Lise ve üniversite mezunu okur-yazar Müslümanlar devamlı olarak faydalı kültür kitabı okumalıdır. Bu kitapların ortak özellikleri neler olmalıdır?
- Faydalı olmalıdır.
- Şişirme olmamalıdır.
- Derin düşünce, derin kültür, ciddî edebiyat tarih, değerli seyahat, sanat kitapları olmalıdır.
- Okuyanlara katkıda bulunan eserler olmalıdır.
- Uyarıcı, aydınlatıcı, bilgilendirici kitaplar olmalıdır.
- Üstünlük, güç kazandırmalıdır.
Aşağıda böyle on beş kitabı tanıtacağım. Bu liste, tarafımdan yapılmıştır ve iddiasızdır. Hatırıma gelenleri yazıverdim. Bazılarında sakıncalı yerler vardır. Kültürlü bir Müslümanın, doğru ile yanlışı birbirinden ayırt etme kabiliyeti olmalıdır.
- Kültür Değişmeleri, Prof. Mümtaz Turhan... 1960'lı yıllarda Müslüman milliyetçi cephenin temel kitaplarından biriydi. Şu sıralarda pek revaçta değil. Lakin mutlaka okunmalıdır.
- Masaru Emeto, Suyun Gizli Mesajı... Pozitivizmi, materyalizmi, ateizmi (dolaylı olarak) yıkan bir kitaptır. Mutlaka gözden geçirilmelidir.
- Refi Cevad Ulunay, Dağlar Kralı Balçıklı Edhem... Tarihî gerçeklere dayanan bir eşkıya romanıdır. Bendeniz iki kere okudum, şu anda elimin altında olsa yine okurum. Son derece ibretli hadiseler anlatıyor. Birini kısaca zikr edeyim: Sultan Abdülhamid devrinde Kocaeli yarımadasında eşkıyalık yapan Balçıklı Edhem, çetesiyle birlikte Gebze civarındaki Merkepli köyüne gider. Köylüler buyur ederler. Edhem köyde dinlenirken kendisini çok öfkelendiren ve üzen bir şey duyar. Genç kardeşi veya oğlu gibi sevdiği yeğeni evli bir kadınla münasebet kurmuştur. Onu hemen çağırtır, abdest al, iki rekât namaz kıl der ve sonra yavrum biz eşkıyayız ama ırz düşmanı değiliz der ve kurşuna dizdirir. Şu vak'a bile kitabı okunmaya layık kılıyor. Dünün eşkıyasına bakın, bir de bugünkü halimize...
- Gustave le Bon, Kütlelerin Psikolojisi... Bu kitabı 1969'da Fransızcadan tercüme ettirip yayınlamıştır. Mevcudu kalmadı. Eski nüshalarından biri bulunup okunabilir. Fransa'da yeni baskısı yapıldı.
- Mehmet Ali Aynî, Milliyetçilik... Çok acayip bir kitaptır. Okuyunca anlayacaksınız.
- Kemal Tahir, Yol Ayrımı... Yakın tarihimizle, M. Kemal Paşa devri ile ilgili bir romandır. Okunmalıdır.
- Halide Edib Adıvar. Türkiye'de Şark Garp Amerikan Tesirleri... Sultan Abdülhamid aleyhindeki cümleleri dışında enteresan ve okunası bir kitaptır. Halide Edib'in babası Yahudiden İslama geçmiş bir zattır. Sultan Abdülhamid'in hizmetinde bulunmuştur. Kızı, o devirde mükemmel İngilizce öğrenmiş, Millî Mücadeleye iştirak etmiş, daha sonra M. Kemal ile anlaşamamış, kocası Adnan Adıvar ile birlikte Türkiye'yi terk etmiştir.
- Lewis, Trajik bir Başarı: Türk Dil Devrimi... Mutlaka okunmalı ve mütalaa edilmelidir. Modern laik Türkiye nasıl dilsiz kaldı?
- Peter Prensibi, Peter ve Hull... Bu kitabı da bendeniz yayınlamıştım. Acayip şeyler anlatan bir eserdir, okunmalıdır.
- Ortega Y Gasset, Kütlelerin İsyanı.
- Grigory Petkof, Beyaz Zambaklar Ülkesinde. Eski bir kitaptır ama içinde ibret alınacak çok bilgi vardır. Rus hâkimiyetinden kurtulduktan sonra Finlandiya'nın nasıl kalkındığını anlatıyor.
- Rene Guenon, Doğu ve Batı... Guenon'un her kitabı kolayca okunup anlaşılmaz. Bu kitabı nisbeten anlaşılırdır. Guenon filozof değildir ama büyük, hem de çok büyük bir düşünürdür. Tradisyonalizm gelenekçilik cereyanının kurucusudur. Müslüman olmuş, Şazelî tarikatına intisab etmiştir. Şeyh-i Ekber Muhyiddin Arabî meşrebindedir. İslam ondan öğrenilmez ama başka çok şeyler öğrenilebilir.
- Armstrong, Mustafa Kemal, an intimatestudy of a dictator... Türkçe tercümelerinde ayıklanmış yerler vardır. İngilizcesi olanlar, orijinal nüshasını bulup okumalıdır.
- Alexandra David Neel, Lhassa'da (Tibette) Parisli bir Kadın... Bu kitabı da iki defa okumuşumdur. Tübitak tercüme ettirip yayınlanmış.
- Ahmet Güner Sayar, Süheyl Ünver... Bu kitabı, bilhassa tıp fakültesinde okuyan ve doktorluk yapanlara tavsiye ediyorum. Müslüman bir doktor nasıl olmalı?
- TDK İmla Kılavuzu (en son baskısı) (Her kültürlü okumuş insanın masasında bulunmalı, başındaki lisan, edebiyat, imla kuralları okunmalı, gerektiğinde kelimelerin doğru yazılışı için bakılmalıdır.)
***
Kitap Nasıl okunur?
- 300 kelimelik şifahî sokak, çarşı pazar, iletişim Türkçesiyle kültür, edebiyat, tarih, sanat, düşünce, felsefe kitabı okunamaz.
- On binlerce kelimelik ve terimlik yazılı edebî Türkçe bilmek gerekir.
- Bazıları kitap okur, ya hiçbir şey anlamaz, yahut çok az şey anlar.
- Okumak başka şeydir anlamak başkadır.
- Kitap okumak kolay değil, zor bir iştir.
- Üç yüz sayfalık bir kültür kitabı okuduktan sonra elinize kâğıt kalem alın, onunla ilgili yedi yüz kelimelik bir kompozisyon yazmaya çalışın. İpe sapa gelir bir şeyler yazabilirseniz az veya çok anlamışsınızdır.
- Ben fakir bir öğrenciyim, benim kitap alacak param yok diyenlere sözüm şudur: Lütfen telefonunuzu gösteriniz. Cebinden iki üç bin liralık telefon çıkartan kişiye “Bu merete para buluyorsun da, kitaba mı bulamıyorsun?” derim.
***
Orta bir bütçeye sahip olan Müslüman, bütçesinin onda birini faydalı kitaba, kültüre, sanata ayırmalıdır. Ete balığa yoğurda para veriliyor da kitaba mı verilmeyecek?
***
Kitap satın almak başka şeydir, kitap okumak başka şey, anlamak daha başka şeydir.
***
Yukarıdaki listede dinî ve tasavvufî kitaplar yoktur. O ayrı bir konudur. İnşaallah başka bir yazımda dinî kitap listesi de veririm.
***
Harçlığı kitap almaya yeterli olmayan okumaya meraklı tanıdığım liseli bir gence, alacağı kitapları bana sorması şartıyla, 200 lira vereceğim. (Bu genç bellidir, başkaca yardımcı olamam.)
***
Kendi kitaplarımı yazmadım, dostlar bizim kitapları niçin yazmadın demesinler.
