Son yıllarda ne çok duyar olduk değil mi D vitamini eksikliğini... Sokakta, bahçede oynayan çocuk sayısı ve dışarıda geçirilen zaman azaldıkça D vitamini eksikliği yaşayan kişi sayısı da artıyor. Ancak eksikliği kadar fazlası da zararlı. Liv Hospital İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı Doç. Dr. Birkan İlhan, konuyla ilgili önemli açıklamalarda bulundu.
Deride güneş ışınlarıyla sentezlenen D vitamini, bu yüzden halk arasında güneş vitamini olarak da anılıyor. Bu sentez için de direkt güneş ışını ile temas gerekiyor. Ancak sadece güneşten değil, az da olsa besinlerden de D vitamini sentezi yapılabiliyor.
D vitamininin faydaları neler?
- D vitamini, kalsiyum ve fosforun emilmesini sağlar. Böylece kemikler sertleşir.
- Kasların sağlığı için de ihtiyaç vardır.
D vitamini eksikliğinin zararları nedir?
- D vitamini eksikliğinde kemiklerde zayıflık, kemik kırılganlığında artış, kaslarda zayıflık, düşme riskinde artış ve kırıklar meydana gelebiliyor.
- D vitamin eksikliğinde yürüme ve hareket etme kabiliyeti de azalır. Hatta yapılan bazı çalışmalarda D vitamini eksikliğinin unutkanlık, depresyon, bağışıklık, kanser ve kalp-damar sistemi ile ilgili hastalıklarla ilişkili olduğu da görülmüştür.
Yaşlılıkta daha sık görülüyor
Yaşlanma ile hareketliliğin azalması, kapalı mekânlarda geçirilen sürenin uzaması, cildin D vitamini oluşturma kapasitesinin azalması, ek olarak D vitamininin besinlerle alımında yetersizlik, barsak emiliminde azalma ve böbrek aktivitesindeki düşüklük, ileri yaşlarda D vitamini eksikliğinin daha sık görülmesine yol açıyor.
D vitamini kaynakları nelerdir?
D vitamini ihtiyacının ancak yüzde 10-20'si gıdalar ile alınabilirken yüzde 80-90'ı ise deride güneş ışığı (UVB) etkisi ile sentezlenerek karşılanır. Gıdalardan yağlı balıklar (somon, sardalya, kılıç, uskumru, ton balığı …), balık yağı, yumurta sarısı, süt, tereyağı, yulaf, tatlı patates, sıvı yağ ve karaciğerde D vitamini mevcuttur. Bitkilerden maydanoz, yonca ve ısırgan otu D vitamini içerir.
Günlük D vitamini gereksinimi ne kadardır?
65 yaş ve üzerindeki erişkinlerde gençlere nazaran daha yüksek vitamin D dozları önerilir. Bununla birlikte D vitamini ölçüm sonuçlarına göre ve hedeflenen D vitamini değerlerine göre kişiye uygun doz hekim tarafından belirlenmelidir. Kemik ve kas sağlığı için beraberinde yeterli miktarda kalsiyum da alınmalıdır. Kalsiyum alımı günde 1200 mg olmalıdır. Örneğin her 100 mg beyaz peynirde 169 mg kalsiyum, 100 mg kaşar peynirinde 350 mg kalsiyum, 100 mg sade-az yağlı yoğurtta 183 mg kalsiyum bulunur.
Eksikliği kadar fazlası da zararlı
D vitamini dozlarının hekim tarafından ayarlanması önemlidir, çünkü D vitamininin düşüklüğü gibi yüksek dozlarda alımının da zararları var. D vitamini zehirlenmesinde kan kalsiyum düzeyi çok yükselerek böbrek taşları, böbrek yetmezliği ve diğer hayatı tehdit edici durumlara neden olabiliyor.
