40 yaşındaki Iraklı karikatürist Kasım H.J., ABD işgalinin 5. yılında adı ölüm ve şiddetle birlikte anılan ülkesine mizah penceresinden bakıyor. Irak?ın önemli gazetelerinden Az-Zaman?da parça başına 4 ila 12 dolar aldığı siyasi karikatürler çizerek geçimini sağlayan H.J., güvenlik sebebiyle takma isim kullanıyor. H.J.?nin savaştan önce Bağdat?ın güney mahallelerinden birinde olan evi, çatışmalar sırasında kullanılmaz hale geldiğinden, sanatçı, bir arkadaşının bilgisayar dükkanında yatıyor. Hayatta kalmak için mizah yaptığını söyleyen H.J., savaştan beslenen sanatını anlattı:
ARKADAŞIM HIRSLANDIRDI
?Karikatür çizmeye iki sene önce başladım, 2005 seçimlerinin olduğu zamanlar. Öncesinde bir sağlık kliniğinde çalışıyor, öğlenleri de özel müşteri siparişleri için ünlü tabloların reprodüksiyonlarını çiziyordum. Fakat gazeteci bir arkadaşım ?Sen yeterince iyi bir sanatçı değilsin? diyerek hırslandırdı beni. Ben de daha fazlasını denemeye karar verdim.?
IRAK ANAYASASINA KARİKATÜR
?Çizimlerimi bastırmak için gazetelere gidip şansımı denedim. Birçoğu beni reddetti, ele aldığım konuları ya da fikirlerimi beğenmediler. Bu çizimlerden ilki Az-Zaman gazetesinde 14 Şubat 2006?da yayınlandı. Kadın haklarıyla ilgili bir karikatürdü.Karşısındakine silah tutanlar, aslında kendisine silah tutuyor. Irak'ta, 'kardeşin kardeşi vurmasını' tiye alıyor.
O sıralarda Irak?ın yeni yazılan anayasasına kadın haklarıyla ilgili maddeler eklemeye çalışıyorlardı. Benim çizimimde bir adamla karısı mutfakta konuşuyorlardı. Adam elinde çatal-kaşık tutuyor, karısına ?Eşit haklarımız var, sen pişir, ben yiyeyim. Adil olan bu? diyordu.?
HÜKÜMETİ ELEŞTİREBİLİRİZ, AMA DİNİ ASLA
?Karikatürlerimde çoğunlukla sosyal ve politik konuları, etrafımızda sürekli gördüğümüz terörizmi işliyorum. Iraklıların her gün yaşadığı yakıt tüp, yiyecek sıkıntılarını çiziyorum. Bu sıkıntılarının tiye alındığını, eleştirildiğini görmek insanların hoşuna gidiyor.H.J., politikacıların beyinlerinin başkaları tarafından doldurulduğunu düşünüyor.
Burada hükümeti eleştirebilirsiniz, fakat dinle ilgili bir şey söylemek çok zor. O yüzden dinden uzak duruyorum, çünkü insanlar anlamayacak. Yine de en çok insan hakları ile ilgili çizmeyi seviyorum. Bazılarının değil, herkesin hakları var, bunu Irak?taki ve bütün dünyadaki insanlara söyleyebilmek istiyorum.?
H.J., bu karikatürde iki kapılı bir hastanenin avlusunu çizmiş. Doğum kliniğinin önünde sadece bir kişi beklerken, morgun önü ise çok kalabalık. / Fotoğraf: New York Times
IRAK?TA KARİKATÜRİST OLMAK AYRICALIK
?Bence dünyada birçok karikatürist, Iraklı meslektaşlarını kıskanıyordur, çünkü çok fazla sorunumuz, dolayısıyla çizecek çok malzememiz var! Etrafta duyup gördüğüm her şey benim için bir malzeme. Örneğin geçen gün, Sadr şehrindeki bir çocukla ilgili çizdim. Çocuğun üzerine roket atıldı, fakat patlamadı. Çocuk yine de öldü, çünkü roket çok ağırdı.?Sonunda özgürlük....
SANATIMI SAVAŞ BESLİYOR
?Sanatım savaşın ürünü. Savaş bana, yeteneğimi geliştirme şansı verdi. Çünkü savaş dehşetin yanında yeni fikirler de getirdi. Artık Irak?ta olup biteni merak eden çok daha fazla insan var. Bu da, daha fazla iletişim demek, sesimizi daha iyi duyurmak demek.Karanlıkta duran iki kişiden biri, diğerine soruyor: Fikirlerin neden hep kapkara? / Fotoğraf: New York Times
Öte yandan, bir karikatürist olarak tehlikedesiniz, çünkü sanatçı ve muhalifsiniz. Bu da karşı sesleri bastırmak isteyenler için hedef olduğunuz anlamına geliyor. Irak?taki tahribat ve acı yüzünden depresyon hiç bitmiyor. Fakat ben de, bu ülkedeki herkes kadar tehlikedeyim ve bu dünyada istediğiniz her şeye sahip olmanız zor.?
NTV
