Kudüs'te 2 bin 100 yıllık duvar bulundu

Arkeologlar, bulunan duvarın, İkinci Yahudi Tapınağı döneminden bu güne kadar gelmeyi başaran kent duvarının en iyi korunmuş kısmı olduğunu belirttiler.

Duvarların yeri ilk olarak 19. yüzyıldaki araştırmacılar tarafından belirlenmişti.

Yapılan kazılarda ayrıca bu araştırmacıların kazdığı tünellerde araştırmacılara ait bira şişeleri, gaz lambası ve ayakkabılar da bulundu.

Araştırmacıların, yeni bulunan kısmı önümüzdeki birkaç yıl içinde ziyarete açılabileceğini belirttiler.

İsrail Antika Otoritesi adına kazıları yöneten Yehiel Zelinger, 'Duvarların buralarda bir yerde olduklarını biliyorduk' dedi. Zelinger, 'Duvarın 2 bin 100 yıllık kalıntılarının 3 metre yükseklikte olacak şekilde ayakta kalabilmiş olması muhteşem' diye konuştu.

Yapılan incelemelerde duvarın, İkinci Tapınak dönemine ait olduğu belirlendi. Bu dönem, M.Ö 2. yüzyıllar ile tapınağın Romalılar tarafından yıkıldığı M.S 70 yılı arasındaki dönemi kapsıyor.

Araştırmacılar, şehrin sınırlarını gösteren duvarın, şehrin en geniş zamanına ait olduğuna inanıyor. Yeni bulunan duvarın, Doğu Kudüs'ü çevreleyen 4 kilometrelik eski duvardan daha geniş olduğunu belirten uzmanlar, yeni duvarın yaklaşık olarak 6 kilometre olduğunu tahmin ediyor.

Araştırmacılara duvarın yerini belirlemelerinde en çok yardım eden ise 19. yüzyıldaki arkeologlar Frederick Bliss ve Archibald Dickie'nin haritası olmuş. Kazılarda Bliss ve Dickie'nin kullandığı tünelleri de bulan araştırmacılar, ayrıca tünellerin içinde bu iki araştırmacıya ait olduklarını belirttikleri bira şişeleri, bir ayakkabı ve gaz lambasını da bulmuşlar.

Bliss ve Dickie, kazdıkları tünelleri daha sonra kapatmışlardı. Bu tüneller, Zelinger'in 18 ay önce başlayan kazılarına kadar kapalı kalmıştı.

Araştırmacılar, yaptıkları kazılarda ayrıca İkinci Tapınak döneminin hem öncesine hem de sonrasına ait bazı aletler de buldular. Bunlar arasında kadın üretkenliğini simgeleyen figürler de yer alıyor. İncil'e göre bu tür figürlerin kullanılması yasaklanmıştı.

Aynı şekilde araştırmacılar, ikinci duvarın üstünde duvardan 400 yıl sonra inşa edilmiş Bizanslılara ait başka bir duvarın kalıntılarına da rastladılar.

CİHAN