Haber Merkezi/ TIMETURK
Kültür Bakanlığının öncülüğünde organize edilen bu yıl ki Frankfurt Kitap Fuarı etkinlikleri protestoların gölgesinde başlıyor. Protestoların temel sebebi Bakan Günay'ın söz vermesine rağmen 'Nazım Hikmet Oratoryo'sunu değil de 'Yunus Emre Oratoryo'sunun sahnelenme kararı. Protestocu aydınlar bu tavrın ideolojik bir kasıt olduğunu ifade ediyorlar. Eleştirmen Füsun Akatlı, Kültür ve Turizm Bakanlığı?nın Frankfurt Kitap Fuarı?na davetini reddettiğini açıkladı.
Akatlı, gönderdiği yazılı açıklamada ?Bugünün koşulları altında Frankfurt Kitap Fuarı?na katılmanın benim dünya görüşüme, politik duruşuma ve konjonktürel karar verme zemininde yapmam gereken seçime aykırı olacağı sonucuna vardım? dedi.
?Fuar istediği kadar bir AKP etkinliği olmasın, organizasyon komitesini oluşturan yazar kuruluşları AKP karşısındaki tutum ve tepkilerini netlikle görebildiğimiz kuruluşlar değil? diyen Akatlı, ?Latife Tekin?i Karabük?te ?Benim paramla geldiğin yerde beni eleştiremezsin? diye azarlayabilen zihniyetin, Frankfurt?a davetli yazarların da ekmeğini, suyunu, otelini yeri geldiğinde başlarına kakmayacağının garantisini komite verebilecek midir? Şüpheliyim!? sözlerini kullandı.
?Yerim onlara en uzak yer!?
Akatlı, Fuar?a ?Yunus Emre Oratoryosu?nun götürülmesini de şöyle eleştirdi:
?Kültür Bakanı?nın TRT 2?de bir söyleşisini dinledim: Rusya?ya Fazıl Say?ın ?Nâzım Hikmet Oratoryosu?nun götürülmesini, Nâzım?ın Moskova ile ilişkileri bakımından anlamlı bulduğunu, ama Almanya?ya Nâzım?ın uygun düşmeyeceğini, dolayısıyla ?Yunus Emre Oratoryosu?nu götüreceklerini söylüyordu. Yunus Emre?nin Almanya yılları (!) ile ilgili pek bir bilgim olmasa da, sanatsal seçimlerin böyle kriterlerle yapılmayacağını bilecek kadar kültür konularıyla ünsiyetim var!
Bu sığlıkta bir Kültür Bakanlığı yaklaşımının Frankfurt Kitap Fuarı?nda Türkiye?yi temsil ettiğine görgü tanığı(!) olmak istemem doğrusu.?
?Cumhuriyetle kavgalı bir iktidarın ?kültür çıkartması?nın aktörlerinden biri olmayı içine sindiremeyeceğini? de ifade eden Akatlı, sözlerine şöyle devam etti: ?Pek çok şey pahasına cumhuriyeti koruma mücadelesi verenler itilip kakılırken, süründürülürken, nisbet yapar gibi, AKP iktidarı ile barış içinde fotoğraf veremem. Yerim, onlara en uzak olan yerdir.?
Tahsin Yücel de katılmıyor
Akatlı, Leylâ Erbil?in, Tahsin Yücel?in ve diğer yazarların taşıdığı kaygıları paylaştığını belirtti.
Bu sözlerin üzerine görüştüğümüz Erbil, ?AKP politikalarına güven duymuyorum ve onları güçlendirecek hiçbir adım atmamaya karar verdim. Dolayısıyla onların yoluyla Frankfurt?a gitmek istemiyorum? dedi.
Yücel ise bunun kendisi için bir parti sorunu olmadığını; bağımsız bir yazar olduğunu ve herhangi bir hükümetin organizasyonun temsilciliğini kabul etmediğini söyledi. Fuar?a katılmayacağını söyleyen bir diğer isim de Nihat Behram oldu. Behram nedenlerini şöyle sıraladı:
?Değişik kültürler, inanç ve dillerin beşiği olan yurdumun hak ettiği biçimde temsil edilemeyecek olması bu nedenlerin en önemlisidir. Dahası, bu günkü Kültür Bakanı ve ekibinin Türkiye?yi temsil edecek olmasından derin üzüntü duyuyorum. Fuara değişik zamanlarda özgür irademle katıldım. Kentte ise devrimci-demokrat kuruluşların etkinliklerinde aynı iradeyle defalarca bulundum. Bu irade Türkiye?yi temsil etmede taşıdığım düşünce ve duygumun özünü oluşturur. Bu düşünce ve duygu, fuara bu davetle gitmekten yazarlık onurumu sakınmamın da ifadesidir.?
Fazıl Say'da boykotçulardan
Frankfurt Kitap Fuarı ile ilgili bir tepki de Fazıl Say?dan geldi. Tepkinin nedeni, Say?ın bestelediği ?Nazım Hikmet Oratoryosu?nun, Konuk Ülke Türkiye projesinin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay?ın da katıldığı ilk basın toplantısında programda yer aldığının açıklanması, ancak daha sonra iptal edilmesiydi.
?Bakan söylemişti?
Say açıklamasında şöyle konuştu:
?Hatırlarsanız Bakan Bey (Ertuğrul Günay) aralık ayında beni yemeğe çağırmış ve bütün medyaya ?Nâzım Hikmet Oratoryosu?nun Frankfurt Kitap Fuarı?nda seslendirileceğine ne kadar sevindiğini açıklamıştı.
Her şey bir yana, bence Türkiye konulu Frankfurt?ta ?Nâzım?ı seslendirmek mantıklı ve doğru bir hamle olacaktı. Görkemli bir sunum hazırlamıştık. Şiirler anında elektronik üstyazıda Almanca olarak gözükecekti.
Nâzım Hikmet; hümanizmiyle, memleket sevgisiyle, dahiyane şairliğiyle çok önemli bir edebiyatçımız. Almanya?da da çok bilinir. Bakan ideolojik olarak uygun görmediğini açıklamış bir programda. Oysa aralık ayında seviniyordu Bakan Bey. Aralık ayından bu yana ideolojisi değişen Nazım Hikmet mi oldu, kendisi mi? Ayrıca Nazım?ı ideolojisi yüzünden ertelemek, manasızlığın daniskası! Almanya?da nice komünist sanatçı yok mu? Bunlar bugün zamanında komünist oldukları için değer mi kaybettiler??
?Onur kırıcı?
Fazıl Say, Frankfurt Kitap Fuarı Konuk Ülke Türkiye Müzik ve Sahne Sanatları Komitesi Moderatörü Görgün Taner ile konuştuğunu ve Taner?in ?Sorun ideoloji değil, bütçe sorunu? dediğini de söyledi. Sebebi ise ?Nazım Hikmet Oratoryosu?nun bütçesinin ?Yunus Emre Oratoryosu?nun üç katı gözükmesi.
Say, ?Yunus Emre Oratoryosu?nun Frankfurt?ta bir Alman korosuyla yapılmasının planlandığını; bu nedenle de ?Nazım?ın 100 kişilik korosunun masraflarının düşüleceğini, ayrıca solistlerin (Fazıl Say, İbrahim Yazıcı, Genco Erkal, Güvenç Dağüstün ve Zuhal Olcay) performans kaşelerinin yer almayacağını söyledi ve ekledi: ?Hesap Görgün Taner açısından doğru sanırım. Ama mantık yanlış. Uygulama ise onur kırıcı.?
Görgün Taner ise başta açıklanan bütçelerden daha sonra kısıntıya gidildiği için ?Nâzım? yerine, üçte bir oranındaki prodüksiyon masrafı nedeniyle ?Yunus Emre Oratoryosu?nun programa alındığını; bunun da bir ay önce Fazıl Say?a bildirildiğini söyledi.
Ulusal Komite: ?Fuar hükümet girişimine indirgenemez?
Frankfurt Kitap Fuarı Konuk Ülke Türkiye Ulusal Yürütme Komitesi Eşbaşkanı Müge Gürsoy Sökmen, Yazarlar Komitesi Moderatörü Enver Ercan, Yayıncılık Komitesi Moderatörü Münir Üstün ile Konferanslar ve Bilimsel Toplantılar Komitesi Moderatörü Tanıl Bora, bazı edebiyatçıların fuara gitmeme kararı alması üzerine ortak bir açıklama gönderdiler.
Açıklamada ?Bu büyük uluslararası platform, yazarların, edebiyatların, kitapların bu büyük buluşması, bir hükümet girişimine indirgenemez. Tam tersine, kültür dünyamızın sansürsüz, siyaset ötesi temsili için elde edilmiş bir hak, bir platformdur. Fuar, devletler ve hükümetler arası bir organizasyon değil, yayın dünyasının bir organizasyonudur? denildi.
?Kamusal bir kaynak niteliği taşıyan devlet bütçelerinden bu organizasyona pay ayrılmasının, bir lütuf değil, bir sosyal hak olduğunun? altını çizen Sökmen, Ercan, Üstün ve Bora; komitelerin çalışma yöntemlerini ise şöyle açıkladı:
?Ulusal komite, ağırlıkla, yayıncılık kuruluşlarının ve yazar örgütlerinin temsilcilerinden meydana gelmiştir. Davet edilecek yazarları ortak kararla onlar saptamış, bakanlıktan ya da diğer komitelerden herhangi bir müdahale olmamıştır.?
Bakan Günay ise Sitemizle yaptığı röportajda konuyla ilgili sorumuza şöyle cevap vermişti:
2008 konuk ülke olduğumuz Frankfurt Kitap Fuarı ile ilgili çalışmalara son durum hakkında bilgi verir misiniz?
Türkiye 2008 Frankfurt Kitap Fuarı?na (FKF) Konuk Ülke olarak katılacaktır. Dünyanın en büyük yayıncılık organizasyonlarından biri olan FKF?ye Konuk Ülke olarak katılmak üzere 2005 yılında resmi başvuruda bulunulmuş ve 2006 yılında Konuk ülke olmamız kesinleştirilmişti. FKF, Ülkemizin yayıncılığı ile birlikte kültür, sanat ve edebi birikimini uluslararası alanlarda tanıtma açısından büyük bir fırsat sunmaktadır.
?Frankfurt Kitap Fuarı 2008 Konuk Ülke Türkiye Projesi?ni yürütmek üzere oluşturulan ?Ulusal Yürütme Komitesi? ile komite tarafından belirlenen alt komiteleriyle birlikte Türkiye Ulusal Komitesi 2007 yılında uluslar arası duyurusu yapılan BÜTÜN RENKLERİYLE TÜRKİYE KONUK ÜLKE KONSEPTİ programını oluşturmuştur.
ULUSAL YÜRÜTME KOMİTESİ
?Ulusal Yürütme Komitesi?nde, Türkiye Yayıncılık Komitesi, Yazarlar Komitesi, Müzik ve Gösteriler Komitesi, Görsel Sanatlar Komitesi, Sinema Komitesi ile Konferanslar ve Sempozyumlar Komitesi olmak üzere altı ana komite bulunmaktadır. Üst komitelerin yanı sıra Türkiye?de ilgili Kamu Kurumları, Yayıncı, Yazar Meslek Kuruluşları, Sivil Toplum Örgütleri, Üniversiteler, çeşitli Kültür ve Sanat Kuruluşlarının içinde yer aldığı Ulusal Danışma Kurumları ile kültür ve sanat dünyasının seçkin temsilcilerinden oluşan Proje Danışmanları belirlenmiştir.
Ayrıca Almanya?da yaşayan Türk Yazar, Yayıncı, Bilim, Kültür ve Sanat adamlarının katılımlarıyla Almanya Danışma Kurulu oluşturulmuştur. Yapılacak etkinlikleri koordine etmek üzere Ankara?da Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde, İstanbul?da Türkiye Yayıncılar Birliği ve Basın Yayın Birliği bünyesinde, Frankfurt?ta ise Kültür ve Tanıtma Müşavirliğimiz bünyesinde irtibat büroları açılarak faaliyete geçirilmiştir.
Bakan Günay'la Röportajımız
