Hatay'ın İskenderun ilçesinde, körfez açıklarında İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) öğretim üyeleri ve öğrencilerinin dalış eğitimleri sırasında iki ayrı noktada 1'inci Dünya Savaşı'nda batırıldığı belirlenen biri İngiliz, diğeri Fransız askeri istihbarat gemilerinin batığına ulaşıldı.
İSTE Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi'nin araştırma gemisi İSTE-1'le Denizcilik Meslek Yüksekokulu'nun körfezde yaptığı eğitim ve araştırma çalışmaları esnasında batık savaş gemileri tespit edildi. Batıklarla ilgili görüntüleme ve araştırma çalışmaları sürüyor. ISTE Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Denizcilik Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Necdet Uygur, Batık gemilerin İngilizlerin gözlem ve istihbarat amacıyla kullandığı HMY Zaida isimli yat ve Fransız mayın tarama gemisi Pavot olduğunun tahmin edildiğini söyledi.
ORTADOĞU'YA GEÇİŞ KAPISI
1'inci Dünya Savaşı'nda İskenderun Körfezi'nin stratejik öneminin büyük olduğuna işaret eden Uygur, "Çanakkale'ye İngiliz ve Fransız gemileriyle düzenlenen harekat esnasında bizzat İngiliz Deniz Bakanı Churchill tarafından İskenderun Körfezi'ne de eşzamanlı bir çıkarma harekatı planlanmış ancak Çanakkale'de Türk askerinin destansı direnişi İngiliz ve Fransızları her türlü hazırlığı yapılmış olan İskenderun'a çıkarma planından vazgeçirmişti. İskenderun İngiltere ve Fransa için olduğu kadar rakip Almanya için de stratejik bir yer olarak görüldüğünden körfezde Alman gemileri de faaliyet göstermekteydi" dedi.
KÖRFEZ'DE BAŞKA LAWRENCE'LAR
O dönemde Ortadoğu'da casusluk faaliyetlerini yürüten isimlerin en tanınmışı İngiliz İstihbarat subayı Lawrence olduğunu hatırlatan Necdet Uygur şunları kaydetti:
"Ama başka istihbarat görevlileri de faaliyet gösteriyordu. Bölge hakkında bilgi toplamak için kullanılan bir gözlem ve istihbarat yatı olan Zaida da onlardan biriydi. İngiltere için bilgi toplama göreviyle bölgeye gönderilen Zaida, 17 Ağustos 1916'da körfezde batırıldı. Bazı kaynaklar Zaida yatını bir Alman denizaltısının batırdığını öne sürse de karadaki Osmanlı bataryaları tarafından batırıldığı ihtimali ağır basmaktadır. Bir başka kaynak Zaida'nın mayına çarparak battığına işaret ediyor. Gemide 12 kişi olduğuna, mürettebattan hayatta kalanların bir dönem Türkler tarafından misafir edildiğine dair bilgiler var. 350 GRT Buhar İstimli direkli yat, 50 metre boyunda 8 metre genişliğindeydi ve Kraliyet yat filosuna aitti. Batık 22 metrede, yöre balıkçıları tarafından da direkleri kesilmiş bir biçimde dipte yatmaktadır."
FRANSIZ MAYIN TARAMA GEMİSİ
Körfezde varlığı saptanan ikinci batığın ise bir Fransız mayın tarama gemisi olduğunun düşünüldüğünü aktaran Necdet Uygur, "Kaynaklar, buhar istimli Pavot'un, 1918 yılında İskenderun Körfezi'nde bir mayına çarparak battığını belirtiyor. Olay sırasında mayın tarama gemisinin 4 mürettebatı kaybolduğu vurgulanıyor. Batık, 30 metre derinlikte tek parça halinde arka kısmı kuma gömülü ama tek parça olarak durmaktadır. Boyu 34 metre eni ise 6.5 metredir. Varlığı saptanan bu iki batık üzerinde İSTE olarak su altında ve arşivlerde yapılacak ayrıntılı çalışmalarla veriler toplamaya devam edeceğiz" diye konuştu.
