9 günlük Ortadoğu turuna çıkan eski ABD Başkanı Jimmy Carter, gezisinin en tartışmalı kısmını bugün gerçekleştirdi. Meşal ile görüşmesi başta ABD ve İsrail tarafından eleştirilen Carter, bu eleştirilere kulak asmadı.
Görüşmeye İsrail ve ABD yönetimleri tepkili. ABD'de başkanlık yarışının sürdüğü dönemde yapılan Carter-Meşal görüşmesi, Ortadoğu'ya demokratların seçimi kazanmaları halinde herkesle görüşebilecekleri mesajını da taşıyor.
Barışın kapısını zorluyor
1979'daki Camp David Anlaşması ile Ortadoğu'daki ilk Arap-İsrail barışının mimarı Jimmy Carter, 30 yıl sonra yeni bir barışın kapısını zorluyor. Carter'ın yöntemi ise, kimseyi diyalog dışında bırakmamak.
Carter'a göre, Ortadoğu'da barışa ulaşmak için ABD ve İsrail'in 'terörist' dediği Hamas ve terörizmi desteklemekle suçladığı Suriye de sürece dahil olmalı. Carter'ın Şam temaslarını böyle özetlemek mümkün.
ABD'de böyle düşünen sadece Carter değil. Özellikle demokratlar arasında bazı çevreler, Bush döneminde Hamas ile diyaloğun kesilmesinin işleri daha da zora soktuğunu düşünüyor.
Demokratların seçimi kazanması halinde Ortadoğu'da herkesle diyaloğa girilmesini savunanlar var. Carter, bu ziyaret sırasında ne ABD yönetimini ne demokratları temsil ediyor ne de İsrail'den bir mesaj taşıyor.
Tek başına bir girişim gibi görünse de Carter bu ziyaretle demokratların bu düşüncesini Ortadoğu'ya taşıyor.
ABD yönetiminin tavrı net
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tom Casey, 'Carter'ın Hamas temaslarına ilişkin izlenimlerini bizimle paylaşmasından memnun oluruz' demekle yetiniyor.
İsrail ise eski ABD Başkanı'na tepkili. Devlet Başkanı Şimon Peres hariç, hiçbir İsrailli yetkili Carter'la görüşmeyi kabul etmedi. Carter'ın Hamas kontrolündeki Gazze'ye geçmesine izin verilmedi.
Carter'ın girişimi 1982'de İsrailli barış elçisi Uri Avnery'nin o dönem terörist kabul edilen Yaser Arafat ile görüşmesine benzetiliyor. O görüşme bir kapı aralamış, bir süre sonra İsrail ve FKÖ masaya oturmuştu.
Carter'ın ziyaretinin İsrail ile Hamas arasında böyle bir diyaloğun yolunu açıp açmayacağı bilinmez ama bu konunun uzun süre tartışılacağı kesin.
ABD ve İsrail tarafından eleştirilen bu görüşmede, Gazze'de Filistinli gruplarca 2006 yılı Haziran ayında kaçırılan İsrail askeri Gilad Şalit'in akıbeti, İsrail ile olası bir ateşkes ve Gazze Şeridi'ndeki ablukanın kaldırılması konuları gündeme geldi.
İsrail askeri Gilat Şalit, 2006 yılının temmuz ayında Hamas tarafından Gazze'de kaçırılmıştı. İsrail hükümeti, Şalit'in serbest bırakılması için Hamas'la doğrudan görüşmeyi reddediyor.
Eski ABD Başkanı, daha önce de Mısır'ın başkenti Kahire'de Hamaslı bakanlarla görüşmüştü. Hamas'ı terör örgütü olarak gören Washington ve Tel Aviv görüşmeye tepki gösteriyor.
Beşar Esad ile de görüştü
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile de görüşen Jimmy Carter, ortak basın toplantısında, 'sorunların çözümü için diyalog taraftarı olduklarını' belirterek, Gazze'deki ablukanın kaldırılması ve Filistinlilerin acılarının hafifletilmesi için çabaların seferber edilmesini istedi.
ABD'nin, Nobel Barış Ödülü sahibi eski başkanı Carter, ayrıca Suriye ile de diyalog başlatılmasını istediğini belirterek, bölgede Suriye olmadan bir barış anlaşması imzalanması noktasına gelinmesinin zor olduğuna işaret etti.
Carter, Esad ile görüşmesinden sonra da Şam'daki Hamas bürosunda Hamas'ın sürgündeki siyasal lideri Halid Meşal ile görüştü. Carter'ın, Suriye'den sonra Ürdün ve Suudi Arabistan'a gitmesi bekleniyor.
