İran'a ABD ambargosu bahane

ABD, Bush yönetimi sırasında İran'a en fazla sigara ihraç ederken, diğer ihraç kalemleri arasında sütyen, boğa spermi, kozmetik, kürk, heykel, parfüm ve müzik aletleri yer aldı.

ABD hükümetinin, Bush'un göreve geldiği 2001 yılından itibaren 7 yıllık verilerine dayanarak hazırlanan habere göre, İran'a en fazla ihracat California, Florida, Georgia, Louisiana, Michigan, Mississippi, New Jersey, North Carolina, Ohio ve Wisconsin eyaletlerinden yapıldı.

Bu eyaletlerden bazılarının Bush'un dış politikasına desteğin yüksek olduğu muhafazakar Cumhuriyetçi eyaletler olduğuna işaret edildi.

ABD yönetiminin, örneğin Bush döneminde 'şer eksenine' dahil ettiği İran'a yönelik sert söyleminin artmasına ve 1979 yılındaki İslam Devrimi'nden sonra yaklaşık 30 yıldır sürdürdüğü 'bir dargın bir barışık' ekonomik ambargosuna rağmen, İran'a bir dizi mal satışını sürdürdü.

İranlı liderlere baskı uygulamak için ekonomik ambargoyu kullanan ABD yönetimi, İran halkının bu ambargodan etkilenmemesi iddiasıyla bu ülkeye tarımsal emtia, ilaç ve bazı malların satışına izin verdi.

Yaptırımları uygulamakla yükümlü ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıklar Kontrolü Ofisi Müdürü Adam Szubin, 'Bizim yaptırımlarımız rejimi hedefliyor, insanları değil' dedi.

Bush döneminde İran'a silah satışı

ABD hükümeti, nakliye kayıtlarını inceleyerek İran'a ne tür mal ihraç edildiğinin izini sürerken, bu ülkeye yapılan ihraç kalemleri arasında askeri malzeme bulunması dikkat çekiyor.

Yaptırımlar, İran'ın askeri bakımdan ilerlemesi çabalarını engellemenin bir parçası olsa bile ABD hükümetinin kendi verileri, Bush döneminde ABD'nin İran'a en az 148 bin dolarlık açıkça menşei belirtilmemiş silah ve askeri malzeme ihraç ettiğini gösteriyor.

Bu verilere göre, 2004 yılında İran'a, 106 bin 635 dolar değerinde tüfek ve 8 bin 760 dolar değerinde tüfek yedek parçası ihraç edildi.

İran'ın uçak gemisi olmamasına rağmen, ABD kayıtlarına göre, İran'a, 13 bin dolarlık uçak gemilerinde kullanılan 'uçak fırlatma aygıtı ve güverte durdurma aygıtı' satıldı.

ABD'nin İran'a askeri teçhizat ihraç etmesinin mümkün olmadığını, ancak bu konuyu inceleyeceklerini belirten Adam Szubin, ihraç malının gideceği yere ilişkin kayıtlarda 'Irak' yerine 'Iran' yazarak, insandan kaynaklı bir hata yapılmış olabileceğini ifade etti.

Bu yıl Bush, ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon) F-14 savaş uçaklarının yedek parçalarının satışını yasaklayan bir yasayı onayladı. Bu yasayla İran, Çin ve diğer ülkelerin 'F-14 Tomcats', diğer savaş uçakları ve füze parçalarını ele geçirmesinin engellenmesi amaçlanıyor.

Florida'da geçen hafta iki kişi hakkında, F-14 Tomcats ve saldırı helikopteri parçaları dahil İran'a, ABD ordusuna ait savaş uçakları teçhizatı sattığı suçlamasıyla dava açıldı.

Bush yönetiminde, İran en az 640 bin dolarlık uçak yedek parçası satın aldı. İran, ticari ve savaş uçaklarının uçması için diğer ülkelerden aldığı yedek parçalara güveniyor. Bazı durumlarda, ABD yaptırımları İran'ın ticari yolcu uçaklarının güvenlik koşullarını iyileştirmek için uçak yedek parçası sevkıyatına izin verdi.

ABD'den İran'a 546 milyon dolarlık ihracat

ABD hükümetinin verilerine göre, ABD, 2001 yılından geçen yıla kadar geçen sürede İran'a 546 milyon dolar tutarında ihracat yaptı. Bush'un iktidara geldiği 2001 yılında 8.3 milyon dolar olan ABD'nin İran'a ihracatı, geçen yıl 146 milyon dolara ulaştı.

Enflasyona uyarlandığında Bush yönetiminde ABD'nin İran'a ihracatı 10 kattan fazla artış gösterdi. Bushlu yıllarda ABD İran'a 68 milyon dolarlık mısır, 64 milyon dolar tutarında kimyasal ağaç hamuru, 43 milyon dolar tutarında soya fasulyesi, 27 milyon dolar tutarında tıbbi cihaz, 18 milyon dolar tutarında vitamin, 12.6 milyon dolar tutarında boğa spermi ve 12 milyon dolar tutarında bitki tohumu ihraç etti.

İran'a en fazla 154 milyon dolar tutarında sigara ihracatı yapılırken, sigarayı 73 milyon dolar tutarla aşı, serum ve kan ürünleri ihracatı takip etti.

Bush döneminde ayrıca İran'a 101 bin dolar tutarında sütyen, 175 bin dolar tutarında heykel, 96 bin dolar tutarında kozmetik, 8 bin 900 dolar tutarında parfüm, 30 bin dolar tutarında müzik aletleri, 21 bin dolar tutarında golf arabası ya da kar arabası, 4 bin dolar tutarında sinema filmi ve 3 bin 300 dolar tutarında kürk ihracı yapıldı.

Bush yönetiminde, Hazine Bakanlığı'nın verilerine göre, İran'a ihracat için en az 4 bin 523 yetki belgesi başvurusunda bulunulurken, 2 bin 821 yetki belgesi verildi, 213 yetki belgesi yenilendi ve 178 başvuru reddedildi.

İhracat yapanlara 'terörizm destekçisi' damgası

İran ile bazı ticari faaliyetler yasal olmasına rağmen, İran'a ihracat yapan bazı işadamları bu durumun bilinmesinden hoşnut değil.

ABD Sermaye Piyasası Kurulu (SEC) geçen yıl, Dışişleri Bakanlığı'nın terörü destekleyen ülkeler olarak gördüğü İran ya da diğer 4 ülke ile iş yapan şirketlerin listesini yayımlaması, işadamlarının tepkisini çekti.

Tepki üzerine listeyi kaldıran SEC, listeyi tekrar yayımlamayı düşünüyor. Bu tür listelerin yayımlanmasına karşı çıkan işadamları, 'bu durumda, yasal faaliyet gösteren şirketlerin terörizm destekçisi damgası yiyebileceğini' savunuyor.