Türkiye tarihi bağları noktasında gerek ekonomik ve sosyal gerekse etnik ve kültürel açıdan kendisine yakın bildiği toplum ve milletlere karşı dostane bir politika izlemiştir. Ulusal devlet sınırlarına sahip olsa da Türkler soydaş diye tanımladıkları unsurlara da kucak açmayı ihmal etmemişlerdir. Dünyanın çok farklı bölgelerinde yaşaşan Türkler ile Türkiye arasında sıkı bir bağ söz konusu. Bu toplamlardan birisi de Ahıska Türkleridir.
Ahıska, bugün Gürcistan sınırları içinde bulunan ve halihazırda yaklaşık 39.000 nüfusa sahip tarihi bir bölgedir. Gürcüler bu bölgeyi Mesket/Samtskhe olarak tanımlamaktadır. Bundan dolayı Ahıska Türkleri, Mesket Türkleri olarak da anılmaktadır. Günümüzde Ahıska'nın nüfusu çoğunlukla Gürcülerden ve Ermenilerden oluşmaktadır. Bölgenin merkezini teşkil eden Ahıska şehri, Ardahan ilimizin Posof ilçesine (Vale/Türkgözü sınır kapısı) 20 km uzaklıktadır.
Sovyet dönemi ve operasyon süreci
Türk Dışişleri'nin resmi değerlendirmesine göre; 16. Yüzyılda Osmanlı Devleti'nin egemenliğine giren bölge, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Rus denetimine geçmiştir. Ahıska Türkleri, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki 1944 sürgününe kadar anavatanları olan Ahıska bölgesinde yaşamışlardır.15 Kasım 1944 tarihinde SSCB makamlarınca başlatılan ani bir operasyonla çoğunluğu çocuk, kadın ve yaşlılardan oluşan 100 bine yakın Ahıska Türkü Ahıska bölgesindeki evlerinden zorla çıkartılarak, insan haysiyetine yakışmayan şartlarda yük vagonlarına doldurulmuş ve evlerinden binlerce kilometre uzaklıkta bulunan Orta Asya'daki Sovyet Cumhuriyetlerine sürülmüşlerdir.
Bugün Ahıska Türkleri dokuz ülkeye dağılmış durumdadırlar (Türkiye, ABD, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Rusya ve Ukrayna) ve dünya çapında 500 bin kişi oldukları tahmin edilmektedir.
Türkiye Ahıska Türklerine karşı nasıl bir tutum içindeyiz?
Ahıska Türklerinin durumu, soydaş topluluk olarak Türk dış politikasının öncelikli konularından biridir.
Türkiye, Ahıska Türklerinin tarihi anavatanları olan Ahıska'ya geri dönüş sürecine yönelik çalışma ve faaliyetleri aktif bir şekilde desteklemekte, ayrıca hem Gürcistan, hem de diğer ilgili ülkelerle temaslarda bulunmakta ve başta Avrupa Konseyi olmak üzere (Gürcistan, 1999 yılında Avrupa Konseyi'ne üye olurken Ahıska Türklerinin geri dönüşüne ilişkin taahhütlerde bulunmuştur) uluslararası örgütler nezdinde konuyu takip etmektedir. Halihazırda geri dönüş süreci yavaş da olsa başlamıştır. Bu sürecin daha hızlı ilerlemesi ve başarılı bir şekilde nihayete ermesi, Ahıska Türklerinin huzur ve barış içerisinde anavatanlarına dönerek Gürcistan toplumuyla uyumlu bir şekilde hayatlarını idame ettirmeleri en büyük beklentimizdir.
Nerelere yerleştirildiler?
Diğer taraftan, Cumhurbaşkanlığı politikaları bağlamında, Ukrayna'daki çatışma bölgelerinde bulunan ve ülkemize gelmek isteyen zor durumdaki Ahıska Türklerinin ülkemize iskanlı göçmen olarak kabul edilmesine ilişkin ilgili kurumlar nezdinde girişimlerde bulunulmuş ve bunun sonucunda 29358 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 677 aileden oluşan 2960 kişilik Ahıska Türkü'nün "İskanlı göçmen" olarak ülkemize kabulü uygun görülmüştür.
Bu çerçevede, Ukrayna'da yaşanan çatışmalar nedeniyle ülkemize yerleştirilmesi uygun görülen 677 Ahıska Türkü aileden ilk etapta 117 aile (427 kişi) 25 Aralık 2015 tarihinde Erzincan İli Üzümlü İlçesine yerleştirilmişlerdir.
