Amerika kapitalizmi tartışıyor

ABD'nin önemli gazeteleri, dünyanın en büyük yatırım bankası olan Lehman Brothers'ın iflasını açıklamasının ardından New York Menkul Kıymetler Borsasının 11 Eylül 2001 terör saldırılarının ardından en kötü düşüşü yaşadığını ve istikrarsızlığın devam ettiğini yazdılar.

30 BİN KİŞİ İŞİNDEN OLACAK

New York Post gazetesi bugün kapağında 'Dow Jones endeksinin 504 puan düştüğünü ve Wall Street Krizinin Başladığını' belirterek krizin özellikle New York eyaletini derinden vuracağını yazdı. Gazetede yer alan habere göre, New York Valisi David Paterson krizin
eyalet gelirlerinde 1 milyar dolarlık bir düşüşe ve 30 binden fazla iş kaybına yol açacağını belirtti. New York Belediye Başkanı Michael Bloomberg ise daha iyimser olmaya çalışarak 'Bu dünyanın sonu değil, bu krizi de atlatırız' dedi.

Haberde Wall Street hesaplarının New York eyalet gelirlerinin yüzde 20'sine denk geldiği (yaklaşık 12 milyar dolar), New York kenti gelirlerinin ise yüzde 9'unu (yaklaşık 3,6 milyar doları) oluşturduğunu yazdı. New York Times gazetesi ise borsanın ABD Başkanı George Bush'un verdiği güvencelere rağmen 11 Eylül 2001'den bu yana yaşadığı en kötü krize girerek 504.48 puan düşüş yaşadığına işaret etti ve şimdi tüm gözlerin büyük sıkıntı içinde bulunan dünyanın en büyük sigorta şirketi American International Group'a
(AIG) çevrildiğini yazdı.

WALL STREET DÜNYA İÇİN ENDİŞELİ

Gazetede çıkan bir yorum yazısında ise gelecekte yatırım bankalarının küçüleceği ve Wall Street'in ekonomideki rolünün azalacağı yorumu yapıldı. Haberlerde, krizin özellikle New York'u vuracağı ve bu yıl içinde 25 bin işten çıkarmanın yaşandığı New York'ta dünkü krizle birlikte 10 bin işten çıkarmanın daha yaşanabileceği belirtildi.

Wall Street gazetesi ise 'AIG ve Lehman şoklarının dünya piyasalarını vurduğunu' belirterek İngiltere, Fransa, Almanya, Japonya, Güney Kore ve Hong Kong menkul kıymetler borsasında düşüşlere yol açtığını yazdı.

NEW YORK TİMES'A GÖRE KORKULACAK BİR ŞEY YOK

New York Times Lehman Brothers?ın iflası ve Merill Lynch?in satışıyla birlikte borsalarda gözlenen düşüşün o kadar da korkulacak bir şey olmadığı yorumunda bulunuyor. Ancak gazete, konut sektöründeki hacizlerin çok daha büyük bir krizi tetikleyebileceği uyarısında bulunuyor:

'Krizin denetim altına alınmasında hacizlerin önlenmesi büyük önem taşıyor ancak yetkililer, krizin bu boyutuyla ilgili olarak mantıkla açıklanamayacak ölçüde yavaş hareket ediyor. Ev sahiplerinin ödeyemeyecekleri konut kredisi borçlarını icra mahkemelerinde yeniden düzenlemelerine olanak tanıyarak hacizleri azaltmak için çok geç değil, ancak bunun için siyasi irade gerekiyor. Ayrıca seçim dönemi nedeniyle vergi indirimi uygulamak yerine, eyaletlere ve yerel yönetimlere devlet desteği vererek ekonomiyi canlandıracak akıllı adımlar atmak için de geç değil.'

'DENETİMSİZ KAPİTALİZİM DEĞİŞMELİ'

USA Today ise yaşanan krizde kötü yönetimin yanı sıra Washington?un gerekli düzenlemeleri yapmamasının da etkili olduğunu savunuyor. Gazete, Wall Street?e egemen olan ve denetimsiz kapitalizm anlayışını körükleyen mantığın değişmesi gerektiğini savunuyor:

'Acilen yapılması gereken şey, hasarı kontrol altına almaktır. Yeni iflasların yaşanması kaçınılmazdır, ancak kamu düzeni açısından bunun yavaş ve denetimli olması gerekir. Uzun vadede, mali piyasalarda düzenleyici önlemlerin devreye sokulması gerekiyor. Geleneksel bankalar eyalet yasalarıyla ve federal düzenlemelerle denetim altında tutulurken, Wall Street?te neredeyse tamamen denetimsiz bir dünya kurulmasına izin vermek mantıklı görünmüyor. Wall Street?teki sarsıntıdan alınması gereken ders daha fazla şeffaflık, denetim ve sorumluluktur. Daha az hırslı, ileriyi görebilen ve alçakgönüllü liderlere ihtiyacımız var.'