Sayıştay?ın trafik kazaları hakkındaki raporuna göre, Türkiye?de trafik güvenliği konusunda ulusal düzeyde bir strateji hayata geçirilememiş durumda. Trafik işaretleri standartlara uygun değil, sürücü kurslarında verilen eğitim ise yetersiz
Her yıl binlerce insanın hayatını kaybettiği ve yaralandığı trafik kazalarını önleme ve azaltma konusunda yetersiz kalınan Türkiye?de, trafik kazası riski yüksek seviyelerde bulunuyor.
Sayıştay Başkanlığı?nın hazırladığı 'Trafik Kazalarını Önleme Faaliyetleri' başlıklı raporundan derlenen bilgilere göre, Türkiye?de yolcu taşımacılığının yüzde 95?inin, yük taşımacılığının da yüzde 92?sinin karayolları vasıtasıyla gerçekleştirilmesi nedeniyle kaza riski artıyor.
Rapora göre, Türkiye?de trafik güvenliği konusunda ulusal düzeyde bir strateji hayata geçirilememiş durumda bulunuyor. Trafik kazalarının önlenmesinde önemli hususlardan biri olan trafik işaretleri de standartlara uygun değil.
Örneğin, sadece 2006 yılında 11 bin 154 kazanın meydana geldiği yerde yol bakım ve onarım çalışması yapıldığı tespit edilirken, yine aynı yılda bin 172 kazada trafik lambalarının çalışmadığı ve 237?sinde ise aydınlatmanın bozuk olduğu istatistiklere yansıyor. Ayrıca son yıllarda, işaretleme eksikliği nedeniyle Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) ve belediyelere, özellikle sigorta şirketleri tarafından davalar açılıyor.
Karayollarında yatay ve düşey trafik işaretlemelerine yönelik mevcut standartlara da uyulmuyor. KGM ve belediyelerin sorumluluğundaki bazı yollarda, yatay trafik işaretlerinin silinerek görünürlüklerini kaybettikleri, özellikle şehir içlerinde yaya geçidi ve diğer yol çizgilerinin hiç çizilmediği, çizili olanların ise silinme ve kirlenme nedeniyle görünürlüklerini yitirdikleri görülüyor.
SÜRÜCÜ KURSLARININ EĞİTİMİ YETERSİZ
Rapora göre, motorlu taşıt sürücü kurslarında verilen eğitim, kursu tamamlayan kursiyerlerin trafikte güvenli bir sürücü olarak yer almalarına yetmiyor.
Kurslarda verilen eğitimin müfredatı revize edilip, günün koşullarına uygun hale getirilmemiş durumda.
Sürücü adaylarının araç kullanma kabiliyetleri de direksiyon sınavlarında tam olarak ölçülemiyor. Direksiyon sınavlarının yapıldığı güzergahlar da trafik işaret ve levhaları bakımından yetersiz ve aynı zamanda sürücü adayının sürüş yeteneğini ölçebilecek alt yapıya sahip durumda değil.
OKULLARDA VERİLEN TRAFİK EĞİTİMİ
2002-2005 yıllarını kapsayan ölümlü-yaralanmalı trafik kazalarına karışan sürücülerin eğitim düzeylerine bakıldığında, yaklaşık yüzde 50?sinin ilkokul mezunu olduğu görülüyor. Bu oran da eğitim-kaza ilişkisinin önemini ortaya koyuyor.
Türkiye?de okullarda trafik ve ilk yardım dersleri genel olarak trafik güvenliğine ilişkin eğitim almamış öğretmenler tarafından verilirken, uygulamalı eğitim materyallerinden ve alanında deneyimli Emniyet Genel Müdürlüğü personelinden gerektiği ölçüde yararlanılmıyor. Bu da trafik eğitiminden beklenen olumlu sonuçların alınmasına engel teşkil ediyor.
HIZ VE ALKOL KONTROLLERİ
Sayıştay raporuna göre, radarla hız kontrolleri de etkin ve sürekli bir şekilde yapılamıyor.
Yerinde inceleme yapılan illerde, hız ihlallerinin yoğunlaştığı noktaların belirlenmesine ilişkin özel bir çalışma yapılmazken, hız kontrollerinin, genellikle sürücüler tarafından yerleri bilinen veya tahmin edilen alışılagelmiş yerlerde ve genel olarak sabit bir şekilde sürdürüldüğü görülüyor.
Şehir içerisinde trafik akışını rahatlatmaya yönelik olarak yapılan çevre yolu, alt geçit ya da yol genişletme çalışmaları trafiğin hızlanmasına yol açıyor. Rapora göre, insan yerine araçlara öncelik veren bu yaklaşım, hız kontrollerinin yasal sınırlar içerisinde uygulanabilirliğini güçleştirdiği gibi yerleşim bölgelerinde ölümlü trafik kazası riskini önemli ölçüde artırıyor.
Şehir içerisindeki mevcut yollarda araçların yüksek hızla seyrettiği noktaların tespiti yapılması ve söz konusu noktalara kameralı denetim sistemi yerleştirilmesi ya da ihbarlı kontrol yöntemi yerine plakaya ceza yazma uygulamasına geçilmesi önem taşırken, hız ihlalleri için optimum çözüm sağlanması yönünde ilgili tüm kurumların koordinasyon içerisinde hareket etmesi gerekiyor.
Alkol kontrollerindeki teknik yetersizlikler ve eksik uygulamalar da bu kontrollerden beklenen etkiyi azaltıyor. Sürücülerdeki alkol miktarını nefes yoluyla ölçmede kullanılan alkolmetre cihazlarının tümü, alkol tespitine ilişkin tarih, saat ve ölçüm sonucu ile cihaza ait seri numarasını gösterir çıktı verebilme özelliğine sahip cihazlar bulunmuyor.
TRAFİK DENETİMLERİ
Trafik denetimlerinin planlanması ölçülebilir amaç ve hedeflere dayanmadığına ve yerel koşulların farklı özelliklerini tam olarak dikkate alınmadığına dikkat çekilen rapora göre, EGM?nin trafik denetimlerine ilişkin kısa, orta ve uzun vadeli hedeflerinin bulunmaması, denetimlerin planlanması maksadıyla hazırlanan kontrol programlarının ölçülebilir amaç ve hedeflere dayanmaması ise trafik kazalarının ya da kural ihlallerinin önlenmesine engel oluyor.
Denetimleri teknolojik imkanlarla modernize etmeyi hedefleyen Trafik Bilgi Sisteminden de etkin bir şekilde faydalanılmıyor.
ÖLENLERİN YÜZDE 22?Sİ YAYA
Yaya denetimlerine yeterli öncelik verilmemesi, yayaların kurallara uyma alışkanlıklarının yeterince sağlanamamasına sebebiyet verirken, son 10 yılda trafik kazaları sonucunda hayatını kaybedenlerin yaklaşık yüzde 21,7?sini yayalar oluşturuyor.
Yaya yoğunluğunun fazla olduğu kavşak ve yaya geçitlerinde yayaların sözlü olarak ikaz edilmeleri hususu kontrol programında belirtilmekle birlikte sözlü uyarı yapmak ve bu suretle yayaların kurallara uyma konusunda alışkanlık edinmelerini sağlamak yönünde trafik ekiplerince herhangi bir kontrol yapılmıyor. Sürücüler tarafından da 'yaya geçitlerinde ilk geçiş hakkı yayalarda' olduğu kuralına riayet edilmiyor.
Öte yandan, para ceza tutanakları vergi daireleri tarafından zamanında tahakkuk ve tahsil edilemiyor, ceza puanı uygulaması da sürücü davranışlarını düzeltme yönünde etkin bir araç olarak kullanılamıyor.
ÖNERİLER
Raporda, trafik kazalarını önlemeye yönelik faaliyetlerin etkinliğinin süreklilik temelinde geliştirilmesi olduğu vurgulandı.
Sayıştay?ın raporunda bu kapsamda, şöyle denildi:
'Türkiye?de özetle, trafik kazalarının belli bir plan dahilinde azaltılması ve bu amacı gerçekleştirecek kaynakların hedefe yönelmesini sağlayacak ulusal trafik güvenliği stratejisi hazırlanması, okul çağında yaklaşık 15 milyon çocuğa güvenlik odaklı trafik eğitiminin etkin şekilde verilmesinin önündeki engellerin kaldırılması gerekli.
Trafik genel eğitim planına işlerlik kazandırılması, sürücü kurslarının eğitim kalitesinin yükseltilmesi ve daha etkin denetlenmesi, toplumun trafik güvenliği konusunda bilgilendirilmesi ve bilinç düzeyinin yükseltilmesi amacıyla radyo ve televizyonların üzerlerine düşen görevi yerine getirmeleri, personel araç gereçlerin daha verimli kullanılması, fahri trafik müfettişliği sisteminden daha etkin yararlanılması ve trafik cezalarının kural ihlallerini azaltıcı etkisine işlerlik kazandırılması zorunluluk arz ediyor.'
AA
