10 Eylül?de merkezi İsviçre?de bulunan Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü?nde (CERN) yüzyılın deneyi olarak adlandırılan tarihin en büyük fizik deneyi gerçekleştirilecek. Fiziğin kaderini değiştireceği söylenen ve yerin 100 metre altında yapılacağı açıklanan deneyde dünyanın dört bir yanından bilim adamları, maddeyi oluşturan parçacıkları inceleyerek evrenin işleyişi hakkında detaylı bilgilere ulaşacak. Aralarında Türk ekiplerin de bulunduğu ve 36 ülkeden 2 binden fazla fizikçinin katılımıyla gerçekleştirilecek olan yüzyılın bu büyük fizik deneyinde, evrenin yüzyıllar önce oluşumu ve geleceği hakkında insanlığı aydınlatacak bilgilerin gün ışığına çıkması bekleniyor.
Big Bang, yani ?büyük patlama? teorisine göre, evrenin çok küçük bir noktadan ve çok yüksek bir enerji yoğunluğuyla patladığı iddia ediliyor. 10 Eylül?de CERN?de yapılacak Bilim adamlarının heyecanla beklediği ve fizik kuramları açısından bir milat olarak adlandırılan bu deneyde, bir parçacık hızlandırıcısında atom çekirdeğinde bulunan proton parçacıkları çok yüksek enerjiyle çarpıştırılacak ve ortaya çıkan parçacıkların evrendeki rolleri belirlenecek. Evrenin oluşumu ve işleyişi hakkında geniş bilgilerin elde edileceği bu deneyde Türk bilim adamları şu ana kadar hiç keşfedilmemiş yeni parçacıkların da açığa çıkabileceğini ve açıklanamayan birçok durumun gün ışığına kavuşacağını öngörüyor.
Bilimadamları kıyamet safsatalarını reddediyor
İSVİÇRE?DE 10 Eylül?de yapılacak deneyle ilgili birtakım kuşkular da ortaya atılıyor. Hatta Dan Brown, Melekler ve Şeytanlar kitabında büyük patlama olursa dünyayı içine çekecek büyük bir kara delik meydana geleceği iddiasında bulunuyor. Bilim adamları bu iddiaları ciddiye almadıklarını söylüyor: ?Açığa çıkacak olan enerji, büyük patlama anından sonra,s kısa bir zaman dilimindeki enerji yoğunluğuna denk gelecek. Bu nedenle kıyamet söylentileri asılsız.?
İSVİÇRE?DEKİ deneye Türkiye?den birçok üniversiteden bilim adamlarıyla öğrenciler de katılıyor ve hepsi bu deney sayesinde evrenin büyük şifrelerinin çözüleceği yorumunu yapıyor. CERN?deki deneye oluşum aşamasından itibaren katılan Türk ekiplerden biri ODTÜ ekibi. Prof. Dr. Mehmet Zeyrek ve Doç. Dr. Meltem Serin başkanlığında CERN?e katılan ekipte, öğrenciler laboratuar, öğretim üyeleri de fizik çalışmaları yapıyor. Zeyrek, deneye ilişkin ?CERN?deki deneyle ortaya çıkacak yüksek enerjiyle doğanın şifresini çözmeye yönelik sürprizlerle karşılaşabiliriz? diyor.
54 yıldır hazırlanılıyor 3 10 Eylül?deki patlamaya bilim dünyası 54 yıldır hazırlanıyor. 3 Bu patlama için yerin 100 metre altında bir laboratuar inşa edildi. 3 Patlamayı sağlayacak dedektör LHC üç parçadan oluşuyor. Bu parçalardan biri de 7 bin ton ağırlığındaki Atlas dedektörü. Bu bir süper bilgisayar, yapımı 20 yılda tamamlandı. Görevi ise parçacıkları hızlandırarak ışık hızına yakın bir hıza erişmelerini sağlamak.
Evrenin yüzde 4?ünü biliyoruz yüzde 96?sının gizemi ise ortaya çıkacak
DEDEKTÖR inşası ve fizik analizinde Türkiye?nin CERN?deki deneye büyük katkıları bulunuyor. Ancak Türkiye CERN?e üye olmadığı için bu deneyde söz sahibi değil. Bu nedenle Türk fizikçileri sadece deneye araştırmalarıyla katkıda bulunabiliyor. En kısa zamanda üyeliğin gerçekleşmesi gerektiğini belirten Türk Fizik Derneği Başkanı Prof. Dr. Baki Akkuş, CERN?deki gelişmeleri yakından takip ettiklerini söylüyor: ?LHC yani büyük hadron çarpıştırıcısı olarak adlandırılan deneyde ışık hızına yaklaşan hızlarda giden iki parçacık demeti havasız ortamda yüksek enerjiyle çarpıştırılacak. Deney sonuçlarının parçacıkların neden kütlesi olduğu, bu kütlenin varlığını sağladığı düşünülen Higgs parçacığının keşfedilmesi ve evrenin yüzde 96?lık bilinmeyen kısmının ne olduğu gibi sorulara yanıt vermesi bekleniliyor.?
Bilim dünyası bu ?değerli? patlamadan sonuç bekliyor
ÖĞRENCİLERLE birlikte CERN?deki deneye katılan ODTÜ ekibinden bir başka isim ise Doç. Dr. Meltem Serin: ?CERN?de 10 Eylül?de öncelikle protonlar hızlandırıcıya yollanacak. Daha sonra bu parçacıklar zıt yönlerde hızlandırılıp çarpıştırılacak. Bunun sonucunda çıkan parçacıklar incelenerek ya mevcut teoriler ispatlanacak ya da yeni teorilerin oluşması için ipucu elde edilecek. İlk defa bu kadar yüksek enerjiye çıkılacağı için bu deneyin bilimsel açıdan çok değerli olduğunu düşünüyorum.?
