Sovyetler Birliği'nin çöküşünü başlatan Afganistan, ABD'ye de aynı etkiyi yapar mı? Afganistan'daki son gelişmeler, bu ülkede yürütülen askerî harekâtla ilgili tartışmaları, ABD'de Irak Savaşı tartışmalarının önüne geçirdi.
Irak'ta asker bulundurulması konusunda farklı düşünen ABD başkanlık yarışının her iki adayı Barack Obama ve John McCain, farklı platformlarda yaptıkları açıklamalarda, Afganistan'da asker artırımını ve askerî operasyonların yoğunlaştırılmasını savunuyor. Ancak Barack Obama'nın dış politika danışmanları arasında yer alan eski Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı ve dış politika uzmanı Zbigniew Brzezinski'den farklı bir çıkış geldi. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgal ettiği 1979'da dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter'ın ulusal güvenlik danışmanı olan Brzezinski, Huffington Post internet gazetesine ve İngiliz Financial Times gazetesine yaptığı açıklamalarda, 'ABD olarak, Sovyetler'in hatasını tekrarlıyoruz.' uyarısı yaptı.
1998'de 'Le Nouvel Observateur' dergisine yaptığı açıklamada, ilk kez, Afganistan'da Sovyetler'in işgalinin başlamasından önce buna karşı direniş hareketinin başlamasında rolünü kabul eden Brzezinski, 'böylece, Sovyetler'in işgalini sıkı, moral bozucu, bir dağlık savaş tiyatrosu işgaline çevirmeyi' hedeflediklerini kaydetmişti. Brzezinski, Barack Obama'nın Afganistan'a 10 bin ek asker gönderilmesini savunması konusunda, 'Afganistan'a asker yığmanın sorunun bütün çözümü olmadığını bilmek, Obama için de genel olarak Amerikan politikası için de çok önemli. İstemeden, Rusların hatasını tekrarlama riskimiz gittikçe yükseliyor. Eğer bu olursa büyük trajedi olur.' değerlendirmesini yaptı. Sovyetler'in Afganistan'ı işgal ettiğinde komünizme sempati duyan orduya ve elitlere çok güvendiğini anlatan Amerikalı uzman, Afganistan'daki demokratik elit sınıfın gücünün olduğundan fazla görülmemesi uyarısı yaparak, 'Derin şekilde muhafazakar olan ve keskin değişimlere direnci olan Afgan toplumu topluca bize karşı dönebilir.' diye konuştu. Brzezinski, bu ülkede son zamanlarda operasyonlarda meydana gelen bazı sivil zayiatların artması halinde, Afgan halkının Batı güçlerine karşı çıkma sürecinin ivme kazanacağını ileri sürdü.
McCain'in etrafında 4'üncü dünya savaşı isteyenler var
Harvard ve Columbia üniversitelerinde profesörlük yapan, Lyndon Johnson ve Jimmy Carter yönetimlerinde üst düzey görevler üstlenen Zbigniew Brzezinski, Financial Times'a yaptığı açıklamada, hayatı boyunca en çok, 'zamanlarının müziğiyle uyumlu' diye andığı John F. Kennedy ve Barack Obama'dan etkilendiğini söyledi. Gazete ise 'ABD'nin Ortadoğu politikasının İsrail'in çıkarlarına tabi olmamasını' savunduğu için adı etrafında tartışmalar bulunan bir uzman olduğuna dikkat çektiği Brzezinski'nin, bu sebeple destekçisi ve danışmanı olduğu Obama'nın kampanyası içinde aktif olarak yer almadığına vurgu yaptı. Brzezinski, Huffintton Post internet gazetesine yaptığı açıklamada ise Cumhuriyetçi Başkan adayı John McCain'in çevresindeki bazı kişilerin, McCain'e İran gibi bazı konularda radikal bir dış politika izleme baskısı yaptıklarını savundu. 'Eğer McCain başkan, Joe Lieberman dışişleri bakanı ve Rudy Giuliani savunma bakanı olursa, biz Giuliani ve Lieberman'ın hem öngördüğü hem de taraftarı olduğu 4'üncü dünya savaşına gideriz.' diyen Brzezinski, bunu 'dehşet konsepti' olarak tanımladı. 'Bu iki bakanlığı kimin işgal edeceği önemli' diyen Amerikalı uzman, 'Eğer Richard Armitage ya da Brent Scowcroft olsa, Cumhuriyetçi dış politikada bambaşka bir tablo çıkar ortaya.' değerlendirmesinde bulundu.
Obama'nın kabinesinde kimleri görmek isteyeceği sorusunu ise 'Cumhuriyetçi Partili Senatör Chuck Hagel'i görmek isterim. Partiler üstü kabine her zaman iyidir ve böylesine fena şekilde ihtiyacımız var. Bu sebeple Hagel'in yanı sıra Cumhuriyetçi senatör Dick Lugar da olabilir.' diye cevapladı. Brzezinski, Obama'nın kabinesinde potansiyel dışişleri bakanı olarak Senatör Joe Biden'i gördüğünü kaydederken, Obama'nın mevcut Savunma Bakanı Robert Gates'i de en azından bir süre görevinin başında tutabileceğini savundu. Zbigniev Brzezinski, 1998'de basılan ve Avrasya'daki stratejik mücadeleyi konu alan Büyük Satranç Tahtası adlı kitapla dikkat çekmişti.
Kaynak: Zaman
