İmam Malik'in kendi usulüne göre şer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Maliki Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Maliki denir. Malikilik olarak da anılır. Maliki mezhebi, İmam Malik bin Enes'in görüşleri çerçevesinde ortaya çıkmış fıkhi bir yorumdur. Ehl-i sünnet'e bağlı dört büyük fıkıh mezhebinden birisidir. Maliki mezhebi İmam Malik'in içtihatlarına dayanır. Zaman içerisinde İmam-ı Malik'in talebeleri de onun rivayet ettikleri hadisleri ve görüşleri toplayarak benimsemiş ve sistemleşmiştir. Onun talebeleri de karşılaştıkları meselelerde onun metoduna uygun şekilde fetva verdiler. Böylece Maliki mezhebi ortaya çıktı.
Maliki Mezhebi diğer mezheplerden ayrı olarak Medine halkının amelini hüküm çıkarmada bir delil olarak kullanır. Maliki mezhebinin oluşmasında İmam Malik'in Mescid-i nebi'de yaptığı derslerin büyük rolü bulunmaktadır. Derslerinde Ebu Hanife'nin ders halkasının tersine, talebeleriyle meseleleri tartışma ve fikir alışverişinde bulunma yerine sadece bilgi verme anlatma metodunu uygulamıştır. Bu sebeple devrinde mezhep tam sistematik hale gelememiş, bunu öğrencileri yapmıştır.
MALİKİ MEZHEBİNDE TEMEL FIKHİ KONULAR
Maliki mezhebi hadislerin yanında, maslahatı, istihsanı ve istıshabı da fıkhi konuları çözerken dikkate almıştır. Sahnun'un el-Müdevvene isimli eseri Maliki fıkhındaki en önemli eserdir. Zira Muvatta'yı bizzat İmam Malik kaleme almış olmasına rağmen bu kitap fıkıh sistematiğine göre kaleme alınmamıştır. Bu sebeple bütün fıkhi konuları içermemektedir. Ancak el-Müdevvene Sedd-i Zerîa, Mesâlih-i Mürsele, İcma gibi birçok fıkhi meseleyi aydınlatmasının yanında , İmam Malik'in ve mezhebin değerli İslam dininde var olan delilleri inceleyerek hüküm çıkartan alimlerin fıkhî görüşlerini de sistematik bir tarzda işler.
Malikilik mezhebi; Fas, Cezayir, Tunus, Sudan gibi bazı Afrika ülkelerinde yayılarak varlığı günümüze kadar gelmiştir. Daha çok Berberiler'in yaşadığı bölgelerde ve Afrika'da yaygındır.
