Almanya'nın Bonn kentinde devam eden Birleşmiş Milletler Cartagena Biyogüvenlik Protokolü Konferansı'nda ''tarımda gen teknolojisi kullanımının yarattığı riskler'' tartışılıyor.
Cartagena Biyogüvenlik Protokolü'nü imzalamış ülkelerin temsilcilerinin katıldığı Birleşmiş Milletler konferansında, yaptırım hükümlerinin yer aldığı yeni bir anlaşma üzerinde duruluyor. Anlaşmanın kabul edilmesi halinde, genetiği değiştirilmiş ürünlerle çevreye zarar verdiği tespit edilen şirketler tazminat ödemeye mecbur olacak.
ULUSLARARASI ŞİRKETLERE SORUMLULUK
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: 147 ülkeden 3000'den fazla delegenin katıldığı ve tarımda gen teknolojisi kullanılmasının risklerinin tartışıldığı Almanya'nın Bonn kentinde devam eden Birleşmiş Milletler konferansında, uluslararası geçerliliği olan yeni bir anlaşma üzerinde uzlaşmaya varılması amaçlanıyor.
Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi İcra Sekreteri Ahmed Djoghlaf, bu anlaşmanın 5 gün sürecek olan konferansın neticesi olacağını ve böyle bir anlaşmanın yürürlüğe girmesinin bir güven meselesi olduğunu söyledi. Anlaşmanın yürürlüğe girmesi halinde, genetiği değiştirilmiş ürünlerle çevreye zarar veren şirketler, ticari faaliyetlerinin sorumluluğunu üstlenecek ve zararlarını tazmin edecek. Konferans başkanı Brezilyalı Raymund Magno, yeni anlaşma konusunda iyimser olduğunu ve dört haftadır anlaşma taslağı üzerinde çalışan delegelerin çabalarının olumlu bir sonuca varacağını umduğunu belirtti. Ancak konferansta henüz anlaşmanın bağlayıcılığı konusunda ortak bir görüşe varılabilmiş değil.
UZLAŞMA ZOR
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Avrupa Birliği ülkelerinin çoğunda halihazırda yaptırım hükümleri yürürlükte olduğundan, yeni anlaşmayla özellikle kalkınmakta olan ülkelerin genetiği değiştirilmiş ürünlerin denetimsiz ithalatından korunması amaçlanıyor. Ne var ki bu ürünleri ihraç eden ülkelerle, ithal eden ülkelerin farklı tutum izlemesi, uzlaşmaya varmayı zorlaştırıyor. Çevre Örgütü Greenpeace'in gen teknolojisi uzmanı Jan van Aken, konferansta uzlaşmaya varılamayacağı görüşünde. Jan Van Aken, ''bazı ülkeler büyük zorluk çıkarıyor, özellikle Brezilya'ya değinmek istiyorum. Eğer Brezilya harekete geçmezse, korkarım ki gen teknolojisi endüstrisi amacına ulaşacak ve endüstrinin yol açtığı zarar hiç bir zaman tazmin edilmeyecek.'' diyor.
Gen teknolojisiyle çevreye zarar veren şirketlerin cezalandırılmasını öngören bir anlaşmanın en büyük karşıtları Arjantin ve Amerika Birleşik Devletleri gibi tarım ihracatçısı ülkeler. Birleşmiş Milletler Biyolojik çeşitlilik sözleşmesini imzalamayan Amerika Birleşik Devletleri ve Arjantin, bu sözleşmenin bir parçası olan Cartagena Biyogüvenlik Protokolü'ne taraf olmakla da yükümlü değil.
Çevre örgütlerinden tepkiler
Bildunterschrift: Großansicht des Bildes mit der Bildunterschrift: Almanya'nın Bonn kentinde devam eden Cartagena Biyogüvenlik Protokolü konferansı, çeşitli yardım ve kalkınma örgütlerince protesto edildi. Örgütler, büyük uluslararası tarım şirketlerinin ticari faaliyetlerinin sıkı bir şekilde denetlenmesini ve şirketlere yaptırım uygulanmasını talep etti. 'Planet Diversity (Çeşitlilik Gezegeni)' adlı, Birleşmiş Milletler konferansına alternatif bir zirve düzenleyen sivil toplum örgütleri, gen teknolojisinin kullanılmadığı doğal tarımın önemine dikkat çekti. Bir bahar festivalini andıran zirveye, kalkınmakta olan ülkeler başta olmak üzere 100 ülkeden 750 kişi katıldı.
CARTAGENA BİYOGÜVENLİK PROTOKOLÜ NEDİR?
Cartagena Biyogüvenlik Protokolü, 1995 yılından itibaren Birleşmiş Milletler çatısı altında biyolojik çeşitlilik üzerine yürütülen bir dizi uluslararası toplantı sonucunda hazırlanarak 11 Eylül 2003?te yürürlüğe giren uluslararası anlaşmadır. Protokolün amacı, özetle, 'insan sağlığı üzerindeki riskler göz önünde bulundurularak ve özellikle sınır ötesi hareketler üzerinde odaklanarak, biyolojik çeşitliliğin korunması ve sürdürülebilir kullanımı üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilecek ve modern biyoteknoloji kullanılarak elde edilmiş olan değiştirilmiş canlı organizmaların güvenli nakli, muamelesi ve kullanımı alanında yeterli bir koruma düzeyinin sağlanmasına katkıda bulunmaktır' şeklinde ifade edilmektedir. Protokol, 1999?da konuyla ilgili konferanslardan birine ev sahipliği yapan Kolombiya?nın Cartagena kentiyle birlikte anılmaktadır.
Kaynak: DW
