Bir süredir doğal gaz arama çalışmalarının yürütüldüğü Fas'ta 10'dan fazla şirket bu alanda faaliyet gösteriyor. Bu şirketler zaman zaman ülkenin farklı bölgelerinde yeni doğal gaz rezervleri bulunduğuna ilişkin açıklamalar yapıyor.
Fas'ta aktif şekilde faaliyetlerde bulunan İngiliz Sound Energy şirketi, 2016'da Cezayir sınırı yakınlarındaki Tendrara'da yeni bir doğal gaz kaynağı bulunduğunu açıklamıştı. Bölgede yaklaşık 20 milyar metreküplük doğal gaz rezervi olduğu tahmin ediliyor.
Tendrara rezervinin, Avrupa-Fas boru hattına bağlanması çerçevesinde Sound Energy ile Faslı yetkililer arasında görüşmeler devam ediyor. "Tendrara İhracat Boru Hattı" projesiyle 120 kilometre uzunluğunda ve 50 metre genişliğinde bir koridor inşa edilmesi hedefleniyor.
Ülkede yürütülen çalışmaların olumlu şekilde ilerlemesi durumunda İngiliz şirketin 2021'de ülkenin doğusundaki rezervlerden gaz üretimine başlayacağı tahmin ediliyor.
Faslı ekonomi uzmanları, coğrafi konumu göz önüne alındığında Fas'ta doğal kaynakların bulunmasını normal bir gelişme olarak değerlendirirken, doğal gaz ihraç ülkeler kervanına katılması için ise bazı faktörlerin gerekli olduğunu ifade ediyor.
- Faslı yetkililer memnun
Fas Enerji ve Maden Bakanı Aziz Rabbah, 25 Ocak'ta katıldığı bir televizyon programında, ülkedeki doğal gaz rezervlerine işaret ederek, ülkenin batısında bulunan doğal gazın sanayide kullanıldığını, öte yandan güneydeki Es-Suveyr kenti yakınlarında da doğal gaz olduğunu söyledi.
Rabbah, bunlara ek olarak, Tendrara'da doğal gaz bulan Sound Energy şirketi ile de anlaşmaya vardıklarını açıkladı.
İngiliz şirketin yaklaşık 154,9 milyon dolar yatırım yaptığına işaret eden Rabbah, üretim başlayana kadar da 361,5 milyon dolar yatırım beklendiğini söyledi.
Rabbah, üretilmesi beklenen doğal gazın, 10 yıl boyunca ihtiyaçların yüzde 40'ını karşılayacağını belirtti.
- Fas coğrafyası doğal kaynaklar için uygun
Fas Ulaştırma Bakanlığından Sorumlu eski (Delege) Bakan ve ekonomi uzmanı Muhammed Necib Bulif, coğrafi konumu göz önüne alındığında Fas'ta doğal kaynakların bulunmasının beklenen bir gelişme olduğunu ifade etti.
Fas Hidrokarbonlar ve Mineraller Ulusal Bürosu'nun ülkedeki arama ve sondaj çalışmalarında önemli bir tecrübeye sahip olduğuna işaret eden Bulif, elde edilen sonuçların, ülkede doğal gaz rezervlerinin olduğuna işaret ettiğini kaydetti.
Bulif, "Ancak sondaj ile üretim arasında, ciddi anlamda fark bulunmaktadır. Ürünün tüketim ve ihracata uygun olması da önemli." dedi.
- Fas'ın gaz ihracatını belirleyecek faktörler
Faslı ekonomi uzmanı El-Mehdi Fakir ise Fas'ın gaz ihraç eden ülkeler kervanına katılması için bazı faktörlerin gerekli olduğunu söyledi.
Öncelikle gazın kullanılabilir miktarının önemli olduğuna işaret eden Fakir, doğal gaz bulunabileceğini ancak ihracatın gazın miktarıyla ilgili olduğunu aktardı.
Fakir, ikinci olarak devletin seçimlerinin önemli olduğunu, sondaj için yatırımların gerekli ve yeterli şekilde desteklenmesi gerektiğini söyledi.
Ekonomi uzmanı, son faktörün de bölgedeki jeostratejik dengeler olduğunu aktardı.
Fakir, Fas'ın 2011'de Cezayir'le 10 yıllığına, Fas üzerinden Cezayir boru hattıyla Avrupa'ya 640 milyon metreküp gaz ithalini öngören bir anlaşma imzaladığını belirterek, "Konu sadece ekonomik değil siyasi hesaplara da dayanıyor. Bölgedeki geleneksel yatırımcı İspanya'dan. Şimdi ise Fas'ın doğusunda ve kuzeyinde İngiltere'nin yatırımlarını buluyoruz." dedi.
İngiliz şirketin, ülkenin doğusunda bulduğu gazı kullanmasının zor olacağını öngören Fakir, bu nedenle şirketin, üretimi yurt içi tüketime yönlendirmek için haklarını Fas'a satacağı yorumunu yaptı.
