Oğuz ESER / TIMETURK
Bünyesinde mobil operatör bulunan dünyada sayılı belki de tek sabit operatörlerden Türk Telekom, borsaya kote olmasının ardından 2008 ilk yarıyıl sonuçlarını 22 Ağustos 2008 Cuma günü, İstanbul Modern Sanat?ta yaptığı basın toplantısıyla açıkladı.
Basın toplantısına, Türk Telekom İcra Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Paul Doany, Avea Genel Müdürü Cüneyt Türktan?la birlikte katıldı. Türk Telekom?un ve Avea?nın ilk yarıyıl performansını değerlendirdi. Buna göre, Türk Telekom?un konsolide gelirleri, 2007?nin aynı dönemine göre yüzde 12 artarak 5 milyar YTL?ye ulaştı. Şirketin ilk yarıyıl karı 1,026 milyar YTL olarak gerçekleşti.
Türk Telekom?un satış gelirleri yüzde 12 artarak 4.977 milyon YTL?ye yükselirken, GSM faaliyetlerindeki gelirler yüzde 36 artarak 1.017 milyon YTL?ye ulaştı. Satış gelirlerine dâhil sabit hat gelirleri yüzde 7 artarak 4.081 milyon YTL oldu. Bir başka ifadeyle Türk Telekom?un 5 gelirinden 4?ü satıştan yani sabit hattan gelirken sadece 1?i GSM?den geldi.
TÜRK TELEKOM ZAMLARI SAVUNDU
Avea, müşteri sayısını 2008?in ilk yarısında 1,1 milyon artırarak 11 milyona çıkardı. Avea Genel Müdürü Cüneyt Türktan, ?8 bilinmeyenli denklem? olarak nitelediği kimin tarifesi daha ucuz keşmekeşiyle ilgili olarak, ?kendilerinin birim maliyet başına daha fazla konuşturduklarını? öne sürdü. (Hediye konturlar vs.)
Türk Telekom?un yakın zamanda yaptığı zamları savunan Doany, ?Biz yüzde 5 zam yaptık, bu enflasyonun neredeyse yarısı? ifadesini kullandı. Doany, ?çok konuşanın daha az birim maliyet ödeyeceği? sisteme doğru gittiklerini kaydetti. Ayrıca Türk Telekom Genel Müdürü, sabit hatlardaki, Avrupa ve dünyadaki azalma trendiyle ilgili olarak da, ?Abone kaybettiğimiz ya da kaybedebileceğimiz doğru, ancak elimizdeki abonelerin daha çok sabit hat kullanmalarını teşvik edecek tedbirler alıyoruz? açıklamasında bulundu. Türk Telekom, dünyadaki eğilimlere de uygun olarak önümüzdeki dönemlerde ?paket satışlara? ağırlık verecek. Yani aboneler ön ödemeli kampanyalarla sabit kullanımına teşvik edilerek, sabit hat abone sayısı korunmaya çalışılacak.
YAZILIM PARADİGMASINA SIKIŞAN PC SATIŞLARI
ADSL hakkında da bilgi veren Doany, Türkiye?de abone sayısının ilk yarıyılda 700 bin artarak, 5,2 milyona ulaştığını bildirdi. V-DSL2 (Daha hızlı bir internet servisi) testlerinin de tamamlandığı ve 100 bin noktada başlatılacağı açıklandı. ADSL abone sayısının önceki yıllara göre artış hızını Türkiye?de satılan PC sayısıyla ilişkilendiren Doany, ?geçtiğimiz yıl 10 milyon PC satıldı, 5 milyona yakın ADSL vardı. 8 milyon ADSL satılması için 20 milyon PC satılması gerekir' diye konuştu. PC markalarının ?zor bir sene geçirdiğini? söyleyen Doany, öğrencilere ve öğretmenlere yönelik hizmetleriyle ?fiyatları çok düşmüş PC? penetrasyonunu artırmayı hedeflediklerini ilave etti.
Sırf Türkiye?de değil, dünya genelinde de PC satışlarında bir azalma var. Avea Genel Müdürü bir ?belki? ile Türkiye?deki azalmayı AKP kapatma davasına da bağlasa da, sorunun temelinde sıkışmış yazılım paradigmaları yatıyor. Çok uzun yıllardır yazılım üzerine (yaklaşım tarzı hariç, nesne tabanlılık) yeni bir tuğla konulmadı. İşlemci endüstrisi, Intel ve AMD, çekirdek enflasyonu yaratırken, bunları optimal seviyede kullanacak ya da hayati bir şekilde ihtiyaç duyacak yazılım desteği sektöre gelmedi. İşyerinde ve evde kullanılan tek çekirdekli bir bilgisayar en fazla RAM artırımıyla istenilen düzeye ulaşabilir. Bu alanda tek aktif alan oyun sektörü, ancak yeni nesil oyunlar rüya makinelere ihtiyaç duyuyor. Microsoft?un Vista?sının başarısı da ortada. Bu da PC satışlarına etki ediyor. Intel ve Türk Telekom gibi dev firmaların ?sosyal sorumluluk? adı altında PC sayısını artırmak için projeler üretmesinin de nedeni belki bu. ?Tabi Türkiye?nin doğusu gibi kırsal bölgelerdeki insanların ihtiyaçları arasında PC ve internet öncelik olmaması da diğer bir etken.
3G NE KADAR GEREKLİ?
Basın toplantısındaki konuşulan başlıklardan biri de numara taşınabilirliği. Kasım başında devreye girecek hizmetle, aboneler numaralarını değiştirmeden istedikleri aboneye geçebilecekler. Önceki yıllarda devreye alınacak sistem, Turkcell?in itirazıyla mahkeme sürecine girmişti. Numara taşınabilirliğine hazır olduklarını söyleyen Avea Genel Müdürü Türktan, ayrıca 3G konusunda da tüm yatırımlarını tamamladıklarını kaydetti. 3G sayesinde, cep telefonları üzerinden mobil ya da IP TV ya da görüntülü arama gibi katma değerler taşınabilecek.
3G?nin birçok katma-değer satan (müzik, görüntü vs.) firma için büyük bir fırsat olacağı kesin ancak gerçekten ihtiyaç mı olduğu noktası hala tartışmalı. Örneğin, Amerika hala 2,5G?de ve gayet mutlular. Georgia Insititute of Technology?den Prof. İlhan Akyıldız, bir röportajında, 3G ile ilgili olarak ?killer application? oluşmadığını, mesh ağlar ya da cognitive radio (televizyon frekanslarındaki atıl alanların iletişim için kullanılması) gibi alternatif teknolojilerin ?daha efektif çözümler? getirdiğini söylemişti. Yine TIMETURK?te yer alan Los Alamos?tan Sami Ayyorgun?un sensor ağları da, 3G?ye alternatif olabilecek daha ucuz ve daha etkin yöntemler. Ne olursa olsun Türkiye hükümeti, 3G frekans ihalesinden elde edeceği gelirleri tepecek gibi görünmüyor.
İLETİŞİKLİK SORUNSALI
Türk Telekom?un basın toplantısında özellikle üzerinde durduğu kavram ?convergence? oldu. Aslında bir matematik terimini sektör ?yakınsama? diye çeviriyor. Daha doğru bir kelime belki de ?iletişiklik? olurdu. Yani her noktada ve her an, operatör bağımsız olarak, iletişim ağı içerisinde yer almak. Sektör için anlamıysa, farklı alanlardaki hizmetlerin dönüştürülebilir ve birbirleri arasında geçilebilir olarak verilmesi. Örneğin TV yayını için bir televizyon, mobil iletişim için cep telefonu ve internet için bir PC?ye ve normal telefon için sabit hatta ihtiyacınız tek bir sistem içerisinde çözülebilecek. Genişleyen iletişim ağı içerisinde her birey birer uç (node) haline gelecek. (AKP Milletvekili Edibe Sözen?in, porno sitelere kimlik numarasıyla girilsin rüyası gerçek olabilir.) Bu şekilde bulunduğunuz her noktada operatör bağımsız olarak iletişik kalabileceksiniz.
WIRO KONTUR YAMYAMLIĞINA ÇÖZÜM OLABİLİR
İletişiklik ya da yakınsama konusunda Türk Telekom basın toplantısında 3 yeni hizmetini de tanıtma fırsatı buldu. Bunlardan ilki Wi-Phone. Özetle bu hizmet, evi bir tür şirket haline getiriyor. Tek numara ve sesli yanıt sistemi sayesinde, evi arayanlar hane bireylerinden istedikleri kişiye ilgili numaraları tuşlayarak ulaşabilecekler. Toplantıda bahsedilmese de, bunun bir sonraki adımı, sesli yönergelerle mobilken de ulaşır (iletişik) olunması.
İkinci hizmet, fiyatları henüz belli olmasa da, oldukça faydalı görünüyor. Yurtdışını çıkanlar bilir, özellikle ?Lider Operatör?ün fiyatları gerçekten tam anlamıyla içe oturacak cinsten. Havaalanından çıktığınızı ve gittiğiniz yeri bilen bu operatör, nedense ?Ben geldim? demek için evinizi, eşinizi, dostunuzu aramaya kalktığınızda tam bir kontur yamyamına dönüşür. Avea ve Atilla Vitai?nin terk ettiği Vodafoane da çok farklı değildir muhtemelen.
Turk Telekom işte bu yaraya parmak basmış görünüyor. (Fiyatları belli olmadığından merhem olur mu belli değil) WIRO adını verdikleri servisle, üye olanlar yurtdışına çıktıklarında, Türkiye?yi aradıklarında sanki sabit hatla arıyorlarmış gibi olacak.
KANSER RİSKLİ HİZMET
Türkiye?nin en büyük operatörünün toplantıda duyurduğu son hizmeti FemtoCell. Anlamıysa evin ve şirketin içine küçük bir baz istasyonu kurulması. Özellikle 3G gibi yüksek bant genişliği servislerde, hizmetin kalitesi istasyondan uzaklıkla ters orantılı. Bu sorunu, tabi bir de yatırım maliyetini de aşmak isteyen Avea, böyle bir hizmeti duyurdu.
Ancak bu hizmetin çok büyük sakıncaları bulunuyor. TIMETURK?te yer alan ve Amerika?nın Kanser Patronu Dr. Ronald R. Herberman, fakültesindeki öğrenci ve öğretim üyelerine bir e-posta göndererek, ?özellikle çocukların? cep telefonlarından yani manyetik alanlardan uzak tutulmasını istemişti. Neden olarak, cep telefonlarıyla, kulak, beyin gibi kanser türleri arasında ?neden sonuç ilişkisi?nin net olarak ortaya konulmasa da ?istatistiksel? bağlantının olduğunu göstermişti. (Hatırlarsanız, sigara firmalarının dev oldukları ve Amerika?daki her aktör-aktrisin elinde sigarayla ekranlarda boy gösterdiği yıllarda, sigarayla kanser arasında da neden sonuç ilişkisi yoktu).
Paul Doany, bu hizmetin sağlık etkileri konusundaki sorumuza, sektörde ?standartları belirleyen kurumlara üye olduklarını? ve ?ellerindeki bilgiyle (yani nedense bir türlü bulunamayan şu neden-sonuç ilişkisi) böyle bir risk görmediklerini? söylemekle yetindi. Sağlık Bakanlığı?nın zaten böyle bir standart belirleyecek bir altyapısı ve hazırlığının olduğunu düşünmek fazlasıyla iyimserlik olurdu.
DİĞER DETAYLAR
Kırgız Telekom?la ilgili soruya ?ilgilendiklerini? ve ?20 kişilik bir ekip gönderdiklerini? ancak daha fazla detay vermeyen Doany, Makedonya, Bosna ve Azerbaycan Telekom?larıyla da eğer özelleştirme planı ortaya çıkarsa ihaleye katılabileceklerini kaydetti. Daha önce de Balkan ülkelerinden birindeki ihaleyi (Bulgaristan), Türk Telekom ve Turkcell birbirlerinin ayaklarına basarak kaybetmiştiler.
Toparlayacak olursak, Türk Telekom Genel Müdürü Paul Doany, oldukça hareketli ve canlı göründü. Neredeyse tüm sorulara cevap verdi. Buna karşılık Avea Genel Müdürü Cüneyt Türktan, biraz stresliydi. Son senelerde yaptığı satın almalarla (Argela, Innova vs.) Türk Telekom?un ?bir teknoloji şirketi? mi olmak istediği sorusuna Doany, ?biz teknoloji şirketi değil, teknolojiye yatırım yapan bir şirket olmak istiyoruz? cevabını verdi. Bu cevap, Türk Telekom?un daha agresif bir rekabet izleyeceği ve Avea?ya ?yatırım? yaparak onun kendi ayakları üzerinde durmasını ve gurup üzerindeki yükünün hafifletilebileceği şeklinde okunabilir.
