İnternet ortamında satılan ilaçların yüzde 62'sinin sahte ya da gerekli miktarın altında etkili madde içerdiği, geriye kalan ilaçların yüzde 16'sının yasa dışı yollardan ithal edildiği, yüzde 33'ünün tüketiciye yönelik bilgilendirme broşürü içermediği bildirildi.
Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Toplum Sağlığı Araştırma ve Geliştirme Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nazmi Zengin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte internet üzerinden kontrolsüz ilaç satışlarının yapıldığını söyledi.
İnternet üzerinden yapılan ilaç satışlarının sakıncalı olduğunu, buralarda satılan ürünlerin güvenilirliğinin olmadığını öne süren Zengin, internet aracılığıyla yapılan satışlar hakkında çok sayıda çalışma yapıldığını belirtti.
Bu konuda son olarak Avrupa Güvenli İlaca Erişim İttifakı (European Alliance for Access to Safe Medicines) tarafından araştırma yapıldığını ifade eden Zengin, 'Araştırma için internetten ilaç satışı yapılan 100 web sitesi üzerinden aslında reçeteyle satılması gereken çeşitli ilaçlar ısmarlandı. Web sitesi seçimi yapılırken sayfada düzgün İngilizce kullanılması, eczacı erişim olanağı sunması, telefonla provizyon alınması gibi ciddiyet ölçütlerine dikkat edildi' dedi.
İnternet üzerinden alınan ilaçların, genellikle 'doktorun, istenilen ilacı yazmayacağının düşünüldüğü' gerekçesiyle yapıldığı görüşünü savunan Zengin, şunları kaydetti:
'Bu ilaçlardan bazıları ise doktorlara yazması teklif edilemeyen ilaçları oluşturuyor. Bunların çoğu 'yaşam tarzı' ilaçları denen türden ilaçlar. Cinsel fonksiyonla ilgili olanlar en çok bilinenleri.
Hekimler, zararlı olabilir dediği halde insanlar bunları edinip denemek, bir sorun olmazsa kullanmaya devam etmek eğiliminde. Doktorlar da hastayı riske atmamak ve sosyal güvenlik kurumlarının olanaklarını etkisi kuşkulu konularda heba etmemek için hassas davranıyorlar.
Zayıflama ilaçları da genellikle böyle. Tıbbi olarak şişman olmayan ama illa zayıflamak isteyen kişiler de bu tür ilaçları kullanmak isteyebiliyorlar.'
Zengin, araştırmaya göre, ilaç alan kişilerin çoğunu çalışma temposu yoğun kişiler olduğunu belirterek, 'ABD'de yapılan bir çalışma, internet üzerinden ilaç alanların çoğunun 45-55 yaş arası iş adamı olduğunu ortaya koymaktadır' dedi.
Araştırmaya göre, 'ilaçların yüzde 62'sinin sahte ya da gerekli miktarın altında etkili madde içeren ilaçlar olduğunun' belirlendiğini ifade eden Zengin, 'Geriye kalan ilaçların ise yüzde 16'sı yasa dışı yollardan ithal ediliyor, yüzde 33'ü tüketiciye yönelik bilgilendirme broşürü içermiyor' diye konuştu.
Zengin, güvenilir olsun ya da olmasın, reçeteyle satılması gereken bu tür ilaçların, internet üzerinden satılmasının 'yasa dışı' olduğ unu bildirdi.
Araştırmaya alınan ilaçların sadece yüzde 4.4'ünün lisanslı olduğunu vurgulayan Zengin, şunları kaydetti:
'Yani neredeyse tamamının, herhangi bir mesleki, yasal ya da güvenlik kuruluşu tarafından onaya sahip olmayan ilaçlar olduğu belirlendi.
İlginç bir nokta, internet üzerinden temin edilen ilaçlardan her beş tanesinden birinin tanıtım sayfasında bir dernek ya da birlik tarafından onaylandığı yazıyordu. Oysa bu dernek ya da birliklere verilen linklerin yüzde 80'inden fazlasının çalışmadığı ya da uydurma olduğu saptandı' dedi.
Zengin, araştırmaya alınan ilaçların başında erkeklerde cinsel gücü artıran ilaçların satışının yapıldığının belirlendiğini belirterek, en çok satışı yapılan diğer ilaçları şöyle sıraladı:
'-Cinsel gücü artıran ilaçlar,
-Kolesterolü düşürmeye yardımcı ilaçlar,
-Akciğer hastalığında kullanılan bronş genişletici ilaçlar,
-Alzheimer hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar,
-Depresyon ilaçlarından bazıları,
-Şizofreni tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar.'
Yasa dışı olarak internetten ilaç satışını önlemek için arama motorlar ının, illegal ilaç pazarlayan siteleri kapsamlarından çıkarması gerektiğini belirten Zengin, bu konuda yapılması gerekenleri şöyle sıraladı:
'-Yerel eczacı dernekleri, birlikleri, tabip odaları, tıbbi uzmanlık dernekleri gibi kuruluşlar bu konuda halkı uyarmalı,
-İnternet üzerinden satışı güvenli ilaç adlarını içeren listeler oluşturmalı,
-Yasal mevzuat yoksa geliştirilmesi, varsa uygulanması için baskı oluşturmalı,
-Kredi kartı şirketleri, yasa dışı ilaç satışı yapanlara servis sağlamamalı,
-Kargo şirketleri, bu tür satış yapan firmalarla çalışmamalı.'
Zengin, Türkiye'de internet üzerinden ilaç satışının yapılmasına hukuken izin verilmediğini vurgulayarak, '1262 sayılı Tıbbi Müstahzarlar Kanunu'nun 1. maddesindeki 'Tabip reçetesi ile verilmesi meşrut olanlar ancak reçete mukabilinde ve diğerleri reçetesiz olarak münhasıran eczanelerle ecza ticarethanelerinde kanunu mahsusuna tevkifan satılır' hükmü ile bu tür yerlerden ilaç satışına izin verilmemektedir' dedi.
Türkiye'de online ilaç satışı yapan sitelerin çoğunun Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsat gerektirmeyen etken maddeleri içeren ilaçları pazarladıklarını belirten Zengin, 'Bunların bir kısmı da bitkisel kökenli olduğu için Tarım Bakanlığından ruhsatlı. Ülkemizde yerleşik sitelerden büyük sorun olduğunu düşünmüyorum. Asıl tehlike maillerimize sürekli spam gönderen birçoğu Hindistan ya da uzak doğu kökenli siteler' diye konuştu.
