Milli Eğitim Bakanlığınca (MEB), öğretmenlere yönelik "uzman" ve "başöğretmen" gibi kariyer basamaklarına göre, yeni bir ödül sisteminin öngörüldüğü modelin hayata geçirilmesi için çeşitli alternatifler mercek altına alındı.
MEB Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürü Doç. Dr. Semih Aktekin, Öğretmen Strateji Belgesi'nin öğretmenlik mesleğini üniversiteye girişten itibaren ele alıp, mevcut öğretmenlerin hizmet içi eğitimlerini emekliliklerine sürdürmeleri çerçevesinde planlayan bir yaklaşımla hazırlandığını ifade etti.
Belgede, öğretmen yetiştiren fakültelere öğrenci seçiminden, bu fakültelerdeki eğitimin niteliği, Bakanlığın istihdam politikaları ve çalışma hayatına dahil edilen öğretmenlerin hizmet içi eğitimlerinin nasıl sağlanacağı ile öğretmenliğin kamuoyundaki algısına ilişkin tüm bileşenlerin bütünleşik bir yaklaşımla ele alındığını dile getiren Aktekin, belgede birbirini tamamlayan 35 maddelik eylem planı belirlendiğini hatırlattı.
Aktekin, Bakanlık bünyesinde bir milyonu aşkın öğretmen bulunduğunu ve yenilerine ihtiyacın giderek azaldığını ifade ederek, "Sistem içerisindeki mevcut bir milyon öğretmenimizin ihtiyaçlarına göre gelişim ihtiyaçlarını karşılamak, Bakanlığımızın öncelikli hedefidir. Fakat bu hedefi gerçekleştirmek için somut, ölçülebilir, gözlenebilir evrensel ölçütler geliştirmek için çalışıyoruz." diye konuştu.
Öğretmenlik mesleği yeterlikleri
Öğretmen Performans Değerlendirme Sistemi'nin oluşturulması için öncelikle bir öğretmende bulunması gereken bilgi, beceri ile tutum ve değerleri içeren mesleki genel yeterliklerini belirlediklerini vurgulayan Aktekin, "Taslak metnimizde bir öğretmende var olması gereken yeterlikler belirlendi. Bu metin, sayın Bakanımız İsmet Yılmaz'ın onayının ardından kamuoyuna ilan edilecek." dedi.
Aktekin, öğretmen yeterlikleri belgesinin eğitim fakültelerinin programlarının yeniden belirlenmesinde önemli bir belge niteliğinde olacağını anlatarak, "Diğer yandan, öğretmenlik seçimi yapılan KPSS gibi sınavlarda da yine yeterliklere dayalı olarak sorular hazırlanacak." bilgisini paylaştı.
MEB'in sözleşmeli öğretmen mülakatlarında da bu yeterlikleri esas alan bir standart oluşturulacağını açıklayan Aktekin, mevcut öğretmenlerin de performansının bu çerçevede değerlendirileceğini bildirdi.
Öğretmenlere ödül sistemi
Öğretmenin performansını değerlendirmek için öğretmen yeterlikleri baz alınarak, çoklu veri kaynağından görüş alınacağını belirten Aktekin, "İlk etapta bu veri kaynakları okul müdürü, müdür yardımcısı, zümre öğretmenleri, okuldaki diğer öğretmenler, öz değerlendirme, öğrenci ve veli değerlendirmesi olarak belirlendi. Bu değerlendirmeler, yeterliklere göre hazırlanmış ölçekler dahilinde yapılacak. Öğretmenlerimizin bu şekilde güçlü ve gelişime ihtiyaç duyulan yönleri ortaya çıkacak." diye konuştu.
Aktekin, performans sistemiyle ilgili şunları anlattı:
"Örneğin bir öğretmenimizin alan bilgisinde, başka birinin iletişim alanında, diğerinin sınıf yönetimi, bir başkasının ise ölçme değerlendirme alanında gelişime ihtiyaç duyulan yönü tespit edilmişse ya da öğretmenimiz öz değerlendirmesinde kendisini öğretim programını uygulamaya nasıl aktaracağı konusunda eksik hissediyorsa o öğretmenimizi uygun hizmet içi eğitim programlarına yönlendireceğiz.
Bu performans değerlendirmesi, 4 yılda bir yapılması düşünülen sınav ve diğer çoklu değerlendirmelerin birlikte ele alınmasıyla yapılacak. Çoklu veri kaynaklarından gelen performans değerlendirmesinin belli bir oranı ile 4 yılda bir yapılacak sınavın belli bir oranı birlikte ele alınarak, ortaya toplam bir puan çıkacak. Hazırlanan alternatif maddelere göre sonuçlar farklı şekillerde değerlendirilebilecek. Örneğin yöneticilik ya da yurt dışı dışı görevlere başvuru yapabilmek için bu değerlendirmelerden belli puanları almış olmak gerekecek. Proje okullarında çalışmak için de yine performans göstergeleri kullanılarak, belli puanlamalar ortaya konulacak."
- Başöğretmenlik kriterleri
- Semih Aktekin, Öğretmen Strateji Belgesi'nde yer alan ve kamuoyunun en çok ilgisini çeken konular arasında bulunan öğretmenlerin kariyer basamaklarına ilişkin uygulamayla ilgili de bilgiler aktardı.
- MEB'in masasındaki alternatiflerde öğretmenlerin alanına ilişkin gönüllü faaliyetleri ile okul dışı çalışmaları, yapılacak yeterlik sınavları, öğretmen akademilerinde alınacak eğitimler gibi çeşitli kriterlerin dikkate alındığı "uzman", ve "başöğretmen" gibi kariyer basamaklarının olacağını ifade eden Aktekin, şunları kaydetti:
- "Öğretmenlerin kariyer basamaklarıyla ilgili farklı alternatifler üzerinde çalışılıyor. Hazırlanacak nihai taslakla ilgili Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı gibi ilgili kurumlarla görüşülerek son hali verilecek. Bakanlığımızın daha önceki uygulamasında uzman ve başöğretmen gibi kariyer basamakları var. Güncellenip geliştirilecek olan yeni modelde, bu unvanlar belli bir süreliğine geçerli olacak. Diyelim ki bir öğretmenimiz, uzman veya başöğretmen oldu, bu unvanı ilgili performans kriterlerini koruduğu sürece devam ettirecek. Her yıl, öğretmenlerimizin performansına tekrar bakılacak."
- Öğretmenlerin ödül sistemine ilişkin ilgili Bakanlıklarla görüşmelerin sürdüğüne dikkati çeken Aktekin, "Kariyer sisteminin maddi yansımaları, Maliye Bakanlığının bütçe imkanları doğrultusunda belirlenecek." bilgisini paylaştı.
4 yılda bir yapılan sınav
Öğretmenler için öngörülen 4 yılda bir yapılacak sınava ilişkin de açıklamalarda bulunan Aktekin, sınavın öğretmenin kendi alanı ve alan öğretimiyle ilgili bilgilerini, sınıf içi uygulama, ölçme, değerlendirme ve materyal tasarımı gibi yeterliklerini kapsayacağını bildirdi. Okul temelli mesleki gelişim modelinde de revize yapacaklarını bildiren Aktekin, 1 milyonun üzerinde öğretmenin Türkiye'nin dört bir yanında hizmet verdiğine dikkati çekti. Aktekin, merkezi programlar yanında mahalli hizmet içi eğitim faaliyetleri ve uzaktan eğitim imkanlarının da bu süreçte değerlendirileceğini belirtti.
Yapılacak sınav sonucunda ortaya çıkan verilerin bölgesel ve okul bazlı olarak analizlerinin yapılacağını aktaran Aktekin, "Bu analizler, Bakanlığımızın eğitim politikalarının ve uygulamalarının belirlenmesinde kullanılacak." dedi.
Aktekin, Öğretmen Strateji Belgesi'nde öngörülen eylemlerin yapılabilmesi için öğretmenlik mesleğine ilişkin tüm mevzuatın gözden geçirileceğini ve yeni ihtiyaçlar doğrultusunda bunların güncelleneceğini bildirdi.
