Dr. Manzur Ejaz*
Sovyetler Birliği insan gelişimi için birçok kaynak harcadı. Diğer Sosyalist ülkelerde olduğu gibi, eğitim ve diğer insan hizmetleri her vatandaş için sağlanmaktaydı. Sonuç olarak, Sosyalist ülkelerin vatandaşları yüzde yüz okuma yazma oranına sahip, temel sağlık hizmetlerine ve diğer imkanlara ulaşabilen insanlardı.
Pakistan?ın kaderi Pekin Olimpiyatlarına kenetlendi. Ülkenin olimpik talihi, politik ve ekonomik ufuklarının daima karanlık olduğu gibi doğuşundan bu yana hiç değişmedi.Bu olay olağandışı gelişme göstergelerinin inşasına dair tuhaf isteğimi ateşliyor. Bu sefer Pakistan?ın İstatistik Bürosu expertleri ve spor tiryakilerinden, olimpiyat madalyaları ve ekonomik gelişmenin seyrini birlikte gösteren bir katalog hazırlamalarını istiyorum: çünkü madalya kazanan ülkelerin çoğu gelişmiş endüstri ülkeleri oluyor.
Çin, Pekin Olimpiyatlarında, Amerika?nın biraz gerisinde kalarak, en çok madalya kazanan ikinci ülke. İmalat eşyalarında ikinci büyük üretici olan ve Amerika?yı bir kademe arkadan takip eden Çin?in Olimpiyatlar?da başarılı olması sizce bir tesadüf mü? Gelecek sene Çin, Amerika?yı sollayıp endüstiriyel üretimde dünya lideri olacak. Bu yüzden 2012 Londra Olimpiyatların?da Çin?in dünyayı rahatsız etmesi sizce bir sürpriz olur mu?
Rusya ve diğer Batı Avrupa devletleri de Olimpiyatlarda birçok madalya kazandı. 2005?te Avrupa?nın toplam nüfusu 728 milyondu, Hindistan?dan oldukça küçük ama Pakistan?dan beş kere daha büyük. Bununla birlikte Hindistan bir madalya kazandı ve Pakistan?ın bronz kazanmak için bile hiç umudu yok. Ne yazık!
Yine de Afrika ve Batı Hindistan ulusları atletlerinin başarılarını nasıl izah edebilirsiniz? Bütün pist yarışlarını ve belli bir spesifik dayanıklılık gerektiren oyunların hepsini kazanıyorlar. Belki yalnızca Afrika kökenli bireylerin birtakım doğal fiziki niteliklere sahip olduğunu söyleyebilirsiniz: bacakları diğerlerine nazaran daha hızlı koşmalarını sağlayabilir, gibi. Ama kısa boyları ve çıtkırıldımlıklarıyla ünlü olup, Pekin?de dereceye giren Güney ve Kuzey Kore?lilere ne demeli?
Kaba eleştirim veya basit varsayımım ¬?Olimpiyatlardaki başarının endüstriyel büyümeyle yakından ilişkili olması? hiç olmazsa Hint Yarımadasının atletleri kadar kötü olmayıp, dereyece giren Ruslar ve eski Sovyet devletleri, Batı Avrupalılar ve Orta Asyalılar sorusunu akla getir miyor mu?
Rusya?nın teknolojik kapasitesinin çok yüksek bir gelişim gösterdiğini unutmamalıyız. Sovyetler, Amerikan teknolojisiyle yarışıyordu ve sadece ekonomik sistemleri yüzünden bu yarışı kaybettiler ya da sosyal kaynaklarındaki gerekli dinamikerin eksikliği yüzünden. İğneden uçağa kadar her türlü şeyi yapabiliyorlardı. Tabii pazarlanabilir şeyler üretmemeleri ayrı bir mesele. Yine de, teknolojik güçleri hakkında kimsenin şüphesi olamaz.
Üstelik Sovyetler Birliği insan gelişimi için birçok kaynak harcadı. Diğer Sosyalist ülkelerde olduğu gibi, eğitim ve diğer insan hizmetleri her vatandaş için sağlanmaktaydı. Sonuç olarak, Sosyalist ülkelerin vatandaşları yüzde yüz okuma yazma oranına sahip, temel sağlık hizmetlerine ve diğer imkanlara ulaşabilen insanlardı. Sonuçta Batı Avrupa ve Orta Asya insanları da bu sistemden faydalandılar. Sistemin çok kısıtlayıcı ve sosyal olarak boğucu olması ayrı bir tartışma konusu.
Böylece, Hint Yarımadası uluslarının ne endüstriyel tabanda ne de modern kültürde gelişmediği meydana çıkıyor. Vatandaşlarına en temel hizmetleri verme konusunda da başarısız oldular. Müşteri arayan, ekonomik bir dev olarak zuhur eden Hindistan, Olimpiyatlarda tam olarak ortaya çıktı. Bu gösterdi ki Hindistan?ın ekonomik büyümesi lekeli ve canlılık getircek bir ekonomik güce ihtiyacı var. Bu güç ne Sosyalist ve Kapitalist sistemin zararlarında ne de topluma önerdikleri faydalarda.
Pakistan?ın durumu daha da kötü. Hâlâ eski feodal yönteme saplanmış veya en azından hâlâ feodal kültürün pençesinde kalmış durumda. Kolsuz elbiselerle televizyona ve billboardlara çıkan birkaç kız, egemen halka pek yansımıyor. Elit tabaka kendi insanlarını önemsemedi ve bütün şekerlemeleri kendileri için ayırdı.
Hepsinin üzerine genel anarşi, ticarileştirmenin (commercialization) ve durumu daha da kötüleştiren hükümet iradesinin yokluğunun ardından geliyor. Kamu arazilerinin muhtaç ve güçlüler tarafından tecavüze uğraması, genç ve hedefi olan atletlerin her türlü sporu zevk veya profesyonel gelişim için oynamasına olanak ve yer bırakmıyor. Yani koşucular için Afrikalılar gibi koşabilecekleri hiçbir yer yok. Pakistan gençliği tüm dünyanın en kötü olanaklarına sahip. Bu perde arkasıyla, Dünya Olimpiyatlarında hiçbir yerde olmamamız şaşırtıcı olmamalı.
*Pakistan asıllı eski Beyaz Saray Danışmanı.
Bu makale Mustafa Burak Sezer tarafından TİMETURK için tercüme edilmiştir.
