Gürcüler ve Osetler arasında başlayan savaş, Rusya?nın da katılmasıyla tüm bölgeye yayılma potansiyeli taşıyan bir tehlikeye dönüştü. Eğer silahlar kısa sürede susturulamaz ve savaş genişlerse, bölgesel dengeler ve enerji hatları bağlamında Türkiye?yi de yakından ilgilendirecek ciddi gelişmelere kapı açılabilir.
Uzun süredir planladığı bir askerî operasyonu hızla uygulamaya koyduğu izlenimini uyandıran Gürcistan Devlet Başkanı Saakaşvili?nin, dün öğle saatlerine kadar ilk raundu başarıyla tamamladığı söylenebilirdi. Ancak Rusya birliklerinin Güney Osetya?ya girmesiyle birlikte durum değişmeye başladı.
Olimpiyatlar dolayısıyla Pekin?de bulunan Rusya Başbakanı Putin?in ?saldırganın cezalandırılacağı?nı açıklaması, Moskova?nın izleyeceği tutumun ilk işaretiydi. Putin, ABD Başkanı Bush da dahil görüştüğü bütün liderlerden ?Gürcü saldırısına karşı atacakları muhtemel adımlar için? anlayış ister gibiydi. Bunu Devlet Başkanı Medvedev?in Rusya?nın bölgedeki barış güçleri ve yasal misyonu ile ilgili sözleri izledi. Ve Moskova savaşa girdi.
* * *
Kısa sürede ?ülke bütünlüğünü sağlayarak? mutlaka NATO?ya girmeyi planlayan Saakaşvili?nin, bu harekâtı ABD?yle koordinasyon içinde yaptığı pek kuşku götürmüyor. Kullanılan yöntem (önce ateşkes ilan edilmesi, ardından atağa kalkılması) ve seçilen gün (olimpiyatların açılışı) özellikle dikkat çekiyor.
4,6 milyonluk Gürcistan?ın, nüfusu 60 bin olan Güney Osetya?yı kısa sürede dize getirmesi zor değildi. Kaldı ki bazı kaynaklar, Gürcü askerî bütçesinin son dört yılda 30 kat arttığına işaret ediyordu.
Ancak Rusya ile, İran ve Kuzey Kore?den enerji alışverişine kadar bir dizi alanda işbirliği çabası içinde olan Batı?nın, Tiflis?i nereye kadar destekleyeceğini kestirmek zor.
Ayrıca Saakaşvili içerde muhalefeti şimdilik bastırmış da olsa, etnik sorunlar bakımından zor durumda. Özellikle de Güney Osetya?ya göre daha güçlü durumda olan Abhazya?nın ?savaşın sürmesi halinde Tiflis?e karşı ikinci cepheyi açma? tehdidi göz ardı edilecek gibi değil.
* * *
Ancak Rusya uzun süredir hukuken Gürcistan?a bağlı, ama fiilen bağımsız durumdaki Abhazya ve Güney Osetya ile ilgili net bir tutum alamıyordu. Bir yandan onlarla sıkı ekonomik ve siyasi ilişki kuruyor, ?Kosova?ya inat? gerekirse onları tanıyarak ?yeni KKTC?ler yaratacağı? tehdidini dile getiriyordu. Bir yandan da bu küçük cumhuriyetler için Batı ile ilişkilerini bozmaktan kaçınıyordu. Moskova?nın yoğun çabaları sonucu, NATO?nun nisan ayındaki Bükreş zirvesinde, ABD?nin önerisine karşın Almanya ve Fransa?nın muhalefetiyle Gürcistan ve Ukrayna?nın bloka üye alınması ertelenmişti.
Rusya statükoyu korumaktan ve böylece Gürcistan?ın NATO üyeliğini engellemekten yanaydı. Ancak Tiflis?in Güney Osetya?da askerî güce başvurması karşısında Moskova?nın seçenekleri azaldı. Kremlin, çoktan beri kendisi için bölgede bir ?çıbanbaşı? haline gelen Saakaşvili?nin bu en iddialı saldırısını aynı sertlikte yanıtlamaya karar verdi. Böylelikle belki de son yıllarda kendisine karşı Batı?dan gelen (biçimsel olarak Tiflis çıkışlı ve ?Batı desteğiyle? organize edilen) en büyük atağı sıfır tavizle karşılama riskine girdi.
Bundan sonrası çok önemli. Rusya, Güney Osetya?yı Gürcülerin elinden kurtarma amacıyla yetinecek mi, yoksa ?saldırganın cezalandırılacağı? açıklaması Tiflis?e kadar uzayacak bir savaşa mı dönüşecek? Nerede durulacak? Bu noktada sorunun, yakın zamanda önce Rusya-Batı mücadelesine, ardından da Rusya-Batı pazarlığına dönüşmesi ihtimali var.
Her durumda Moskova ortalığın uzun süreliğine ve aşırı derecede karışmasından çok çekiniyor. Birincisi, Kafkasya?da kendisine bağlı İnguşetya, Karaçay-Çerkez Cumhuriyeti, Dağıstan, Çeçenistan gibi ?hassas? cumhuriyetlerdeki muhtemel huzursuzluklardan korkuyor. İkincisi, savaş yayılır ve yanı başındaki Soçi kentini tehdit ederse, Kremlin?in büyük önem verdiği 2014 Soçi Olimpiyatları iptal edilebilir.
* * *
Güney Osetya?da başlayan savaş eğer hemen bastırılamazsa sonuçları çok ağır olabilir. Yalnızca Rusya, Gürcistan ve öteki Kafkasya ülkeleri açısından değil. Eğer olay ?Büyük Kafkas Savaşı? haline gelirse, siyasetten enerji hatlarına kadar bölgeye büyük yatırımlar yapan Batı ile birlikte Türkiye de ciddi zararlar görebilir. Ayrıca savaşla birlikte Türkiye?nin Kafkasyalı kökenli yurttaşları arasında gözlenen hareketlenmeler de Ankara?dan medyaya kadar herkesin özel önem göstermesi gereken çok nazik bir konudur.
Taraf / Hasan Aksay
İLGİLİ HABERLER
Gürcistan askeri yardım isteyecek
Medvedev, çekilme şartını açıkladı
Rusya: Osetya'da ölü sayısı 2 bin
Zeyno Baran bu işe ne diyor?
Savaşın acı yüzü / Foto Galeri
Kafkaslar'daki çatışmaların arkasında ne var?
Rus jetleri BTC'yi bombaladı
AB, ABD ve NATO Gürcistan yolunda
Kızılay savaş bölgesinde
