Oğuz ESER / TIMETURK
Financial Times?da 1 Temmuz 2008?de yayınlanan ve David O?Bryne imzalı haberde Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı?nın son yıllardaki açılımları değerlendirildi. Avrupa?da ?kamuya ait petrol firması kalmadığı? eleştirisiyle başlayan yazıda, ?bölgedeki problemli yakın tarih? neticesinde, Türkiye?nin güney ve doğusunda çalışan ?sınırlı operatör? TPAO?nun İran, Irak, Suriye ve ?gözünü kestirdiği? her yerde ?fırsatları değerlendirdiği? ifade edildi.
TPAO?nun avantajları arasında ?teknik yeterliliği? ve ?Müslüman kimliği? gösteren O?Bryne, ?ülke içinde ve dışındaki Kürt sorununun? ve ?İsrail?le stratejik müttefikliğin? komşularla ilişkilerde sorun olduğunu iddia etti.
1990?daki Körfez Savaşı öncesinde bölgede aktif rol oynayan TPAO?nun kuzeydeki Kürt bölgesindeki çatışmalar neticesinde ülkede arama yapacak petrol şirketlerinin listesinden çıkarıldığı ancak TPAO Başkanı Uysal?ın ?kararın yeniden gözden geçirilebileceği? ile ilgili sözlerini aktaran yazar (Yakın zamanda Bağdat, listenin genişletebileceğini açıkladı), TPAO?nun Shell?le yaptığı Irak doğalgazıyla ilgili yaptığı anlaşmayla yerini sağlamlaştırdığını kaydetti.
Karadeniz petrolü Brezilya?yla çıkarılacak
Türkiye?nin İran?la yaptığı doğal gaz bölgesiyle ilgili anlaşmayı hatırlatan FT yazarı, TPAO?nun ürettiği gazı, Hazar ve Orta Doğu gazını Avrupa?ya ulaştıracak Nabuca üzerinden Türkiye?ye göndereceğini ancak anlaşmanın ABD?nin İran?a yaptırımlar arasında adı geçtiği için sıkıntıda olduğunu fakat bu yaz içerisinde nihai kararın verileceğini yazdı.
O?Bryne, Başkan Uysal?ın ?Karada ve denizde yeni rezervlerle ilgili ciddi olasılıklar var? sözüyle Suriye ile yakın zamanda yapılan anlaşmayı ve işbirliğinin Venezüella gibi ?özel firmalar? yerine ?milli firmalarla? çalışmayı tercih eden ülkelere genişletilebileceği öngörüsüne dikkat çekti.
Karadeniz?de keşfedilen 10 milyar varillik petrol rezervini Chevron ve BP gibi firmalara ?şamar? olarak niteleyen yazar, TPAO?nun Brezilyalı firma Petrobras?la (400 milyon dolar yatırım yaptı, artırması bekleniyor) yaptığı bu rezervin çıkarılmasıyla ilgili anlaşmayı aktardı. (2010?da ilk kuyular açılmaya başlanacak ve 2015?te tam kapasite üretime geçilecek.)
Karadeniz rezerv keşfinin Türkiye?nin Hazar?daki ve Orta Doğu?daki petrol tedarikçilerini ?etkileyecek gibi? göründüğünü iddia eden O?Bryne, TPAO Başkanı Uysal?ın, ?rezerv tam kapasiteyle işlediğinde Türkiye?nin, ?petrol ihraç eden değil ithal eden ülke olacağı? sözlerine de ilginç gönderme yaptı.
O?Bryne?in Türkiye rahatsızlığı
O?Bryne?in yazısında Türkiye?nin petrol açılımlarından çok da mutlu olmadığı açıkça görülüyor. Özellikle TPAO?nun özel bir firma olmaması ve hatta Müslüman kimliği dahi yazarı rahatsız etmiş gibi.
Benzer şekilde Karadeniz?de bulunan ve yazının genelinde hissedilen ?Türkiye?de bulunabilecek? diğer rezervlerle ilgili olarak Chevron ve BP?nin fırsatı kaçırdığı eleştirisi ?üstü kapalı? olarak yapılırken, Türkiye?nin ?petrol ihraç eden ülke? haline gelmesi ihtimalinin ?bölge ülkeleri için tehdit? olduğu iddiası satır aralarında seslendiriliyor.
