Haber Merkezi / TIMETURK
Nöroloji bize deneyimlediğimiz her şeyin aslında hayal gücümüzün uydurması olduğunu söyler. Her ne kadar duyularımız gerçek ve kesinlik hissetse de, dışımızdaki fiziksel dünyanın gerçekliğini her zaman zorunlu olarak yansıtmaz. Tabi ki, hayattaki birçok deneyim beyne giren fiziksel dürtülerin sonuçlarıdır. Fakat rüyalarımızı, yanlış anımsamalarımızı ve vehimlerimizi de aynı yer kontrol eder. Belki de Sokrat?ın dediği gibi ?Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir?
Nöroloji uzmanlarının beynin gerçeklik algısını nasıl yarattığını anlamak için kullandığı en önemli araçlardan biri de göz yanılgıları. Tarihte, görsel sistemin derinliklerine inebilmek için illüzyonistler kadar görsel sanatçıları da göz yanılgılarını kullandı. Bilim adamları daha nöronların özelliklerini çalışmaya başlamadan çok zaman önce, sanatçılar beyni ?kandırarak? düz tuvali 3 boyutlu hale getirecek çeşitli teknikler geliştirdi.
Göz yanılgıları gerçeklikle bir nesnenin ya da olayını öznel algısının uyuşmazlığı olarak açıklanıyor. Geçtiğimiz günlerde yapılan bir çalışma göz yanılgılarının bir kısmının gözün geleceği görmesinden kaynaklandığını ortaya çıkarmıştı. Göz, dış dünyadan algıladığı görüntülerin beyne olan yolculuğundaki kaybettiği süreyi telafi etmek için saniyenin onda biri kadar geleceği gördüğü keşfedilmişti.
Geleceği Görüyoruz Haberi İçin Tıklayınız
Hangi renk?
Edward Adelson?a ait bu illüzyonda A ve B ile işaretli kareler farklı renklermiş gibi mi geliyor. Aslında aynı renkler. İnanmıyorsanız, resmi kopyalayıp MS Paint?te (Adobe Photoshop?da olur) o bölgeleri ayrı ayrı kesip bakın. (Yada yazıcıdan çıkarın ve o bölgeleri kesip yan yana koyun) . Bu göz yanılgısı, gözün gerçek renkleri görmeyişinden kaynaklanıyor. Bunun yerine göz, bakılan nesnenin rengini etrafındakilere göre kıyaslayarak karar veriyor. Örneğin, aynı gri kare siyah karelerle çevreli olsaydı daha aydınlık görünecekti.
Düz mü? Yamuk mu?
Kafe duvarı yanılsaması olarak bilinen bu göz yanılgısı, Richard Gregory labaratuvarı tarafından keşfedildi. Her iki renkteki kareler düz olmasına rağmen eğik olarak görünüyor. Şekil yanılgısı cisimlerin olması gerektiğinden farklı algılanması anlamına geliyor. Bu da renk ve aydınlık yanılgılarında olduğu gibi, nesnenin etrafındaki cisimlerle beraber beyinde algılanmasında yatıyor. Özetle beyin için algı bağlamsaldır.
Dönen yılanlar
Bazı sabit şekiller beyinde hareket ediyormuş hissi uyandırıyor. Bunlardan biri de Akiyoshi Kitoaka?nın yılanları. Buradaki yılanlar dönüyor gibi görünse de eğer, bir tanesinin ortasındaki siyah kareye sabit baktığınızda önce yavaşladıklarını sonra durduklarını fark edeceksiniz. Bu konuyla ilgili bilim adamları araştırmalarında, bu şekillere bakıldığında beyinde aktive olan alanların gerçek hareket algılayan bölümlerle aynı olduğunu gösterdi.
Napolyon?un ailesi
Bu menekşeler aslında Napolyon, eşi ve çocuğunun yüzlerini saklıyor. Çiçekler arasındaki beyaz bölgelere bakın. Napolyon sürgündeyken, yandaşları bu 1815?ten kalma gravürleri kullandı. Bu tür illüzyonlarda, beyin aynı resmi iki farklı olarak algılar. Ve her algı diğerini yadsır. Yani aynı anda her ikisini birden göremezsiniz. Bu tür illüzyonlar, birçok bilim adamı tarafından bilinç araştırmaları için kullanılıyor.
Bu kubbeye iyi bakın
Roma?daki St. Ignatius Kilisesi?nin kubbesi Barok tarzı illüzyonizmin en iyi örneklerinden. Kilisenin mimarlarından Horrace Gracci, buraya planladığı kubbeyi yapamadan ölüp para da başka yere kullanılınca Andrea Pozzo?dan buraya sahte bir kubbe yapması istenir. Pozza da onlara, bugün bile birçok ziyaretçiyi kandıran, illüzyon bir kubbe yapar.
