniversitesi?nde verdikleri bir panel de konuşan bakanlar, İran?ın nükleer programına engel olmak ve nükleer silahlara sahip olmasının önüne geçmek için diyaloğun daha etkili bir yol olduğunu söyledi.
Bill Clinton?ın başkan olduğu 1993-1997 yılları arasında bakanlık yapan Warren Christopher, ?Askeri yol son derece kötü bir tercih. Bu yolun tutulmaması gerekiyor? şeklinde konuştu.
Diyaloğa girmemiz lazım
2001-2005 yılları arasında Bush?un ilk başkanlık döneminde Bakanlık yapan Powell, Amerikalı yetkililerin Bush?un ilk başkanlık döneminde düşük düzeyde de olsa İran?la diyalog başlattıklarını ancak 2003 yılında bu görüşmelerin durduğunu bildirdi.
Powell, CNN tarafından yayınlanan konuşmasında ?Albright?la aynı görüşteyim, Diğer arkadaşlarımın da onlarla diyaloğa girmemiz konusunda bizimle görüş birliğinde olduklarını düşünüyorum.? dedi.
Clinton?un ikinci döneminde Dışişleri bakanlığı yapan Albright da şunları söyledi: ?İran?la diyaloğa girilmesi gerektiğini düşünüyorum. Aranda sorun olan devletle problemlerini çözmen için yapman gereken tek şey görüşmelere başlamandır.?
Baba Bush döneminde bakanlık yapan Baker ise, ?İranlılarla diyalog, ABD ve İsrail?e saldırılması halinde ?ABD stratejik nükleer silahlarını İran?a doğru yöneltebilir? şeklinde mesaj vermesini kolaylaştırır. Onlar da bu mesajı alacaklardır.? şeklinde konuştu.
Öte yandan Richard Nixon ve Gerald Ford (1973-1977) dönemlerinde Dışişleri Bakanlığı yapan Kissinger, İran?la görüşmeleri desteklediğini belirterek, ABD?yi bu yolu izlemeye çağırdı.
Bu çağrı, Washington ve Londra?nın geçtiğimiz Pazar günü, Tahran?ı nükleer faaliyetlerini durdurmaması durumunda yeni yaptırımlarda bulunmakla tehdit ettiği zamana denk geldi.
Geçtiğimiz günlerde de Atom Enerjisi Kurumu, İran?ı nükleer silahlarla ilgili kontrolleri engellemekle suçladı.
Kurum, İranlı sorumluların Güvenlik Konseyi?nin İran?ın uranyum elde etme faaliyetlerini durdurması yönündeki talebini görmezden geldiğini ve İran?ın bu amacını gerçekleştirmek için halen çalışmalarını sürdürdüğünü bildirdi.
Eski bakanların hepsi Suriye ile diyalog kurulmamasını ?hatalı? buldu.
Kissenger?dan Rusya ve Çin uyarıları
Kafkasya krizi konusunda ise Kissenger özellikle ABD?nin stratejik çıkarlarını anımsattı. ABD?nin dünya çapında güven kazanması gerektiğini belirten Kissinger, özellikle İran?ın nükleer programı konusunda Rusya?ya ihtiyaç duyulduğunu belirtip işbirliği olasılıklarının peşine düşülmesini istedi.
Çin?le de Sudan?daki Darfur sorunu ve Tibet?le ilgili anlaşmazlıklar olduğuna dikkat çekerken, Çin?le de işbirliğine giderek Batı karşıtı bir milliyetçiliğin güçlenmesini önlemeleri gerektiğini vurguladı.
